Taký Hakkýnda Bilgi ve Taký Tasarýmý
Ýnsanlarýn sosyal, ekonomik ve dini hayatlarý hakkýnda tarih boyunca bizlere ipucu veren takýlar farklý amaçlarla kullanýlmýþlardýr. Tarihi insanlýk tarihi kadar eski olan takýnýn serüvenini izlemek, toplumsal tarihi, dolayýsýyla toplumun deðiþimini ve geliþimini izlemek anlamýna gelmektedir.
Eski çaðlarda insanlar, bilinmedik doða güçlerinden korunmak ve güçlü olmak için muska niteliðindeki takýlar takýyor, yüzlerine ve vücutlarýna boyalarla koruyucu simgeler sürüyor ve hatta koruyucu desenler oluþturacak yara izleri, dövmeler yapýyorlardý. Bundan 30 bin yýl önce insanoðlu, takýlarý ölen yakýnlarýnýn ruhlarýný kötülülerden koruyacaðý inancýyla mezarlarýna koyuyorlardý.
Takýlar giyimin tamamlayýcý unsurudur. Çeþitli boncuklardan yapýlmýþ takýlar tarih boyunca tüm dünyada insanlarýn sosyal statülerini belirleyen ortak bir dil olarak kullanýlmýþtýr. Boncuklarýn ve yarý deðerli taþlarýn insanlar üzerinde tedavi edici bir güce sahip olduðu da bilinmektedir. Ortaçað’da boncuklar karþýmýza tespih olarak çýkmaktadýr. Tespihler, Romalýlardan, Müslümanlara ve Budistlere kadar tüm dinlerde kullanýlmýþtýr, günümüzde de kullanýlmaktadýr.
Tarihçe
Taký, insan vücudunun çeþitli bölümlerini süslemek için eski çaðlardan beri kullanýla gelen objelerdir. Ýnsanoðlu, var oluþundan bu yana korkularýný yenmek, yücelik kazanmak, gücünü göstermek, güzel görünmek gibi gerek dinsel gerekse geleneksel sebeplerle bu tür aksesuarlarý tercih etmiþlerdir.
Tüyler, kutsal aðaç kabuklarý, deniz kabuklarý, diþ ve kemik parçalarý, deðerli taþlar bunlara örnektir. Önceleri sihir ve büyü amaçlý olup daha sonra dinsel temalý takýlarý görmekteyiz.
Taký sanatýnýn M.Ö. 3000 – 4000 yýllarý arasýnda Mezopotamya’da doðduðu kabul edilir.Mýsýr ve Hindistan’dan Asya’ya, Afrika ve Ýslam ülkelerine ve Avrupa’ya yayýlmýþtýr.
Altýnýn bulunmasý ve maden iþlemesinin öðrenilmesiyle mücevhercilik altýn çaðýna girmiþtir. Bu anlamda özellikle Mýsýr’daki Firavun mezarlarýnda, büyük mücevher koleksiyonlarýna rastlanmýþtýr.
Türkiye’de 1962 – 1968 yýllarý arasýnda yapýlan kaçak kazýlar sonucu “Karun’un hazinesi” adý verilen bulgularda; gümüþ kaplar, altýn ve gümüþ takýlar, deðerli taþ ve seramik objeler bulunmuþtur. Ayrýca yine bu hazinede 30 parça bronz kalýptan oluþan kuyumculuk aletlerinin yer almasý dikkat çekicidir. Yine New York Metropolitan sanat müzesinde eski dönemlere ait Hitit ve Tunç dönemine ait koleksiyonlar büyük ilgi görmektedir. Yapýlan bir çok araþtýrmalar, kazýlar göstermiþtir ki insan yaþadýðý her dönemde takýyý kullanmýþ, onlara belli anlamlar yüklemiþlerdir. Takýlar, biçimleri ortam ve þartlara göre deðiþmekle birlikte her toplumda varlýðýný sürdürmüþtür.
