ASM ve Aile Hekimliği Hakkında Bilgi ve Merak Edilenler

Aile Hekimi (AH) Kimdir? Aile Hekimliğinin Özellikleri

A.S.M. Aile Sağlık Merkezi "Aile Hekimliği"+"AH" uygulaması Bireylerin ve aile fertlerinin ikamet yerlerinin yakınlarında ya da kolaylıkla ulaşabilecekleri bir yerde bulunan, ilk başvuracakları, kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini, yaş, cinsiyet ve hastalık ayrımı yapmaksızın, her kişiye kapsamlı ve devamlı olarak vermekle yükümlü, gerektiği ölçüde gezici sağlık hizmeti veren ve tam gün esasına göre çalışan aile hekimliği uzmanı veya Sağlık Bakanlığının öngördüğü eğitimleri alan uzman tabip veya tabipleridir.

Aile Sağlığı Elemanı kimdir?

Aile hekimi ile birlikte hizmet veren hemşire, ebe, sağlık memuru (toplum sağlığı) gibi sözleşmeyle çalıştırılan ya da Sağlık Bakanlığınca görevlendirilen personeldir. Her aile hekiminin yanında en az bir aile sağlığı elemanı çalışır.

Aile Sağlığı Merkezi (ASM) Nedir?

* Bir ya da daha fazla aile hekimi ile aile sağlığı elemanlarınca aile hekimliği hizmetinin verildiği sağlık kuruluşudur.

* Aile Hekimleri öncelikle, bölgedeki Bakanlık ve diğer kurumlara bağlı uygun sağlık kuruluşlarında hizmet verirler.

* Bu imkânların sağlanamaması halinde Aile Hekimleri, çalışacağı bölgede kendi donatacakları uygun standartları taşıyan mekânlarda hizmet verirler.

* Aile Hekimi, birden fazla belde veya köye gezici hizmet vermek zorundaysa İl Sağlık Müdürlüğünce uygun görülen merkezi konumdaki yerleşim biriminde ikamet eder.

Gezici (mobil) Sağlık Hizmeti nedir?

Aile hekimi ve/veya Aile sağlığı elemanının, tespit edilen uzak mahalle, belde, köy, mezra gibi yerleşim birimlerine giderek mahallinde vereceği sağlık hizmetidir.

Aile Hekimi'nin Görevleri:

1) Kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak tanı, tedavi, rehabilitasyon ve danışmanlık hizmetlerini vermek,

2) Sağlıkla ilgili olarak kayıtlı kişilere rehberlik yapmak, sağlığı geliştirici ve koruyucu hizmetler ile ana çocuk sağlığı ve aile planlaması hizmetlerini vermek,

3) Kendisine kayıtlı kişilerin ilk değerlendirmesini yapmak için altı ay içinde ev ziyaretinde bulunup veya kişiler ile iletişime geçmek,

4) Kayıtlı kişilerin yaş, cinsiyet ve hastalık gruplarına yönelik izlem ve taramaları (kanser, kronik hastalıklar, gebe, loğusa, yenidoğan, bebek, çocuk sağlığı, adölesan, erişkin, yaşlı sağlığı ve benzeri) yapmak,

5) Periyodik sağlık muayenesi yapmak,

6) Tetkik hizmetlerinin verilmesini sağlamak ya da bu hizmetleri vermek, konya index

7) Kendisine kayıtlı kişileri yılda en az bir defa değerlendirerek sağlık kayıtlarını güncellemek.

8) Evde takibi zorunlu olan özürlü, yaşlı, yatalak ve benzeri durumdaki kendisine kayıtlı kişilere evde veya gezici/yerinde sağlık hizmetlerinin yürütülmesi sırasında kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak tanı, tedavi, rehabilitasyon ve danışmanlık hizmetlerini vermek,

9) Aile sağlığı merkezi şartlarında tanı veya tedavisi yapılamayan hastaları sevk etmek, sevk edilen hastaların geri bildirimi yapılan muayene, tetkik, tanı, tedavi ve yatış bilgilerini değerlendirmek, ikinci ve üçüncü basamak tedavi ve rehabilitasyon hizmetleri ile evde bakım hizmetlerinin koordinas-yonunu sağlamak,

10) Gerektiğinde hastayı gözlem altına alarak tetkik ve tedavisini yapmak,

11) Entegre sağlık hizmetinin sunulduğu merkezlerde gerektiğinde hastayı gözlem amaçlı yatırarak tetkik ve tedavisini yapmak,

12) Aile sağlığı merkezini yönetmek, birlikte çalıştığı ekibi denetlemek ve hizmet içi eğitimlerini sağlamak

13) İlgili mevzuatta birinci basamak sağlık kuruluşları ve resmi tabiplerce kişiye yönelik düzenlenmesi öngörülen her türlü sağlık raporu, sevk evrakı, reçete ve sair belgeleri düzenlemektir.

