Bakhalar ( The Bacchae ) - Tiyatro

Bakhalar, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları tarafından sahneye konulan sıradışı bir oyun. Muhsin Ertuğrul Sahnesinde ilk olarak şubat ayında görücüye çıkan oyun, kış sezonunun başlaması ile bu ay yeniden sahneleniyor.

İçinde şiddet, vahşet ve pornografik öğeler barındıran oyuna 16 yaş sınırlaması getirilmiş. Özellikle dogma ve farklı inançlara kapalı kişiler için rahatsız edici bir tavır sergiliyor. Oyun bazı sahnelerde seyirciyi fazlasıyla zorluyor. Postmodern anlatım tarzı ile insanı silkeleyen oyunun felsefesini anlayabilmek için derinlere inmek gerekiyor. İnsanların aidiyet uğruna çığrından çıkmışlığını konu alan oyun, dönemin inanç sömürüsünü, güç ve iktidar tutkusunu eleştiriyor.

M.Ö. 5. Yüzyılda Euripides tarafından yazılan oyun, ölümünden sonra ilk kez M.Ö. 407 yılında sahnelendi. Tanrıları aşağılayıcı tavrı ve kadın düşmanlığı ile suçlanan Euripides’in bu eseri, yıllarca ödül konusunda hayalkırıklığına uğramış.

Romanyalı yönetmen Mihai Manıuttıu’nun farklı düzenlemesi ve rejisi ile sahneye konulan Bakhalar, M. Ö. 5. Yüzyıl’da, Anadolu ve Orta Doğu’da ün saldıktan sonra doğduğu şehre (Makedonya) dönen Dionisos’u, onu bir tanrı gibi gösterip çıkar sağlamak isteyen Teresias’ı, kral Pentheus’u ve Baküsçü rahibelerin öyküsünü anlatıyor.

Oyunun konusundan biraz bahsedersek; neşe, coşku ve şarap tanrısı Dionisos, uzun yolculuğunun ardından doğduğu şehre varır. Dağlarda çılgınlar gibi dolaşan Bakhalar (Baküsçü rahibeler) o dönemde insan kurban edip, çiğ çiğ yemektedir. Kısa süre içerisinde Bakhalar, Teresias’in de yönlendirmesi ile Dionisos’un etkisi altına girerler. Dionisos’un ayinlerine katılıp, onun için insan kurban etmeye başlarlar. Kral Pentheus, Dionisos’un peygamberliğine inanmamaktadır. Teresias ise, Dionisos’un yanında yer almayı ve hayatın güzelliklerinden faydalanmayı kafasına koymuştur. Krala Dionisos’un yeni bir tanrı olarak tanıtmak konusunda ikna etmeye çalışır. Pentheus, karşı çıkar. Fakat, Dionisos’un etkisi altına giren kadınlar tarafından kral tuzağa düşürülerek Dionisos için kurban edilir. Dionisos kendisine tapan kadınları adeta hipnotize ederek, bağlılıklarını ve inanç arzularını ve aidiyet ihtiyaçlarını beslemektedir. Bakhalar ve Teresias, o günden sonra Dionisosiçin kurban verecek, dans edip şölenler düzenleyeceklerdir.

“Ne pahasına olursa olsun hizmetindeyiz Dionisos’un. Aklı olan yalnız biziz, ötekiler aptal!”

Neşe, coşku ve şarap tanrısı isimlendirilen Dionisos, vahşeti, acımasızlığı, vahşi coşku ve insanlık dışı dünyavi mutluluğu öngören bir yaşamı simgeliyor. Bakhaların vurgusunda, kadınların körü körüne olan bağlılıkları, kararlılıkları ve güce olan ihtiyacıları eleştirilerek yansıtılıyor. Yönetmenin de yorumuyla oyunda, çıkar uğruna inanç sömürüsü ve kadın gücünün kullanılışı işleniyor.

Çevirisini Tarık Günersel’in, Koreografisini Varvara Ştefanescu’nun, sahne ve kostüm tasarımını Valentin Codoıu’nun yaptığı oyun, 27-31 Ekim arası Harbiye Muhsin Ertuğrul Tiyatrosunda sahne alıyor.

Müthiş kareografisi ve etkiliyeci müzikleri ile dikkat çeken tiyatroda, E. Çağlar Yiğitoğulları, Ali Mert Yavuzcan, Doğan Altınel, Şebnem Köstem, Jülide Kural ve Özge Borak sahne alıyor.

Ayrıca, oyun kadrosunda Aslı İçözü, Cemal Ayhan Şener, Esin Umulu, Mert Tanık, Nergis Çorakçı, Meriç Benlioğlu, Nihat Alpteki, Okan Patırer, Özge Kırış, Özgür Efe Özyeşilpınar ve Seda Fettahoğlu yer alıyor.

Mihai Maniutiu

Romanya-Cluj’daki Babeş-Bolyai Üniversitesi Tiyatro ve Televizyon Bölümü Öğretim Üyesi olan Mihai Maniutiu halen Cluj Ulusal Tiyatrosu’nun Sanat Yönetmeni. Romanya, İngiltere, Belçika, Amerika gibi ülkelerin önemli tiyatrolarına defalarca konuk olarak davet edilen Maniutiu seksenden fazla oyun yönetti. Oyunları İngiltere, Belçika, Fransa, İtalya, Hırvatistan, Türkiye, Kanada, Mısır, Avusturya, Macaristan, Finlandiya, Sırbistan, Brezilya, Güney Kore gibi pek çok ülkede seyirciyle buluştu. 2009’da Kaliforniya Üniversitesi’nde oyunculuk ve reji dersleri verdi.