Aracınızın vites sistemi nerdeyse tamamen motordan bağımsız farklı yerde ve farklı parçalardan oluşur. Bu parçaların komplesine şanzıman diğer adıyla transmission da denir ( manuel vitesli araçlar için söylüyorum ). Şanzıman motora bağlıdır fakat arada debriyaj seti bulunur. Deriyaj seti baskı, balata ve debriyaj bilyasından oluşur. Siz debriyaja bastığınızda hidrolik merkez veya halat vasıtasıyla çatala>bilyaya ve bilya da baskı şemsiyelerine basar. Baskı ve volan arasındaki balata bu vesileyle boşa çıkar dolayısıyla motorla şanzıman arasındaki tüm bağları kesmiş olursunuz ve vitese takabilirsiniz. Biraz daha detaya inelim. Alttaki resimde ;
1 numaralı parça volandır.
2 numaralı parça debriyaj bilyasıdır
3 numaralı parça baskıdır
4 numaralı parça balatadır.
Resimdeki volantın üzerine balatayı koyduğunuzu düşünün ve üzerine de baskıyı koyup (baskının ayna tarafı volana gelecek şekilde tabi) vidalar sayesinde volana sabitlediğinizi düşünün. Arada kalan balata ise baskı ile volan arasında sıkışmıştır. Şansımandan gelen prizdirek mili de balatanın ortasına takılıdır. Volan ve baskı motorla birlikte sürekli döner ve tabi arada sıkışmış olan balata da döner. Taa ki debriyaja basana kadar. Debriyaja bastığınızda da debriyaj bilyası baskının ortadaki şemsiye denilen kısmına basar ve volan ile baskı arasında sıkışmış olan balatayı boşa çıkarır. Boşa çıkan balata ise motordan aldığı hareketi prizdirek vasıtasıyla şanzımana yani tekerleklere iletemez olur. Kendisine güç gelmeyen şanzımanı da siz vitese takarsınız. Şanzımandaki vites dişlisine güç ulaşmadığı için dişli boşta kendi hızıyla döner. Vitese geçirebilmek için bu dişlinin durması gerekir. Dişliyi durdurma görevini ise senkromeç denilen frenleyici parça yapar. Siz takacağınız vitese vites kolunu itmeye başladığınızda senkromeç vites dişlisine dayanarak durdurur, dişlileri sorunsuz birbirine geçmesi için ağız ağıza getirir ve siz de vitesi sessizce ve sorunsuzca geçirirsiniz. Daha sonra güç, siz debriyajdan ayağınızı kaldırdığınızda volan ile baskı arasına balatayı sıkıştırıp tekrardan gücü şanzımana iletmiş olursunuz. Şanzımandaki güç ise diferansiyele ve akslar vasıtasıyla da tekerleklere kadar ulaştırılır. Anlatmış olduğum bu sistem aktarma organlarıdenilen kısmı da oluşturan parçalardır.