Aile Hekimliğinin Özellikleri

Aile hekimi, aile bireylerinin ikametlerine yakın olup hizmet verdiği toplumu her yönüyle tanır; aile, çevre ve iş ilişkilerini değerlendirir. Ailenin bütün bireylerinin sağlık durumlarını, yaşama koşullarını, dolayısıyla koruyucu sağlık uygulamalarının ve sağlık eğitimlerinin bireylere nasıl uygulanacağını en iyi bilen kişidir.

Bu doktorlar kendi sorumluluğu altındaki bireyleri bir hastalık çerçevesinde değil, bütüncül bir yaklaşımla; riskler, sağlık koşulları, psikososyal çevre ve mevcut diğer akut veya kronik sağlık sorunları ile birlikte bir bütün olarak değerlendirir. Sağlık hizmeti sunumunda, hizmetten yararlanan bireylerin memnuniyeti önemlidir.

Birinci basamak sağlık hizmetlerinin sürekli eğitimle geliştirilmesi ve güçlendirilmesi, çalışan hekimler ile diğer sağlık elemanlarının özendirilmesi, birey ihtiyaçlarının göz önünde bulundurularak koruyucu sağlık sistemine ağırlık verilmesi ve kabul edilebilir sevk sisteminin uygulanması ana ilkelerdir. Bu ilkelerin hayata geçirilmesi ikinci basamakta yığılmayı engelleyecek ve gerçekten ikinci basamakta tedavi edilmesi gereken hastalara yeterince zaman ayrılmasını sağlayacaktır.

Birinci basamak sağlık hizmetlerinin etkili bir şekilde verilebilmesi, toplumun hastalık yükünün azaltılmasının yanı sıra, ikinci ve üçüncü basamak tedavi kuruluşlarımızın da daha iyi ve kaliteli sağlık hizmeti ve sağlık eğitimi vermelerine fırsat tanıyacaktır.

Aile Hekimlerinin Çalışma Saatleri

"Aile Hekimi" ve aile sağlığı elemanları tam gün esasına göre çalışırlar. Haftalık çalışma süresi 40 saattir. Mesai saatleri ve günleri, çalışma yerinin koşulları da dikkate alınmak suretiyle çalıştığı bölgedeki kişilerin ihtiyaçlarına uygun olarak aile hekimi tarafından belirlenir ve yerel sağlık idaresince onaylanır. Yapılacak ev ziyaretleri ve gezici sağlık hizmetleri çalışma süresine dâhil edilir.

 Çalışma saatleri haftanın tüm günlerine yayılabilir.

Mesai saati: 08.00 - 12.00 ve 13.00 - 17.00'dir

İl Sağlık Müdürlüğünün uygun görüşüyle mesai saatleri değiştirilebilir. Çalışılan günler ve saatler aile sağlığı merkezinin görünür bir yerine asılarak kişilerin bilgilenmesi sağlanır.

Kişiler Aile Hekimlerini Nasıl Seçecekler?

Aile Hekimliği uygulamasına geçilen yerlerde, kişilerin birinci basamak sağlık hizmetlerinden faydalanabilmesi için aile hekimlerine kaydolması şarttır. Kişilerin aile hekimlerine ilk kaydı, aile hekimliği uygulamalarına yeni geçilen illerde İl Sağlık Müdürlüğü tarafından ikamet ettikleri bölge göz önünde bulundurularak yapılır. Aile Hekimliği uygulamalarının olduğu bir ile ikamet amacıyla yeni gelen kişiler bölgelerinde bulunan aile hekimlerinden istedikleri bir aile hekimine kayıt yaptırırlar. Kayıt kon ya index yaptıramamış olanlar İlçe Toplum Sağlığı Merkezleri tarafından kendilerine en yakın konumdaki ve kayıtlı kişi sayısı en az olan aile hekiminden başlanarak kayıtları yapılır.

Bağlı Bulunulan Aile Hekimi Nasıl Öğrenilebilir?

T.C. Sağlık Bakanlığı Aile Hekimliği resmi web sitesinden www.ailehekimligi.gov.tr ve Ankara Sağlık Müdürlüğü resmi web sitesinden www.asm.gov.tr T.C. Kimlik numarası ile öğrenilebilir. Sorgulama sonucunda bağlı bulunulan aile sağlığı merkezlerinin adresleri de görülebilir.

Sistemde bir aile hekimine kayıtlı olmayan kişiler, tercih ettikleri aile sağlığı merkezindeki hekime başvurarak doğrudan (dilekçeye gerek olmadan) kayıt yaptırabilirler.

