Lojistik ve E-Ticaret Pazar Payý-Türkiye Hýzlý Tüketim Ürünleri Perakendeciliði Sektör Ýncelemesi
Lojistik Sektöründe Pazar Payý
Lojistik Sektörü, Türkiye ihracatýnýn artmasýyla birlikte önem kazanan sektörlerin baþýnda geliyor
Son on yýl içerisinde sektör, Türkiye’nin büyüme hýzýndan daha fazla büyüdü. 120 milyar dolarlýk bir potansiyel pazara sahip olan sektörün bugün ulaþtýðý toplam pazar büyüklüðü ise 60 milyar dolarý buluyor. Türkiye’nin GSYH (Gayri Safi Yurtiçi Hasýla) içindeki payý ise yüzde 13 olan lojistik sektörünü LODER (Lojistik Derneði) Baþkaný Prof. Dr. Mehmet Tanyaþ ile görüþtük.
Lojistik sektörünün Türkiye’de geliþiminden bahseder misiniz? Son 5 yýlda neler deðiþti? Sektör ne kadar oranda büyüme kaydetti? Türkiye’de lojistik sektöründe büyüme hýzý nedir? Türkiye ve dünya genelinin karþýlaþtýrmasýný yapabilir misiniz?
Ülkemizde lojistik sektörü 3PL (üçüncü taraf lojistik) þirketlerin 2000 yýlýndan itibaren oluþumu ile büyüme hýzýný artýrmýþtýr. Daha önce taþýmacýlýk aðýrlýklý yapýlan dýþ kaynak kullanýmý söz konusu yýldan itibaren lojistik bazlý yapýlmaða baþlanmýþtýr. Bilindiði üzere lojistik, taþýmacýlýðýn yaný sýra depolama, gümrükleme, sigortalama vd. faaliyetlerin eþgüdümlü yapýlmasýný gerektirmektedir. Son beþ yýlda sektörde hizmet çeþitliliði ve kalitesi artmýþ, karma taþýmacýlýk (multimodal, intermodal ve kombine) kapsamýnda çözümler önem kazanmýþ, çaðdaþ depo yatýrýmlarý gerçekleþtirilmiþtir. Lojistik sektörünün büyümesi tümüyle sanayi ve ticaret sektörlerinin büyümesine baðlýdýr. Lojistik sektörü Türkiye’nin büyüme hýzýndan daha fazla oranda büyümektedir. Bunun baþlýca nedeni dýþ kaynak kullanýmýn artmasýdýr. Dünya’da da lojistik sektörü geliþmektedir, ancak bizdeki geliþme hýzý daha fazladýr. Lojistik sektörü pazar büyüklüðü 50-60 milyar dolar olup, potansiyel Pazar 110-120 milyar dolardýr.
Lojistik sektöründe Türkiye’de cirolar ne kadar arttý, gelecekte ne olacak? Dünyada geliþmiþ ülkelerin lojistik deðeri ile Türkiye karþýlaþtýrýldýðýnda ülkemizdeki milli gelirdeki payý ne kadar olmalý?
Türkiye lojistik sektöründe cirolar artmasýna raðmen karlýlýklar azalmaktadýr. Bunun ana nedeni lojistik altyapýsýndaki yetersizliklerdir. Maalesef liman, demiryolu ve denizyolu altyapýsý etkin bir þekilde kullanýlamamakta, þirketler yeterli ölçüde kurumsallaþamamakta, gümrüklerde beklemeler oluþmakta, eðitime önem verilmemekte, fiyat odaklý bir rekabet politikasý izlenmektedir. 2012 yýlý itibarýyla Avrupa’daki krizin Türkiye’yi etkileyeceði, bu durumunda cirolarýn düþeceði öngörüsü yapýlabilir. Bu nedenle yeni ihracat pazarlarýnýn bulunmasý gerekmektedir. Batý ülkelerinde lojistik sektörünün Gayri Safi Yurtiçi Hasýla içindeki payý %10-11 civarýnda iken Türkiye’de bu oranýn yukarýda belirtilen nedenlerden dolayý %12-13 aralýðýnda olduðu söylenebilir.
