El Nakışı Nedir

Pamuk ya da ipekten yapılmış, beyaz ya da renkli, kalın ve ince kumaşlar üzerine; ipek, yün, keten, pamuk, aaaal v.b. gibi iplikler kullanarak elde iğne ve ya tığ ile, düz ve kabarık değişik iğne teknikleri kullanılarak yapılan süslemelere el nakışı denir. İşlenecek yüzeyin gerilmesinde çoğunlukla gergef, kasnak gibi araçlar kullanılabildiği gibi bazı tekniklerde kağıtta kullanılabilmektedir.

El Nakışının Tarihçesi

Türk işlemelerinin tarihi çok eskidir, araştırmalar sonunda XIII. yy.da Türklerle beraber doğduğu, Orta Asya’dan Avrupa’ya yayıldığı ortaya çıkmıştır. Fakat bugün elimizde XV. yy.dan daha öncesine ait örnekler bulunmamaktadır.
İşleme sanatı da diğer el sanatları gibi, insanların günlük ihtiyacını karşılamak, giyecek ve kullanılacak eşyaları bezemek arzusuyla doğmuştur. İnsanoğlunun, iki parçayı birbirine ekleme, düz bir dikişi bile dekoratif anlamda, yapma fikriyle gelişmiş bir sanat dalıdır.
Tarihin yazıyla birlikte başlamış olmasına rağmen, işlemenin ne zaman ve nerede ortaya çıktığını söylemek kesinlikle mümkün değildir. Ancak Anadolu’da yapılan kazılarda bulunan ineler, neolitik çağdan beri Anadolu’da iğneyle yapılan işlerin varlığını ortaya koymaktadır.
Tarihi çok eskilere dayanan işleme sanatının, mitoloji ve efsanelerde de sözü geçmektedir. İlyada efsanesinde “Odeyeseus kılık değiştirerek Lykomede’nin evine gider ve bohçasındaki işlemeleri gösterir” Mitolojide ise; Musa peygamberin kutsal sandığının örtüsünün işlemeli olmasını istediği için Nuh peygamberin kızı Noemanın gergefi bulduğundan bahsedilmektedir.
Türk işlemeleri bölgelere göre gelişmiş ve o bölgelerin iklim şartları, örf ve adetleriyle ilgilenmiştir. Türk kadın ve kızları geleneklerine uyarak çeyizlerine, giysilerine, kullanacakları eşyaların üzerine işemek gereği duymuşlar ince bir zevkle renk, motif ve tekniği birleştirip sanat eserleri meydana getirmişler. Konu ve renk için tabiattan ve evrelerinden yararlanmışlardır.
Türk işlemelerinin gelişmesinin, yayılmasının ve bu işlemlere önem verilmesinin başlıca nedeni, en değerli yerlere üzeri nakışlı eşyalar hediye etmek adet ve zevkinden doğmuştur.
Renk ve motifler, adetleri gereğince fazla konuşmayan Türk kadınının aynı zamanda konuşma lisanıdır.
Çok dar bir çevresi olan Türk kadınının gönüllerinden geldi gibi çizip, insanı büyüleyen renkler, altın ve gümüş simlerle sanat eseri değerindeki işlemeler yapması, Avrupa’da da hayret ve takdirle karşılanmaktadır.
Türk işlemelerinin en parlak devri, XVII. ve XVIII. yüzyıllara rastlar. Bu çağda işlemeler, kıymetli kumaşlar üzerine bol miktarda altın ve gümüş sim kullanarak ve ipeklerle işlenmiştir.
Günümüzde hayat şartlarının değişmesi nedeniyle zor olan bu nakışlar az işlenir olmuş ve eski ince işleme şeklini kaybetmiştir.Halen eski işlemeler renk ve desen karakteri bozulmadan modernize edilerek güzel, zevkli işlemeler meydana getirilmektedir.
Tarih boyunca iftihar ettiğimiz bu işlemeler zamanla kaybolma tehlikesi içindedir. Bir taraftan işleme yapılmayışı, diğer taraftan olanların yok pahasına yurtdışına aktarılması üzücüdür. Güzel bir organizasyonla eski işlemeler toplanıp müzelere yerleştirilmezse, bu işlemeleri yaşatacak dernekler kurulmazsa ata yadigarı işlemelerimize zamanla başkaları sahip çıkabilir. Ayrıca Türk işlemelerini bütün dünyaya yaymak içinde tüm gücümüzle çaba sarf etmemiz gerekmektedir.

