Bağımsız Devletler Topluluğu

Bağımsız Devletler Topluluğuna üye ülkeler (Mavi=Gözlemciler) (Pembe=Üyeler)

Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT), Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından, Rusya'nın eski etki alanını yeniden kazanma amacının ağırlıklı olarak hissedildiği, 12 devletten oluşan birlik. Bağımsız Devletler Topluluğu, 21 Aralık 1991 tarihinde (Alma-Ata Zirvesi) kurulmuştur. Katılımcı ülke sayısı 11 olan Topluluğa Baltık Devletleri ve Türkmenistan (25 Ağustos 2005'ten beri tam üye değil) hariç, tüm eski Sovyetler Birliği Cumhuriyetleri üye bulunmaktadır. Üye ülkeler sırasıyla; Azerbaycan, Beyaz Rusya, Ermenistan, Kazakistan, Kırgızistan, Moldova, Özbekistan, Tacikistan, Rusya Federasyonu ve Ukrayna'dır. 2008 Güney Osetya Savaşı ile başlayan ve Rusyayla aralarında çıkan savaş sonrası Gürcistan Cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili, Bağımsız Devletler Topluluğundan (BDT) çıkmaya karar verdiklerini açıkladı. 15.08.2008 tarihinde Gürcistan meclisi, Bağımsız Devletler Topluluğu'ndan ayrılma kararını onayladı.

BDT pazarı yaklaşık 240 milyonluk nüfusu ile dünyanın en büyük pazarları arasında yer almaktadır.

BDT İçerisindeki bazı önemli oluşumlar

BDT’ye üyesi ülkelerin, çok yönlü işbirliğine yaklaşım farklıları ve gündemlerindeki sorunlara bölgesel çözüm arayışları gibi nedenlerden dolayı, katılımcıların sayısı ve işbirliği açısından farklı bazı devletlerarası oluşumlara gidilmiştir. Söz konusu oluşumlar:

Ortak Ekonomik Alan Anlaşması (OEA)

Beyaz Rusya, Kazakistan, Rusya ve Ukrayna arasında Ortak Ekonomik Alan Kurulmasına Dair Anlaşma anılan ülkelerin devlet başkanları tarafından 19 Eylül 2003 tarihinde Ukrayna'nın Yalta şehrinde imzalanmıştı. Söz konusu anlaşma üye ülkeler arasında serbet ticaret bölgeleri kurulmasını, mal ve hizmet ticaretinde sınırlamaların kaldırılarak, ortak gümrük ve ticaret politikaları uygulanmasını hedeflemektedir.

Avrasya Ekonomik Topluluğu (AET)

Beyaz Rusya, Kazakistan, Kırgızistan, Rusya ve Tacikistan arasında gümrük birliğinin sağlanmasını takiben ortak ekonomik alanın kurulmasını hedef alınmıştr. Topluluğu kuruluş anlaşması 10 Ekim 2000 tarihinde imzalanmış, Mayıs 2001 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Mayıs 2002 tarihinde Moldova ve Ukrayna, Nisan 2003'te ise Ermenistan AET'ye gözlemci olarak katılmışlardır. Entegrasyon Komitesi Rusya'nın başkenti Moskova'da ve Kazakistan'ın Almatı şehrinde faaliyet göstermektedir. Mayıs 2002 tarihinde AET Devletlerarası Konseyi tarafından alınan karar gereğince (DTÖ'ye üye olan Kırgızistan hariç olmak üzere) Topluluk üyeleri devlet başkanları seviyesinde Dünya Ticaret Örgütüne katılım konularını koordine etmektedirler. AET'nin faaliyetlerinin iyileştirmesi ile ilgili güncel konuları ele alan 27 Nisan 2003 tarihli AET Duşanbe Zirvesinde onaylanan Avrasya Ekonomik Topluluğun 2003-2006 yılları için öncelikli geliştirme programı uyarınca enerji, ulaştırma, tarım gibi reel sektör işbirliğinin hızlandırılmasını hedef alınan konular arasında bulunmaktadır.

BDT'nin organları

• Devlet Başkanları Konseyi
• Parlamentolararası Asamble
• Dışişleri Bakanları Konseyi
• Ekonomik Konsey
• İcra Komitesi
• Savunma Bakanları Konseyi
• Sınır Muhafız Komutanları Konseyi
• Antiterör Merkezi
• Devletlerarası Banka
• Devletlerarası İstatistik Komitesi
• İşbirliği Komiteleri