Firmalarýn kendi lojistiklerini yürütmeleri saðlýklý mý sizce? Ülkemizde lojistik tanýmý içerisine giren birçok faaliyetin üretici firmalar tarafýndan yürütülmesi sektörün büyümesinin ve geliþiminin önünde engel mi oluþturuyor?
Lojistik bir uzmanlýk iþidir ve temel iþi lojistik olan þirketler tarafýndan yürütülmesi gerekir. Bu þirketlerin altyapýsý, insan kaynaðý ve bilgi birikimi ile ölçek ekonomisi önemli avantajlar saðlar. Diðer taraftan lojistikteki en önemli yetkinliklerden biri ürün bilgisidir. Ürün konusunda yetkin olan bir lojistik þirket üretici þirketlerin geliþimine ve büyümesine katkýda bulunur.
Üniversitelerde Lojistik eðitiminin verilmesi sizce sektörün geliþimine katký saðlýyor mu? Verilen eðitimleri nitelikli görüyor musunuz?
Ülkemizde lojistik eðitimi lise, ön lisans, lisans ve lisansüstü seviyelerinde verilmektedir. Ancak eðitimlerin niteliði konusunda yetersizlikler vardýr. En önemli sorunlar eðitimcinin eðitimi, eðitim kurumlarýnýn akreditasyonu, laboratuvar ve uygulama çalýþmalarýnýn eksikliði ve kaynak yetersizliðidir.
Lojistik sektörü hangi sektörlerle ön plana çýkýyor? Hangi sektörlerin geliþimi lojistiði besler?
Lojistik sektörünün aðýrlýklý olduðu sektörler; otomotiv, gýda, perakende ve kimyadýr. Kentsel yaþamýn artmasý, küreselleþme, az stok ve hýzlý yanýt yaklaþýmý lojistik sektörünü olumlu yönde etkilemektedir.
Türkiye’nin bölgesel konumu itibarý ile lojistik üssü olabileceði düþüncesine katýlýyor musunuz? Türkiye bu avantajýna neleri eklerse lojistik üssü olabilir?
Türkiye’nin lojistik fiziksel ve kurumsal altyapýsýný istenen düzeye getirmediði sürece bölgesinin lojistik üssü olma hedefi bir hayal olmaktan ileriye gitmeyecektir. Öncelikle ülkemizin bir ana ticaret hattý yakalamasý ve buna yönelik karma taþýmacýlýk koridorunu oluþturmasý gerekmektedir. Bunun yolu, demiryolu ve denizyolu taþýmacýlýk sistemlerini çaðdaþ düzeye getirmek, koridora göre lojistik köy/merkezlerini kurmak, gümrükleri modernize etmek, kayýtdýþý ekonomi ve haksýz rekabeti önlemektir. Türkiye biran önce temel tedarik zinciri ve lojistik stratejilere dayalý Lojistik Master Planýný diðer sektör master planlarý ile uyumlu bir þekilde hazýrlamak ve uygulamak durumundadýr.
Türkiye’de þehir olarak baktýðýmýzda lojistikte hangi þehirlerimiz öne çýkýyor? Lojistik üs potansiyeli olan illerimiz sizce hangileri?
Türkiye’nin lojistik ve özellikle lojistik köy yatýrýmlarý açýsýndan öncelikli illeri sýrasýyla; Ýstanbul, Ýzmir, Kocaeli ve Adana-Mersin’dir. Bu deðerlendirmede dikkate alýnan ölçütler; Uluslararasý Ulaþtýrma Koridorlarýna Yakýnlýk, Karayolu/Demiryolu/Denizyolu/Havayolu Alt Yapýsý, Kapasitesi ve Trafiði, Kent ve Interland Nüfusu, Lojistik/Taþýmacýlýk Þirket/Kayýtlý Araç Sayýsý ve Ýstihdamý, Kent Ekonomisi (Ýmalat, Tarým, Maden, Hizmetler vd Ýþyeri ve Ýstihdam Sayýsý) ile Kent Dýþ ve Transit Ticaretidir.