El Nakışı Türleri

1-Hesap İşi
Hesap işi ve her zaman iftihar edeceğimiz milli bir işimizdir. Hesap işi, ipliği sayılabilen kumaşlar üzerine ve sayılarak işlenir. Hesap işinde çekme ve kesme ajurların yer aldığı görülür
Hesap İşi’nde uygulanan teknikler
a)Hesap işi antikası
b)İnce sarma
c)Susma
d)İğneye sim geçirme
e)Hasır iğne
f)Civankaşı
g)Balık sırtı
h)Düz hesap iğnesi
i)Verev hesap iğnesi
j)Ciğerdeldi
Hesap İşi Yaparken Dikkat Edilecek Esaslar
1-İpliğin tarazlanmaması
2-Desenin Türk işi karakteri taşıması
3-İşlemenin ters ve düzünün bir olması
4-Seri renklerden faydalanılması
5-Simli yerlere kızgın ütü basılmaması


2-Türk İşi

Türk işlemelerinde desen itibariyle doğadan alınan motifler görülmektedir. Türk işi adından da anlaşılacağı gibi atalarımızdan kalma bir işleme türüdür. Türk işlemelerinde motiflerin etrafı kavisle çevrilidir. Hatların ince ve kıvrak olması Türk motiflerinin özelliğini belirtir. Eski işlemelerdeki motifler, kişilerin özelliğini, bulundukları yöre özelliğini taşımaktaydı. Türk işinde kullanılacak olan kumaşların dokusunda naylon karışımı olmamasına dikkat edilmelidir. Genellikle keten, yöresel kumaşlar, yün tela, ipek, şifon vb. tür kumaşlar tercih edilmelidir.
Türk İşi’nde uygulanan teknikler
a)Kenar gözeme
b)Düz pesent(sayılı)
c)Düz pesent(sayısız)
d)Gölgeli pesent(tahrirli)
e)Verev pesent
f)Mürver
g)Muşabak
Türk İşi Yapımında Dikkat Edilecek Teknik Esaslar
1-Kumaş ve iplik kalınlıklarının orantılı olması.
2-Renklerin desene ve kumaşa uygun olması.
3-İpliğin tarazlanmaması.
4-Desenin Türk işi karakteri taşıması .
5-İşlemenin ters ve düzünün bir olması.

3-Çin İğnesi

Çin iğnesi desenin yüzeyini tamamen kapatan renkli bir işlemedir. Renkli ipliklerin birbirinin içine girerek kaynaştığı ve düz bir yüzey meydana getirdiği için desen boyanmış hissini verir.
İsminden de anlaşıldığı gibi Çin iğnesi ilk defa Çin’de yapılmıştır. Çinliler kendi dokudukları atlas kumaşlar üzerine işleme yapmışlardır. Desen için günlük yaşantılarından, tabiattan ve efsanelerden yararlanmışlardır. Çin iğnesinin diğer bir adı da iğne boyasıdır. Sık ve düzgü dokunuşlu bütün kumaşlar üzerine uygulanabilir. Örneğin : Sira saten, krep saten, tafta, kadife, organze gibi.
Çin İğnesi Çeşitleri
1Düz Çin İğnesi : Tek renk ipekle çalışılır. Fazla renk katılmaz.
2-Gölgeli Çin İğnesi : Pek çok rengin bir arada kullanılması ile yapılır. Asıl Çin iğnesi budur.
3-Fanaaai Çin İğnesi : Desenin bazı yerlerine gölge verilerek yapılır. Yardımcı olarak
sap işi, makine dikişi, gölge işi, tohum işi kullanılır.
Çin İğnesi Yapımında Dikkat Edilecek Teknik Esaslar
1-Kumaş ve iplik kalınlıklarının orantılı olması
2- İğne yerlerinin belli olmaması
3-Renklerin kaynaşması
4-İnce ve uzun iğneyle çalışılması
5-İğnenin yatık batırılması
6-Hep aynı yönde yapılması
7-İpliğin tarazlanmaması
8-Desenin dar yerinden geniş tarafına doğru çalışılması
9-İpliklerin kısalı ve uzunlu atılması
10-Alt ve üstünün bir olması
11-Atılan ipliklerin yan yana gelmesi. Üst üste veya aralıklı olmaması
12-Atılan iplik uzunluklarının 0,5 cm’ yi geçmemesi