Sistemde kayıtlı oldukları aile sağlığı merkezini ya da aile hekimini değiştirmek isteyen kişiler de tercih ettikleri aile sağlığı merkezindeki hekime başvurarak, bireylerin TC Kimlik numaraları, adres ve iletişim bilgilerini ihtiva eden bir dilekçe (dilekçe başvurdukları aile hekimi tarafından düzenlenecektir) ile kayıt değişikliği için talepte bulunabilirler. 18 yaş üstü bireyler kendisinin, diğerleri velisinin imzaladığı dilekçe ile kayıt yaptırabilirler.

Kişiler aile hekimlerini bölge sınırlaması olmaksızın serbestçe seçebilirler. Zorunlu haller dışında aile hekimi üç aydan önce değiştirilemez.

Ev Ziyaretleri Aile hekimi ilk defa uygulamaya geçilen bölgelerde kendisine bağlı kişilerin ilk değerlendirmesini yapmak için 6 ay içinde ev ziyaretinde bulunur veya kişiler ile iletişime geçer.

Toplum Sağlığı Merkezi (TSM) Nedir?

Bölgesinde yaşayan kişilerin ve toplumun sağlık hizmetlerini organize eden, toplumun koruyucu hekimlik hizmetlerini sunan, birinci basamak sağlık hizmeti veren kuruluşların kendi arasında ve diğer kurumlar arasında eşgüdümünü sağlayan, idari hizmetler ile sağlık eğitimi ve denetim faaliyetlerini yürüten sağlık merkezidir.

Toplum Sağlığı Merkezleri Nerelerde Kurulmuştur?

- Her ilçede bir TSM kurulur ve sorumluluk bölgesi mülki sınırlardır.

- İlçelerde TSM sorumlu hekimi aynı zamanda grup başkanıdır.

- Toplum Sağlığı Merkezlerinin Görev ve Yetkileri Nelerdir?

- İdari ve Mali Hizmetler,

- Çevre Sağlığı Hizmetleri,

- İçme ve kullanma sularının kontrolü,

- Katı atık toplama ve depolama yerleri ile ilgili olarak belediye olan yerlerde belediye, köylerde ise muhtarlıklar ile işbirliği yapılarak sağlıklı hale getirilmeye çalışır.

- Bulaşıcı ve kronik hastalıkları izleme ve müdahale hizmetleri

- Acil sağlık hizmetleri

- Adli Tıbbi hizmetler

- Okul sağlığı hizmetleri,

- İşçi sağlığı ve iş güvenliği hizmetleri,

- Sağlık eğitimi hizmetleri (halk eğitim ve hizmet içi eğitim),

- Özel sağlık kuruluşlarının ruhsatlandırma ve denetimi,

- Afet organizasyonu,

- Kurullara ve komisyonlara katılım,

- Yeşil Kart hizmetleri,

- Sağlık Müdürlüğünün verdiği diğer görevler,

SIK SORULAN SORULAR

Türkiye'de "Aile Hekimliği Pilot Uygulaması" ne zaman başlamıştır?

5258 sayılı Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Hakkında Kanun" TBMM'de 24.11.2004 tarihinde kabul edilmiş; 09.12.2004 tarih ve 25665 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. İlk pilot il olan Düzce'de Aile Hekimliği Uygulamalarına 15.9.2005 tarihinde başlanmıştır

Aile Hekimi, dağınık yerleşim birimlerindeki kendisine bağlı olan nüfusa (köyler, mezralar vs.) nasıl hizmet verecektir? Aile Hekimi dağınık yerleşim birimlerindeki kendisine bağlı olan nüfusa gezici hizmet verecektir. Gezici sağlık hizmetine ilişkin planlama; coğrafi durum, iklim ve ulaşım şartları ile kendisine bağlı yerleşim birimlerinin sayısı dikkate alınarak ve her 100 kişi için ayda üç saatten az olmamak üzere konya index aile hekimi tarafından yapılır. 750 kayıtlı kişiye kadar haftada en az bir kez, 750 ve üzeri kayıtlı kişiye ise haftada en az iki kez gezici sağlık hizmeti verilir. Gezici sağlık hizmeti bölgesinde Bakanlığa ait sağlık tesisi var ise bu tesisler hizmet için kullanılabilir.

Sürekli ikamet ettiği bölgeden uzakta olan bir kişi sağlık sorunu ile karşılaşırsa ne yapacak?

Sürekli ikamet ettiği ilden uzakta kalacak kişi veya geçici süre ile Türkiye’de ikamet edecek olan kişi, zorunlu durumlarda kendisine yakın konumdaki bir aile hekiminden misafir olarak sağlık hizmeti alır veya hastaneye sevk edilir. Ancak Ankara Büyükşehir Belediye sınırlarında olan ilçeler, misafir uygulaması bakımından tek bölge kabul edilir.

