Kalibrasyon ve Metroloji Hakkında Bilgi ve Önemi

Kalibrasyon Nedir?

           Kalibrasyon, belirlenmiş koşullar altında, doğruluğu bilinen bir ölçüm standardını veya sistemini kullanarak diğer test ve ölçüm aletinin doğruluğunun ölçülmesi, sapmalarının belirlenmesi ve doküman haline getirilmesi için kullanılan ölçümler dizisidir. Değişen ve gelişen günümüz dünyasında, uluslararası alanda teknolojik gelişmelere paralel olarak kıyasıya bir rekabet yaşanmaktadır. Ürün ve hizmet üretiminde rekabet edebilir bir kalite seviyesini yakalamak, firmaların devamlılığını sağlaması adına hayati önem taşımaktadır.

• Kalibrasyonun sonucu, ölçüt/ölçeğin, ölçü aletinin veya ölçme sisteminin hatasını kestirmeye, veya alelade bir skalanın işaretlerine değerler verilmesine olanak sağlar.

• Kalibrasyon işlemi başka metrolojik özellikleri de belirleyebilir.

• Kalibrasyon sonucu,kalibrasyon sertifikası veya kalibrasyon raporu adı verilen bir doküman ile kaydedilebilir.

• Kalibrasyon sonucu bazen, bir kalibrasyon faktörü veya bir kalibrasyon eğrisi şeklindeki bir dizi kalibrasyon faktörü olarak ifade edilebilir.

Firmalarda üretilen mal ve hizmetlerde yapılan ölçümlerin bir maliyeti vardır. Ancak hatalı ölçümlerin maliyeti, ölçüm maliyetlerine oranlanınca daha yüksektir. Bu nedenle ölçüm cihazlarının doğruluğundan emin olmak için mutlaka kalibrasyonunun yapılması gerekmektedir. Belirli koşullar altında ölçülen büyüklüğün gerçek değeri ile onu ölçen aletin verdiği netice arasında bağlantı kurma işlemine kalibrasyon denir. Periyodik olarak yapılan kalibrasyon işlemi neticesinde hatalı ürün çıktıları minimize edilir.

 
Ölçme, Metroloji ve Kalibrasyon Nedir? Ne için gereklidir?

          Ölçme bir büyüklüğün değerini tespit etmek amacıyla yapılan bir dizi işlemdir.Sağlıkta, sanayide teknolojide, bilimde, eğitimde, ekonomide, ekolojide kısacası hayatın her safhasında ölçme önemli bir gerekliliktir. Doğru karar vermek için doğru bilgi lazımdır.

Doğru bilgi elde etmek için doğru ölçüm gereklidir. Her meselede ölçme sonra karar verme gereği vardır. Kalite metroloji hizmetlerine bağlıdır. Hangi parametreleri hangi doğrulukta ölçmemiz gereklidir? Ölçme işlemini ne derece yapıyorsak o kadar doğru karar veririz. Ölçme işleminin doğruluğu aşağı yukarı veya yaklaşık olarak değil, toleranslarıyla birlikte tam olarak belirlenmesi gereklidir.

          Ölçme işlemi ucuz değildir. Bu nedenle hangi seviyede bir ölçme yapılacağının tespit edilmesi ve buna uygun ölçme cihazının belirlenip temin edilmesi gerekir.Ölçme kapasitesinin, toleransın ve diğer ölçüm karakteristiklerinin bilinmesi ve ölçüm hatalarının belirlenmesi lazımdır. Sanayide standardın uygulanmasında ölçme çok önemlidir. Değişik işyerlerinde yapılan ölçme sonuçlarının aynı olması için kullanılan ölçü aletlerinin doğru olması gerekir. Bu da ancak kalibrasyonla mümkün olabilir. Değişik birimler arasında işbirliği ancak bu sayede sağlanır. Metroloji ve Kalibrasyon un, dünyada ve ülkemizde neden gerekli olduğu konusuna kısaca temas etmekte fayda vardır.

Öncelikle neden metroloji ve kalibrasyon a ihtiyaç duyulmuştur ve neden duyulmak zorundadır? Bu soruların cevabını vermek için bir kaç olayı burada zikretmekte fayda vardır.

- Acaba insanlar, doğru ölçmeyen bir tıbbi teşhis veya tedavi cihazı ile muayene olmak veya tedavi olmak isterler mi?
- Acaba bakkalınızdan, marketinizden aldığınız,maddelerin yanlış ölçen bir terazide tartılmasını nasıl karşılarsınız ?
- Acaba, yükseklik göstergesi hatalı çalışan bir uçakla yolculuk etmek ister misiniz?
- Acaba hangi işadamı hatalı ölçen bir cihazdan dolayı maddi ve manevi kayıplarına kayıtsız kalabilir?
- Acaba evlerimizde kullanılan elektrik, su ve doğalgaz gibi hizmetlerin ücretlendirilmesine esas teşkil edecek olan sayaçların hatalı çalışmasını kabullenebilirmiyiz?

Bu örneklerin sayısını o kadar çoğaltmak mümkündür ki bir de bakarsınız bu ölçme işlemi hayatımızın her noktasında bizimle birlikte mevcut ve hayatımızın vazgeçilmez parçasıdır. O halde doğru ve güvenilir bir ölçme işlemi hayatımızda çok önemli bir yere sahiptir. Doğru ve güvenilir ölçme faaliyetleri ilmi, ticari, ahlaki ve sosyal boyutları olan ve sağlanamaması durumunda ailevi, toplumsal, bölgesel, milli ve milletlerarası ilişkileri etkileyecek öneme haiz teknik ve sosyal tarafları olan bir konudur. Doğru ve güvenilir ölçme faaliyetlerinin işte bu yönleri de dikkate alındığında, her bireyin, her firmanın, her eyalet ve ilin birbirinden bağımsız bir ölçme sistemine sahip olmalarının belki kendi dar ve dışa açık olmayan topluluklar için problem oluşmayacak ama karşılıklı ilişkiler sözkonusu olunca, anlaşılacak ortak bir dilden daha önemli olacak ortak bir ölçme sistemi ve birimlerine gerek olduğu açıktır.Tabiki her toplumun, her ferdin ölçme faaliyetlerinden farklı seviyede ve farklı fiziksel birimlerde ilişkisi vardır. Bu ifadeyi netleştirmek için şu örneği verebiliriz.

Fırıncıdan ekmek alan bir insanın ekmeğin ağırlığının doğru olmasını istediği gibi, uzay araştırmalarına destek veren bir müesesede, veya mikroçip teknolojisinde bir parçanın uzunluğunu belirlemek de doğru ve güvenilir ölçme işlemlerinin farklı seviye ve konularda hemen her kesimden insanı etkilediği açıktır.İşte seviyesi ve sahasına bakmaksızın ölçme ile ilgili her türlü faaliyete METROLOJİ veya KALİBRASYON diyoruz.

Dışa açık olmayan topluluklar için problem oluşmayacak ama karşılıklı ilişkiler sözkonusu olunca, anlaşılacak ortak bir dilden daha önemli olacak ortak bir ölçme sistemi ve birimlerine gerek olduğu açıktır.Tabii her toplumun, her ferdin ölçme faaliyetlerinden farklı seviyede ve farklı fiziksel birimlerde ilişkisi vardır. Kuruluşlar tarafından yürütülmektedir.