4-Antep İşi

Antep işi iplikleri sayılarak ve belli motif özellikleri dikkate alınıp kumaşın en ve boy ipliklerinin kesilerek çeşitli ajurların işlendiği ve motif kenarlarının susmalarla zenginleştirildiği bir tekniktir.
Antep işinde ajurlar yapılmadan önce hesap işi antikası, sarma yapılarak ipliklerin atması engellenir. Ajur özelliğine göre fon, bir kes bir bırak, iki kes bir bırak şeklinde hazırlanabilir.
Antep işi tekniğinde desen sayılarak kumaşa geçirilir. Deseni kumaşa geçirme çok önemlidir ve direct işlemenin kalitesini etkilemektedir. Eğer desen kumaşa geçirilirken hata yapılırsa, fonun kesiminde telafisi mümkün olmayan sonuçlar doğabilir.
İplikleri kesilerek hazırlanan fonlar;
1-Mercimek ajuru
2-Örümcek ajuru
3-Kartopu ajuru
4-Ciğerdeldi
5-Cemelyan ajuru
a)Çitime
b)Badem Ajuru teknikleriyle yapılır.
Ajur dışında kalan kısımlar çeşitli susmalar ile süslenir. Desenler genellikle sayarak kumaşa geçirilir. Antep işi giyim süslemeleri, dekoratif ürünler, oda ve yatak takımları gibi pek çok ürünlerde kullanılır.

5-Tel Kırma (Bartın İşi)

Orijinal ve güzel bir işleme tekniği olan Tel kırma işi Türklere özgü bir işleme sanatıdır. 19. yy.dan bu yana yapılmakta olan Tel kırma işinin diğer adı ise Bartın işidir. Tel kırma işi işleme sırasında tel, makas kullanılmadan el yardımı ile yukarı aşağı doğru hareket ettirilerek kırıldığı için bu isimle adlandırılmıştır.
Tel kırmada kullanılan tel, madensel tellerden yapılır. Görünüm ve genişlik olarak gelin telini andırır. Tel kırma tekniğinin özel iğnesi vardır. Yassı ve kısa olan bu iğnenin baş kısmı geniş olup uca doğru incelir. 2,5-3 cm boyunda tül deliklerinden geçebilecek genişliktedir.
İşlemede yapılan her bir iğne puanından sonra tel el ile kırılarak koparılır. Tel kırma tekniğinde desen kumaşa sayılarak geçirilir. Be nedenle sayılabilen kumaşlar tercih edilmelidir.
Geçmişte daha çok çarşaf, yastık örtüsü, kırlent, karyola eteği, bohça, yatak örtüsü, vb ürünlerde uygulanan tel kırma, günümüzde oda takımlarında, masa örtüleri, panolar, kırlentler, abajurlar, kutular, tuvalet takımı, dış giyim (bluz, pantolon, fanaaai elbiseler vb..), giyim aksesuarları (çanta, kemer, eşarp, şal, etol, şapka vb…) gibi ürünlerde kullanılmaktadır.
Tel kırma teknikleri
a) Artı puan (+)
b) Çarpı puan (x)

6-Maraş İşi (Dival İşi)

