1. Manuel Şanzıman
2. Klasik Otomatik Şanzıman
3. Tiptronic (sıralı) Şanzıman(Örneğin; BMW Smg)
4. Otomatikleştirilmiş Manuel Şanzıman(Örneğin; Mcp)
5. Çift Kavramalı Şanzıman(Örneğin; Dsg)
6. Değişken Oranlı Şanzıman(Örneğin; Honda CVT)
Bildiğimiz klasik otomobillerin şanzımanlarıdır. En basit şanzıman türüdür. Bu tür otomobillerde debriyaj dediğimiz pedal'da bulunmaktadır.
En çok kullanılan şanzımandır. Genellikle 4,5 ve 6 ileri vitesten oluşmaktadır. Güç kayıplarından dolayı artık otomobillerde görememekteyiz.
Bu şanzıman türünde otomatikleştirilmiş bir debriyaj sistemi bulunmaktadır. Direksiyondan geçiş sistemi bu şanzımanda görülür. Vites geçişleri sıralı gerçekleşmektedir. Otomatik debriyaj sistemi sayesinde güç kayıpları en aza indirilmek istenmiştir.
AMT, Easytronic, Dualogic, MCP, I-Shift gibi isimlendiriilen bu şanzımanın manuel şanzımandan farkı 3 adet elektrik motoru içermesidir. Bu elektrik motorlarından bir tanesi vites seçimini, bir tanesi debriyajı, bir tanesi de vites geçişlerini sağlamaktadır. Bu şanzımanın en önemli özelliği yakıt tüketimini düşürmesidir.
S-Tronic, Dsg, Powershift bu şanzıman türünün değişik isimleridir. Temelde bu şanzıman türünde 2 tür debriyaj bulunur. Birinci debriyaj 1,3,5 ve 7. vitesleri iletirken, ikinci debriyaj 2,4,6. vitesleri iletir. Kısa süreli vites geçişleri vites geçişleri sırasında sarsıntının minimuma indirgendiği bu şanzıman en çok tercih edilen şanzıman türlerinden biridir.
Speedgear, Cvt, Multitronic bu şanzıman türünün farklı isimlerdeki örneklerindendir.
Aracınızın vites sistemi nerdeyse tamamen motordan bağımsız farklı yerde ve farklı parçalardan oluşur. Bu parçaların komplesine şanzıman diğer adıyla transmission da denir ( manuel vitesli araçlar için söylüyorum ). Şanzıman motora bağlıdır fakat arada debriyaj seti bulunur. Deriyaj seti baskı, balata ve debriyaj bilyasından oluşur. Siz debriyaja bastığınızda hidrolik merkez veya halat vasıtasıyla çatala>bilyaya ve bilya da baskı şemsiyelerine basar. Baskı ve volan arasındaki balata bu vesileyle boşa çıkar dolayısıyla motorla şanzıman arasındaki tüm bağları kesmiş olursunuz ve vitese takabilirsiniz. Biraz daha detaya inelim. Alttaki resimde ;
1 numaralı parça volandır.
2 numaralı parça debriyaj bilyasıdır
3 numaralı parça baskıdır
4 numaralı parça balatadır.
Resimdeki volantın üzerine balatayı koyduğunuzu düşünün ve üzerine de baskıyı koyup (baskının ayna tarafı volana gelecek şekilde tabi) vidalar sayesinde volana sabitlediğinizi düşünün. Arada kalan balata ise baskı ile volan arasında sıkışmıştır. Şansımandan gelen prizdirek mili de balatanın ortasına takılıdır. Volan ve baskı motorla birlikte sürekli döner ve tabi arada sıkışmış olan balata da döner. Taa ki debriyaja basana kadar. Debriyaja bastığınızda da debriyaj bilyası baskının ortadaki şemsiye denilen kısmına basar ve volan ile baskı arasında sıkışmış olan balatayı boşa çıkarır. Boşa çıkan balata ise motordan aldığı hareketi prizdirek vasıtasıyla şanzımana yani tekerleklere iletemez olur. Kendisine güç gelmeyen şanzımanı da siz vitese takarsınız. Şanzımandaki vites dişlisine güç ulaşmadığı için dişli boşta kendi hızıyla döner. Vitese geçirebilmek için bu dişlinin durması gerekir. Dişliyi durdurma görevini ise senkromeç denilen frenleyici parça yapar. Siz takacağınız vitese vites kolunu itmeye başladığınızda senkromeç vites dişlisine dayanarak durdurur, dişlileri sorunsuz birbirine geçmesi için ağız ağıza getirir ve siz de vitesi sessizce ve sorunsuzca geçirirsiniz. Daha sonra güç, siz debriyajdan ayağınızı kaldırdığınızda volan ile baskı arasına balatayı sıkıştırıp tekrardan gücü şanzımana iletmiş olursunuz. Şanzımandaki güç ise diferansiyele ve akslar vasıtasıyla da tekerleklere kadar ulaştırılır. Anlatmış olduğum bu sistem aktarma organlarıdenilen kısmı da oluşturan parçalardır.