Tarih boyunca insanlar edindikleri bilgi ve tecrübe birikimlerini, yaratýcýlýk, ustalýk, sabýr ile birleþtirerek bugün bile hayranlýkla izlediðimiz taþlar, asalar, semboller, takýlar, deðerli metallerden heykelcikler v.s. yapmýþlardýr. Bu sanat eserleri çaðlar boyu onlarý üreten toplumlarýn, dinsel ve estetik deðerlerini yansýtmýþlardýr.
Günümüze gelindiðindeyse tasarýmcýlar; birinci aþamada kaynaktan etkilenerek çizimler yapmakta, günün modasýndan ve renklerinden esinlenmekteler. Bazý çizimler bilgisayar ortamýnda gerçekleþmekte üç boyutlu kalýplar alýnmakta, model muma uygulanarak kalýp çýkarýldýktan sonra eriyen altýn ve gümüþ döküm yapýlmaktadýr. Bir çok iþlem aþamasýndan sonra obje cilalanarak son þekli verilmektedir.
Gümüþ örücülükten etkilenerek, metal ve bakýr makaralar yardýmýyla baþarýlý takýlar da yapýlmaktadýr. Yine dokuma tekniði kullanarak boncuk tezgahlarýnda yapýlan kolyeler, makrame tekniði (düðüm) kullanarak yapýlan kolye ve bileklikler günümüz takýsýnda önemli bir yer teþkil eder. Ekonomik oluþlarý nedeniyle imitasyon takýlar daha çok tercih edilmektedir.
El sanatlarýnýn tümünden yararlanýlarak yapýlan takýlar belli bir emeðin sonucu olduklarý için her dönemde raðbet görmüþlerdir.
Takýlar kimi zaman þýk bir kýyafeti tamamlayan kimi zamanda farklý kullaným alternatifleriyle
giysilerimizi renklendiren olmazsa olmaz aksesuarlarýmýzdandýr.
Duygularý ve insanýn kendi doðasýný betimleyebileceði en güzel yöntemlerden biridir taký tasarýmý. Kiþinin kendini iyi ve güzel hissetmesini saðlayan çeþitli takýlar vardýr. Özellikle bir kolyede yada küpe de kullanýlan birbirinden farklý modelleri malzemeler ve deniz kabuklarý , keten deriler bir plastik parçasý yada zümrüt pýrlanta gibi deðeri yüksek taþlar yapýmýnýn aslýnda malzeme sýkýntýsý olmadan kolaylýkla yapýlabiceðini gösterir. Taký da kullanýlan malzemeler oldukça geniþ olduðu için taký çeþitleri de bir o kadar farklýlýk gösterebilmekte. Daha çok süs eþyasý, kolye, bilezik veya bileklik yada küpe olarak tercih edilen takýlar tutkunlarý için vazgeçilmez aksesuarlardýr. Genelde hediye etmek yada kullanmak için alýnan takýlar artýk internet üzerinden de kolaylýkla temin edilebilir.
Malzeme çeþidinde skýntý olmamasý ve iyi bir uðraþ olmasý sebebiylede de herkesin için zevkli bir iþ olarak baþlayan taký tasarýmý zamanla vazgeçilmez bir tutkuya dönüþebilir.Taký tasarýmý yapan kiþide olmasý gereken en önemli özellik ise estetik duygusudur. Zevkli ve konuya ilgili olmaktada fayda vardýr. Bir takýyý güzel ve dikkat çekici yapan en önemli unsur takýda kullanýlan aksesuarlarýn kalitesi ve iþçiliðidir. Pek çok insanýn hobi yada gelir saðlamak amacýyla merak sardýðý taký tasarýmý aslýnda ince bir iþçilik gerektirir. Taký tasarým ý ile yaptýðýmýz þey ister bir kolye ister bir küpe ne olursa olsun, yapýlan takýlarda ince bir iþçiliðin olmasý þart... Özellikle erkek yada bayan herkese hediye olarak verebilmesi sebebiylede pek çok kiþi tarafýndan tercih edilen hem ekonomik hemde estetik aksesuarlardýr.
Durum böyle oluncada özellikle son zamanlarda boncuk ve taký tasarýmýna olan ilgi gittikçe artmaktadýr.
Öyle ki taký yapýmý meslek olarak da gelir saðlama amacý ile pek çok kiþiye iþ imkaný sunmaktadýr. |