Bu nakış türü Maraş ilimizde yoğun bir şekilde yapıldığından dolayı Maraş işi adını almıştır. Dival işi, sim-sırma işi, mukavva işi, bastırma gibi isimlerle de anılır.
Maraş iş tersi ile yüzü farklı görüntüde olan tek yüzlü bir işlemedir. Desen işleme ve kabartma kartonları çiriş ile hazırlanan, deseni kartondan özel bıçağı ile oyulan ve kumaşa yapıştırılan, daha sonra kartona gerilerek cülde adı verilen özel aaagâhta üstten çok katlı sim yada sırma ile alttan mumlanmış iplikle karşılıklı tutturularak yapılan bir işleme tekniğidir.
Maraş işinde kullanılan teknikler
a)Sarma
1.Düz sarma
2.Verev sarma
3.Yarmalı sarma
4.Kabartma sarma
5.Delikli sarma
b)Pesent
1.Düz pesent
2.Verev pesent
c)Balık sırtı
d)Hasır iğne
e)Aplike
f)Taç (kenar çalışması)
Maraş işinin uygulandığı alanlar;
Önceleri, evrak çantası, cüz kesesi, kahve ibriği torbası, nihaleler, terlik, pabuç, yatak örtüleri, bindallılar, gelinlikler, perdeler, divan örtüsü vb. eşyalarda kullanılırdı. Günümüzde ise, oda takımların, masa örtüleri, panolar, kırlentler, sehpa takımları, kutular, seccadeler, yatak örtüleri, albüm kapakları gibi ürünlerde; dış giyim de gece ve abiye kıyafetlerde, fanaaai kıyafetlerde; iç giyimde gecelik, sabahlık vb. ; çanta, fular, etol, ayakkabı, terlik, broş, küpe, kemer, mendil, şal gibi giyim aksesuarlarında kullanılmaktadır.

7- Ajur

İplik çekilerek yada kesilerek yapılan bir nakış türüdür. İplikleri çekilerek yapılan ajura “çekme ajur”, iplikleri kesilerek yapılan ajura ise “kesme ajur” denilmektedir.
Çekme ajur: Kumaşın bir tarafındaki iplikleri çekilir. Çekilmeyen iplikler çeşitli kotonlarla grup grup bağlanarak şekil verilir. Çekme ajurlar başlı başına kullanılabildiği gibi, değişik tekniklerle birlikte de kullanılabilen çok zarif ve dekoratif bir nakış türüdür.
Kesme ajur: Kumaşın bir tarafındaki iplikler desene uygun olarak gruplar halinde kesilir. Diğer taraftaki iplikler tamamen kesilir ve çekilir. Ortada kalan iplikler kotonlarla şekillendirilir. Bu arada motife uygun iplikler atılarak üzeri sarılır.
Günümüzde kullanılan ajurlar:
a)İplik çekme ajurlar
b)Ara ajurlar
c)Düğümlü ajurlar

8-Antika

Genellikle temizleme tekniği olarak kullanılan antika, süsleme olarak da kullanılmaktadır. Antika işleme ipi ile kumaş ipliklerini üçe yada dörder bağlanması ile meydana gelen iğne teknikleridir. İplikleri çekilerek yapılır. Antika, kumaşın enine yapıldığı zaman en iplikleri, boyuna yapıldığı zaman boy iplikleri çekilir. Çekilen ipliklerin genişliği 3 mm.yi geçmemelidir.
Günümüzde kullanılan antika çeşitleri:
a)Düz antika (tek taraflı antika)
b)Karşılıklı antika
c)Zikzak antika
d)Fanaaai antika
Kasnak İşi (Suzeni)
Geniş ve büyükçe bir tahta kasnağa gerilen kumaş üzerine tığ ile yapılan zincir işi tekniğine “kasnak işi” denir. Bir adı da suzeni’dir. Kasnak işi kolay yapılışı ve gösterişli bir işleme oluşu nedeniyle çok rağbet görmüştür.
Kasnak işi bir İslam-Türk İşleme tarzıdır. İlk önce Türkistan ve Kafkasya’da Türklerin yaşadığı bölgelerde görülmüştür. Kasnak iş sık dokumalı bütün kumaşlara, çizgili ve kareli yerli dokumalara uygulanır. Sofra ve çay takımları, çeşitli örtüler, oda takımları, elbise, sabahlık, seccade vb.. ürünlerde kullanılır. kullanılır.
Kasnak işi teknikleri:
1-İğne ile kasnak iş (İlme)
2-Kasnakta tığ ile yapılan
3-Makine ile işlenen kasnak işi

9-İğne Oyası

Kumaş, zincir yada kalın iplik üzerine iğne yardımı ile düğüm atılarak yapılan bir örgü sanatıdır.
Derin bir geçmişe sahip olan iğne oyaları aynı zamanda, çok zengin çeşide de sahiptir. Türk kadınının yaptığı oyalara verdiği adlar onların hayal gücünü ve günlük hayata bakışlarını yansıtmaktadır.
Genellikle ipekten yapılan iğne oyaları küçük iğnelerle ilmikler düğümlenerek örülür. Düğümler sıkıştırıldıkça, örülen iplik inceltildikçe, örgü gözleri de küçülür. İğne oyasındaki örgü desenleri benzedikleri şekillerle adlandırılır. Birli, mecnun yuvası, pirinç, Trabzon vb..