Loder’in faaliyetleri, lojistik eðitimi ve etkinlikleri hakkýnda bilgi verebilir misiniz?
Lojistik Derneði(LODER) 24/10/2001 tarihinde kurulmuþ olup, kurumsal üyeliðin deðil sadece bireysel üyeliðin söz konusu olduðu, mesleki ve sektörel geliþimi amaçlayan bir dernektir. Yaklaþýk 950 üyesi arasýnda lojistik hizmet alan ve veren þirket profesyonelleri, akademisyenler, biliþimciler, sektörel ekipman satýþ þirketi profesyonelleri ve silahlý kuvvetler mensuplarý bulunmaktadýr. LODER; lojistik kapsamýnda eðitim ve etkinlikler düzenlemektedir. LODER; 2003 yýlýndan beri her yýl bir Türk ve bir veya daha fazla yurt dýþý üniversite iþbirliði ile Uluslararasý Lojistik ve Tedarik Zinciri Kongreleri gerçekleþtirmekte ve kongrede sunulan bildirileri kitap haline getirmektedir.
Bir ülkeyi var eden ve yaþatan onun kültürü, kültürü var eden ise dilidir gerçeðinden hareketle LODER uzman olduðu konu olan lojistikte Lojistik Terimler Sözlüðü hazýrlama çalýþmalarýný sürdürmekte olup sözlüðün 1.000 terimlik üçüncü baskýsýný 2010 yýlýnda yayýnlamýþtýr. LODER her iki ayda bir Lojistik adýyla mesleki geliþim amaçlý bir dergi yayýmlamaktadýr. Özellikle lojistik alanýna ilgi duyan üniversite öðrencilerine, çaðdaþ geliþmeler ve trendler hakkýnda genel bilgi vermek ve profesyonellerin deneyimlerini gençlerle paylamasýný saðlamak amacýyla derneðimiz, öðrenci kulüplerinin düzenlediði organizasyonlarda panel, konferans ve yarýþmalar düzenlemektedir. Öðrenci arkadaþlarýmýzýn lojistik ve tedarik zinciri yönetimi konusuna ilgilerini çekebilmek, bu konuda bilgi ve becerilerini geliþtirmek amacýyla 2004 yýlýnda beri her yýl ödüllü Üniversite Öðrencileri Arasýnda Lojistik Vaka Yarýþmasý düzenlenmektedir. Yarýþma üç kategoride(lojistik lisans, diðer lisans ve lojistik önlisans) gerçekleþtirilmektedir. LODER, Merkezi Chicago – Illinois / ABD olan, APICS’in (www.apics.org) Türkiye temsilcisidir. LODER, 2011 yýlý itibarýyla Mersin Ticaret ve Sanayi Odasý(MTSO) ile birlikte ülkemiz lojistik sektörünün geliþimine katký saðlamak üzere, Kurumsal ve Bireysel Kategorilerde Ulusal Lojistik Proje Yarýþmasýný baþlatmýþtýr. LODER 3 yýldýr Soðuk Zinciri Lojistiði etkinliði ve Türkiye Biliþim Derneði Ýstanbul Þubesi ile birlikte Lojistik Biliþim Sempozyumu düzenlemektedir.
Lojistik firmalarý büyümek için öncelikli olarak izlemesi gereken adýmlar neler sizce?
Lojistik firmalarýnýn büyümesi için belirli bir ürün lojistiðinde uzmanlaþmasý ve seçtiði ürün bazýnda hizmet çeþitliðini geliþtirmesi, insan kaynaðýna, eðitime ve bilgi teknolojilerine önem vermesi, kurumsallaþmasý ve profesyonel yönetime geçmesi, kalite yönetim standartlarýna sahip olmasý, fýrsat ve tehditleri iyi izlemesi gerekir
E-ticaretin, e- ihracatýn kullanýmý lojistik sektörüne nasýl etki ediyor?
