Neden Özelleştirme?

Son 20 yılı aşkın sürede tüm dünyada giderek artan ölçüde benimsenerek yaygınlaşan ekonomik uygulamalardan biri KİT'lerin özelleştirilmesidir. Bu akımın doğuşu, 1960'ların sonlarında görülmeye başlayan ekonomik büyümedeki gerileme ve 1970'lerin başında ortaya çıkan ekonomik krizle bağlantılıdır.

Söz konusu ekonomik kriz, özellikle 1. petrol krizi (Ekim 1973'te Arapların İsraille savaşta petrolü silah olarak kullanmaları) ve kısmende 2. petrol krizi -1979'da İran'da Humeyni devrimi- ile derinleşmiş ve en güçlü ekonomileri bile sarsmıştır. Devletin ekonomideki payı o yıllarda hep büyüme eğiliminde olmuş; ancak ekonomik büyüme yavaşlayınca enflasyon ve durgunluğu aşmada ve serbest rekabet piyasasının işleyişini sağlamada, devletin müdehalesi yeterince etkili olamamıştır.

Ekonomik krizlerin önlenememesi bir yana"her alanda genişleyen devletin, dinamik bir özel sektör ve sağlıklı büyüyen bir ekonomi için tamamlayıcı değil engelleyici olduğu" yolunda yeni liberal görüşler güç kazanmıştır. Devlet mekanizmasının kendi esneksizliğine ek olarak, "Devlet müdahalesi"nin "ekonomideki genel esnekliğide azalttığı", devletin hizmet üretirken özel kesime kıyasla "verimsiz" olduğu ve "aşırı büyüdüğü" görüşleri birleşmiş; kısaca devletin küçültülmesi denilebilecek bir akıma dönüşmüştür.

Özelleştirme nedir?

Dar anlamda özelleştirme KİT'lerin mülkiyet ve yönetiminin özel sektöre devrinin bu yolda tamamı veya bir kısmı kamuya ait ekonomik kuruluşların özel sektöre satışını ifade eder. Geniş anlamda ise, iktisadi mali sosyal ve siyasal nedenlerle milli ekonomi içerisinde kamu kesimi faaliyetlerinin sınırlandırılmasına veya tamamen ortadan kaldırılmasına yönelik yapılan uygulamalar bütünüdür.

Özelleştirmenin Amaçları nelerdir?

Özelleştirmenin çeşitli ekonomik, mali, sosyal ve siyasal nitelikli amaçları vardır. En başta gelen amacı ve gerekçesi ekonomik olup işletmelerin daha etkin, verimli ve karlı çalışabilecek hale getirilmeleri, böylece etkinliğine güvenilen piyasa ekonomisine işlerlik kazandırılmasıdır.

Özelleştirmenin Mali Amaçları

• Servetin geniş kitlelere yayılması -Dev kuruluşlar olan KİT'lerin hisse senetlerinin, küçük tasarruf sahiplerine, personeline ve yöneticilerine satılmasıyla-
• Hazine üzerindeki yüklerinin azaltılması, Alternatif finansman kaynağı olması
• Devlete gelir sağlanması
• Yabancı sermaye girişinin, teknoloji ve yeni yatırımların özendirilmesi