10-Kastamonu Çarşaf Bağlamaları

a)Kastamonu çarşaf bağlama düğümü

11-Aplike

Düz yada desenli bir kumaştan kesilmiş motifleri veya parçayı başka bir kumaşın üzerine değişik iğne teknikleri yardımı ile tutturma, yapıştırma, kapama, tatbik etmektir. İlk çağlardan beri yapılan aplike tekniğinin günümüzde de sevilerek uygulandığı görülmektedir. Aplike tekniği uygulanırken iki tip kumaş kullanılır:
1-Fon kumaşı: İşlemenin zeminini oluşturan asıl kumaştır.
2-Aplike (Kapama) kumaşı: Fon kumaşı üzerine çeşitli iğne teknikleri ile tutturulan kumaştır.
Aplike tekniği üç değişik yöntemle uygulanmaktadır:
1-Kapalı Aplike (Kapama aplike)
2-Açık aplike (Düz aplike)
3-Enkrüste Aplike (Araya geçirme)
Aplike kumaşını tutturmada sıkça kullanılan iğne teknikleri
a)Sarma
b)Paris puanı
c)Fanaaai çin iğnesi
d)Kıvırarak Paris puanı
f)Blonya iğnesi
e) Kordon
g) Türk ajuru
h) Rişliyö
Yabancı Nakışlar
1-Basit Nakış İğneleri
a)Düz iğneler
b)İlmikli iğneler
c)Zincir iğneleri
d)Düğümlü iğneler
e)Karışık iğneler
2-Goblen
a)Düz goblen
b)Verev goblen
c)Kanaviçe yapma(tek iğnesi)
d)Kanaviçenin çift iğnesini yapma
3-Tül İşi
Tülün deliklerine koton ipliğinin motife uygun olarak gezdirilmesi veya atılması il yapılır. Keten tül, ipek tül ve naylon tül üzerine uygulanır. Giyim süslemeleri,çeşitli örtüler, oda takımları b.. ürünlerde kullanılır. Tül işi üç farklı teknikle yapılır.


12-Beyaz İş (Sarma)


Klasik bir işleme tarzı ola beyaz iş, nakışın temelini oluşturur. Çok kullanışlı bir işleme tarzıdır. Önceleri beyaz kumaş üzerine, beyaz iplikle işlenmekteydi. Bu gün renkli kotonlarla renkli kumaşlar üzerine tatbik edilmektedir. Çeşitli örtüler, çay- yemek takımları, iç ve dış giyim süslemeleri vs.. de kullanılır. Beyaz iş pürüzsüz bütün kumaşlar üzerine yapılabilir. Keten, poplin, opel, patiska cinsi pamuklular; saten, tafta, birman gibi ipekliler.
Beyaz işi teknkleri:
a)İnce sarma
b)Sarma dolgusu
c)Puan
d)Yarma dolgu
e)Rişliyö
f)Ciğerdeldi
g)Kolber


13-Marka (Monogram)


Marka birkaç harfin birleşmesinden meydana gelen şekillerdir. Marka aynı zamanda bir süsleme sanatıdır. Sık dokunuşlu pürüzsüz bütün kumaşlar üzerine uygulanabilir. Marka işi ve ve giyim eşyaları üzerine(yatak takımları, şase, mendil, gömlek, bluz, eşarp) işlendiğ gibi, eşya sandıklarına, herhangi bir müessesenin özel bir simgesi olarak, sanat eserleri üzerine imza yerine kullanılır.
Markalar çiziliş tekniklerine göre 4 kısma ayrılır:
1-Düz çizgili markalar
2-Tırnaklı markalar
3-Japon tarzı markalar
4-Fanaaai markalar

14-İngiliz Danteli (Dantel Anglez)


a)İngiliz danteli şeridi örme(tığ ile)
b)Yassı İngiliz danteli şeridi örme
c)Elle şerit örme
Biritler
PİKOLAR
İngiliz Danteli Ajurları