Lojistik sektöründe e-ticaret uygulamalarý artmaktadýr. E-ticaret tüketici ile üreticiyi yakýnlaþtýran, tüketicilerin daha iyi analizini saðlayan, müþteriye yanýt hýzýný artýran, satýþ giderlerini düþüren önemli bir araçtýr. Diðer taraftan e-ticaret sipariþ miktarlarýný düþüren ve lojistiði çok daha önemli bir hale getiren yaklaþýmdýr. Bu noktada önemli olan e-ticaret ile e-lojistiðin mükemmel seviyede olmasý gereken eþgüdümüdür.
Türkiyede E-ticaret Pazar Payý
E-ticaretin Türkiye’de en hýzlý büyüyen sektörlerden biri olduðunu biliyoruz. Türkiye’de e-ticaret konusunda en heyecan verici noktalardan birisi ise hýzlý büyümesine raðmen büyük potansiyeli nedeniyle bu büyümesini önümüzdeki yýllarda da sürdürmeye devam edecek olmasý.
Peki þu anda Türkiye e-ticaret pazarýnýn son durumu ne? Yakýn zamanda düzenlenen “E-ticarette Lojistik” konferansýnda sektörün önde gelen firmalarý önemli bilgiler paylaþarak Türkiye’de e-ticaret sektörünün þu anda içinde bulunduðu durum ile ilgili görüþlerini paylaþtýlar.
E-ticaretin en önemli kýsýmlarýndan biri olan lojistik konusunda sektörün çok ihtiyaç duyduðu profesyonelleri yetiþtirmeyi hedefleyen Beykoz Lojistik Meslek Yüksekokulu’nda düzenlenen konferansta Hepsiburada, Ogli ve Aras Kargo gibi önemli firmalarýn yöneticilerinin paylaþtýklarý bilgilerden öne çýkanlar ise þöyle…
E-ticaret tüm dünyada büyüyor, geçtiðimiz yýl büyük ülkelerde perakende sektörü yerinde sayarken e-ticaret yüzde 12 büyüdü.
- Türkiye’de toplam perakende hacmi 310 milyar dolar, fakat e-ticaret henüz bu hacmin çok küçük bir kýsmýný ancak binde 7’sini teþkil ediyor. Buna raðmen Türkiye’deki 2,5 milyar dolarlýk e-ticaret hacmi bugün bile oldukça dikkat çekici.
- Türkiye’de her 5 internet kullanýcýsýndan biri internet üzerinden alýþveriþ yapýyor. Avrupa’da bu oran iki katýndan biraz fazla iken ABD’de bu oran dört katýna yakýn. Türkiye’de sadece internet kullanýcýsý genç kullanýcýlara bakýldýðýnda ise bu kesimin yüzde 97’sinin internet üzerinden alýþveriþ yaptýðýný görüyoruz.
- Ýnternet üzerinden alýþveriþ yapmakta olan tüketicileri en çok cezbeden konu ücretsiz kargo. Ardýndan ise ücretsiz iade imkaný ve garantili teslim süresi geliyor.
Paylaþýlan tüm bu veriler Türkiye’de e-ticaretin önünün son derece açýk olduðunu gösteriyor. Özellikle genç kullanýcýlarýn internet üzerinden alýþveriþ yapma alýþkanlýðýna sahip olma oraný, uzun yýllar boyunca e-ticaretin yükselmeye devam edeceðini net bir þekilde gösteriyor.
rekabet.gov.tr kaynaðýndan Türkiye Hýzlý Tüketim Ürünleri Perakendeciliði Sektör Ýncelemesi adlý makaleye ulaþabilirsiniz:Türkiye Hýzlý Tüketim Ürünleri Perakendeciliði Sektör Ýncelemesi Makalesi için Týklayýn… | 