Gezici sağlık hizmeti alan kişiler başka bir aile hekimine kayıt olabilir mi?

Gezici sağlık hizmeti verilen yerlerde oturan kişiler, gezici sağlık hizmeti almak üzere başka bir aile hekimine kayıt olamazlar. Ancak, başka bir aile hekimine kayıt olmak isterler ise, kon ya index kayıt oldukları aile hekiminin aile sağlığı biriminden hizmet alırlar. Bu durumda, kayıt olunan yeni aile hekimi, o kişi veya kişiler için gezici sağlık hizmeti vermek ile yükümlü tutulamaz.

Aile Hekimi izin kullanırken hastalarına kim bakacak?

İzinlerin kullanılması sırasında, sözleşmeyle çalıştırılan aile hekimi veya aile sağlığı elemanı, diğer tabiplerle veya aile sağlığı elemanları ile anlaşarak, hizmetin görülmesini sağlar. Bu anlaşma yerel sağlık idaresince uygun görülmelidir. Bu mümkün olmadığı takdirde yerel sağlık idaresi, diğer aile hekimleri, aile sağlığı elemanları veya Bakanlık personelini geçici aile hekimi veya geçici aile sağlığı elemanı olarak görevlendirir.

Aile Hekimliği uygulamasının amacı nedir ?

Aile hekimliğinin amaçları şu alt başlıklarda özetlenebilir:

• Erken tanı ve tedaviyi sağlamak,

• Sağlık ile ilgili tüm konularda ilk değerlendirmeyi yapmak,

• Sorumluluğu altındaki kişilerle sürekli ilişki halinde olarak onları izlemek,

• Birinci basamakta verilmesi gereken bireye ve topluma yönelik koruyucu sağlık hizmetlerini sunmak,

• Kronik hastalıklarda sürekli bakım ve tedaviyi sağlamak, bu tür hastalığı olan kişileri izlemek,

• Bireylerin yaşam kalitelerini ve sağlık düzeylerini geliştirmeye çalışarak toplumun gelişmesine katkı sağlamak.

Aile hekimliği uygulamasında hasta - hekim ilişkisi nasıldır?

Aile hekimi, kişiyi ailesi ve içinde yaşadığı toplum ile birlikte bir bütün olarak ele alarak koruyucu sağlık hizmetleri ile tedavi hizmetlerini bir arada sunan ve kendi sorumluluğu altındaki kişilerin hem biyolojik, hem ruhsal, hem de sosyal yönleriyle ilgili olan, kişilerin kendi seçtikleri hekimidir.

İletişim insan yaşamında önemli bir olgudur ve günlük yaşantımızın hemen hemen her alanında etkilidir. Hasta ve hekim arasındaki iletişim ise daha önemlidir çünkü: Hekimler açısından, hastaları anlamanın, onlara uygun tedaviler düzenleyebilmenin, hastaların bu tedaviye uyum sağlayıp, tedaviye bağlı kalmalarının, Hastalar açısından ise hekimlere güven duymanın, kendilerine sunulan tedavi imkânlarından yararlanabilmelerinin ve iyileşmelerinin ilk ve en önemli adımı iletişimdir.

Aile hekimliği uygulamasında hizmetin iki ana unsuru olan hekim ve hasta arasındaki ilişki karşılıklı empati yapabilme, sabır ve anlayış temellerine oturmalıdır.

Yabancı Uyruklu Kişilere Verilecek Sağlık Hizmetleri

Yabancı uyruklu kişilerden, 6 aydan uzun bir süre Türkiye’de ikamet edecek kişilere verilen Yabancı Kimlik Numarası bulunanlar bir aile hekimine kayıt yaptırabilirler. Yabancı Kimlik Numarası olmayan kişiler tercih ettikleri aile hekiminden misafir hasta olarak sağlık hizmeti alabilmektedirler.

Aile Hekimine Kaç Kişi Kaydolabilir?

-Her bir aile hekimi için kayıtlı kişi sayısı; asgari 1000, azami 4000 olabilir.

-İki ay üst üste kayıtlı nüfusu 1000 in altına düşen Aile hekiminin sözleşmesi fesih edilir.

Aranan kelimeler İstanbul Aile Hekimim Kim Ailehekimimkim, , aile hekimim, aile hekimi bul, ailehekimim kim, aile hekimi, aile hekimi arama, aillehekimi ara, aile hekimi aramaları yardım

Bu kitapçık Ankara Sağlık Müdürlüğü tarafından Aile Hekimliği Sistemini tanıtmak amacıyla hazırlanmıştır.