15-Dantel Vöniz

a)Dantel vöniz


16-File

a)Dikdörtgen file
b)Yuvarlak file

17-Giyim Süslemeleri

a)Dikiş tekniği ile yapılanlar
1.Büzgüler
2.Pililer
3.Nervürler
4.Biyeler
b)Nakış tekniğiyle yapılanlar
1.Makinede yapılanlar
2.Elde yapılanlar
3.Hazır gereç ile yapılanlar

18-Pul Ve Boncuk Dikişleri

19-Tığ Danteli (Kroşe)

20-Firkete Oyası

21-Mekik Oyası

22-Makrame (Düğün Danteli)

23-Balgümeci (Nida Bey)

24-Su Büzgüsü

El Nakışı Teknikleri

El Nakışında Desen Geçirme Teknikleri
İşlemede deseni kumaşa geçirme,işlemenin güzel ve kaliteli olmasındaki en önemli etkenlerden biridir. Kumaşa düzgün olarak geçirilmeyen bir desenin düzgün bir şekilde işlenmesi mümkün değildir.
Deseni, kumaş cinsi ve işleme tekniği göz önüne alınarak değişik teknikler yardımı ile kumaşa geçirmek mümkündür.
İşlemede kullanılan desen geçirme teknikleri şu şekilde sıralanabilir:
1)Deseni çizerek kumaşa geçirme
a)Deseni kumaş üzerine koyarak çizmek
b)Deseni kumaş altına koyarak çizmek
2)Deseni delerek kumaşa geçirmek
3)Deseni kopya kağıdı ile kumaşa geçirmek
4)Deseni sayarak kumaşa geçirmek
5)Deseni teyelleyerek kumaşa geçirmek
6)Deseni ütüleyerek kumaşa geçirmek
7)Deseni oyarak kumaşa geçirmek


Kenar Temizleme Teknikleri
1-Köşe yapma
2-Baskı dikişi ile
3-Antikalı baslı ile
4-Saçak bırakarak
5-Saçak bükerek
6-Basit saçak ile
7- Püskül yapma
8-Makrome yapma
9-Rişliyö yapma
10-Aplike yapma
11-İğne oyası yapma
12-Dantel Yapma
13-Firkete oyası yapma
14-Basit nakış iğneleri yaparak
15-Hazır bant ve harçlardan yararlanılarak
16-Mekik oyası dikerek
17-Makine nakışı ile

Kumaş Germe Teknikleri
1-Gergef ile germe: Büyük motifli işleme parçaları veya birden fazla kişinin aynı anda aynı işte çalışması gereken durumlarda tercih edilir.
2-Kasnak ile Germe: İşlemelerde daha rahat ve düzgün bir işleme olanağı sağlar.
3-Kâğıt ile germe: Küçük işlem motifleri ile kumaşsız yada az kumaş kullanılan işlemelerde tercih edilir. (Dantel Anglez vb..)

El Nakışından Kullanılan Malzemeler

A-Ölçü Almada Kullanılanlar

1-Cetvel : Doğru çizgileri çizmeye yarayan ahşap, plastik yada madenden yapılmış, dereceli veya derecesiz araç.

2-Mezura: Ölçü almak için kullanlan genellikle 1,5 m. uzunluğunda şerit metre

B- Desen Hazırlığında Kullanılan Araçlar

1-Kâğıt makası: Kâğıt kesmede kullanılan bir makastır. (Çok uzun ve iki ucu da sivri olan)

2-Makat (Bastırıcı çıta): Maraş işinde desen kartonu ve işleme kartonu hazırlanırken iki kâğıdın arasında kalan hava boşlukları ve fazla çirişlerin alınmasını, böylece daha düzgün yapışmasını sağlayan ahşap bir araçtır.

3- Möhlüke Keski: 7-8 cm boyunda ahşap saplı, ucu kıvrık ve sivri, orak şeklinde bir bıçaktır. Ahşap kısmından tutularak sivri ve keskin olan ucu, hazırlanan kartonlara batırılıp çıkarılarak oyma işlemi yapılır. Maraş işi tekniğinde deseni kartondan oyarak çıkarmak, kabartma karton hazırlamak, tırtıl kesmek vb. işlemlerde kullanılır.

4- Çekiç: Bir ahşap sap ile dövmeye yarayan maden bir bölümden yapılmış araç. Maraş işnde oyulmuş deseni kumaşa yapıştırmak için kullanılır.

5- Çiriş Kabı: Kolay temizlenebilen, elin rahatça hareket edebileceği derinlikte ve genişlikte olan bir kaptır.

6- Kalemtraş

7-Çeşitli desen kaynakları: İşleme tekniğine uygun olarak, kitap, dergi, kart, eski işlemeli ürünler, desen paftaları vb. yardımcı araçlardır.


Desen Hazırlığında Kullanılan Gereçler

1-Kalemler (Renkli, Sabit, Kurşun kalemler)

2-Kâğıtlar (Gri mukavva, beyaz karton, sarı karton,çimento -graf- kâğıdı, -0- numara zımpara kâğıdı, kopye kâğıdı, parşömen kağıdı, mülaj kağıdı, kareli kağıt, milimetrik kağıt,) : İşlenecek desenin düzgün bir şekilde çizilmesi ve kumaşa geçirilmesi için kullanılan kâğıtlar.

3-Silgi

4-Çeşitli makaslar

5-İğneler

6-Kasnak ve kasnak bezleri

7-Gergef: Üzeri işleme ile süslenecek kumaşların gerilmesine yarayan dikdörtgen biçimindeki, birbirine geçmeli, yatay ahşap çerçeveli ve dört ayaklı aaagâh. Gergef bezleri patiska yad amerikan bezinden iki kat olarak 4-5 cm. genişliğinde dikilerek çevrilir ve tek tarafı eşit aralıklarla zımbalanarak hazırlanır.

8- Cülde: Maraş işinde kullanılan cülde mukavvaya gerilmiş olan işleme parçasının bir kenarının sıkıştırılmış rahat işlenmesine yardımcı olan bir tür aaagâhtır. “L” biçiminde bir ahşap kaide üzerine eğik olarak yerleştirilmiş, açılıp kapanabilen cımbızı andıran ve bir vida ile birbirine bağlanmış ahşaptan meydana getirilen bir araçtır. Cüldenin cımbız kısmındaki ağız kısmına yerleştirilen işleme parçasının sıkıştırılması ile iki el de işlemede rahatça kullanılır.

9- Askı: Büyük işlerin sarkmaması ve rahat çalışılabilmesi için kullanılan tahtadan yapılmış bir araçtır. Uzun olan bölümü tabana dik olarak konmuştur. (1.70 – 1.80 m) Kısa bölümünün (35 cm) ucunda, ucuna çengel takılmış bir iplik vardır. İşlemenin sarkan kenarı astarından yada kartonundan bu çengele tutturulur.

10-Biz: Tahta sapı, çelikten yapılmış ince ve uzun ucu olan bir araçtır. İşleme sırasında kartonu delerek alttaki iğneyi üste çıkarmak için kullanılır. İyi bir bizin sapı küçük, ucu ince , uzun ve sivri olmalıdır.

11-Sim: Astar iplik üzerine yassı aaaal telin sarılması ile elde edilir. İnce ve kaliteli olanı seçilmelidir. Genellikle altın ve gümüş rengindedir. Üst iplik olarak günümüzde daha çok üretilmekte ve kullanılmaktadır.

12- Sırma: Çok ince madensel bir teldir. Üst iplik olarak kullanılır.(8-10 kat) İnce, yumuşak ve iyi cins olanı seçilmelidir. Altın ve gümüş rengindedir.

13- Çamaşır İpeği: İnce çamaşır ipeği üst iplik olarak, simle karıştırılarak veya karıştırılmadan kullanılır. Kalın çamaşır ipeği alt iplik olarak kullanılır.

14-Balmumu: Alt ipliği mumlamak için kullanılır. Balmumu üst ipliklerin kaymamasını sağlar ve ipliği sağlamlaştırır. İplik çok mumlanırsa çürüyebilir. İplik üzerindeki fazla mumlar kumaş parçası ile alınmalıdır. Mum silinmezse kumaşta leke bırakabilir.

15-Çiriş: Çiriş otunun kök yumrularının kurutulup öğütülmesinden elde dilen toz halinde bir yapıştırıcıdır. Sulandırılarak kullanılır. Desenlerin beyaz kartona yapıştırılmasında, işleme kartonu ve kumaşın hazırlanmasında kullanılır. İyi bir çiriş sarı renkte ve ince öğütülmüş olmalı, içinde yabancı madde olmamalıdır.

16-Kumaş: Özellikle kadife, saten gibi dayanıklı kumaşlar yünlü, ipek, deri ve süet kullanılır. İşleme kumaşı (sertleştirilmiş) hazırlanırken sık dokulu ince kumaş, örneğin opal kullanılır.

17-Solüsyon: Broş, küpe, kemer kaplanmasında, çanta yapımında kullanılan güçlü bir yapıştırıcıdır.

18-Yapıştırıcı (Kırtasiye tipi): Kabartma yaparken ve kumaşa yapıştırılan desenin yapışmayan kısımlarını yapıştırmak için kullanılır.

19-Tırtıl: Sırmadan, fabrikasyon olarak üretilmiştir. Kesilerek süslemelerde kullanılır. Düz ve kıvırcık olmak üzere iki türü vardır. Altın ve gümüş rengindedir.

20-Astar Kumaş: Üstteki kumaşın kalınlığına göre; organze, mermerşahi, tafta, yıkanmış patiska, yün tela, astar kullanılır.
21-Nakış İpliği: Desen yapışmış kartona gerilirken teyellemek için kullanılır.

22-Beyaz karton: İnce ve iki yüzü parlak olmalıdır. Desenleri yapıştırmak için kullanılır.

23-Sarı karton: İşleme ve kabartma kartonu hazırlamak için kullanılır.

24-Gri karton (İnce Mukavva): İşlenecek kumaşı germek için kullanılır.

25-Çimento Kâğıdı (Graft Kâğıdı): İşleme kartonu hazırlamak için kullanılır.

26-Kuru Beyaz Sabun Kalıbı: Desen yapıştırmak, işleme ve kabartma kartonu hazırlamak için kullanılır.

27-Çeşitli taş, pul, boncuk ve İnciler: Süslemede kullanılır.

28- 0 Numara zımpara kâğıdı: Karton kabartma yaparken kullanılır.

29-12 Numara yumak: Tırtılla işleme yaparken ve kordon bükerken kullanılır.

30-Çıkrık: Büyük makaralardan küçük makaralara iplik sarmak için kullanılan, kordon ve tırtıl bükmeye yarayan bir araçtır. Bir tahta üzerine tutturulmuştur. Makara takmak için bir çivisi, çivinin diğer ucunda da bükülecek ipliklerin takıldığı kancası vardır. Çivi lastikle yuvarlak çarka bağlıdır. Bir kol yardımı ile döndürülür.

31-Çekiç: Oyulmuş deseni kumaşa yapıştırmak için kullanılır.

32- Dikiş iğnesi: Teyelleme ve işlemede kullanılır. 3-4 cm. uzunluğundaki dikiş iğnesi işleme için uygun boydur. Kalın dikiş iğnesi kullanılmamalıdır.

33-Toplu iğne: Oyulmuş deseni kumaşa yapıştırırken kullanılır.

34-Büyük makas: Kumaş ve karton kesmek için kullanılır.

35-Küçük makas: İşleme sırasında kullanılır.

36-Boş makara: Sim, sırma veya iplik sarmak için kullanılır.

37-Ütü: Kumaş ütülemede ve desen yapıştırmada kullanılır.

38-Cetvel: Desen hazırlarken ve oyulmuş deseni kumaşa yapıştırırken kullanılır.

39-Çiriş Kabı:Çirişi sulandırmak için kullanılır.

40-Dikiş İpliği: İşleme yapılmış eşyaların dikilmesinde ve alt iplik olarak kullanılır. Ayrıca 60 n.dikiş ipliği makine de alt ipliği olarak da kullanılır.

41-Moline:Üst ve alt iplik olarak kullanılır.

42-Yassı aaaal tel: Süslemelerde kullanılır.

43-Mum bezi: İplik üzerinde kalan balmumu parçalarını silmek için kullanılan kumaş parçası. (yaklaşık 15x15 cm)