Gürgen Ağacı Hakkında Bilgi

Huşgillerden kış aylarında yapraklarını döken bir orman ağacıdır. Bilimsel ismi Carpinus’tur. Genellikle sürgünle üretilebilen gürgen her mevsimde budanmaya ve işlenmeye elverişli bir ağaçtır.

Gürgen ağacının odunu oldukça sert ve beyazdır.Gövdesi genellikle derinlemesine oluklu, girintili, grimsi ve kabukludur. Gürgen ağacı oluklu ve girintili bir gövdeye sahip olduğu için dört köşe yontmaya elverişli bir ağaç değildir. Bu ağaç dört köşe yontulacak olursa yontma esnasında büyük bir kısmı fire verilir. Yumurta biçimindeki yapraklarının kenarları girintili çıkıntılı yani dişlidir. 1 santimetre uzunluğunda sert kabuklu ve sivri uçlu meyveleri vardır.

Gürgen ağacının kerestesinden kaldıraç, dişli çarkmaden direği gemi omurgası gibi basınca dayanıklı parçalar üretilir. Gürgen ağacı; Avrupa Gürgeni, Doğu Gürgeni, Amerikan Gürgeni olmak üzere üç türe sahiptir.

Avrupa Gürgeni: Bu gürgen türüne Carpinus betulus’da denilebilmektedir. Boyu çok ender olarak 20 metreyi bulur. 850 metreden daha yükseklerde ve kuzeyde 57 derece enleminin dışında yetişmez.

Doğu Gürgeni: Doğu gürgenine Carpinus orientalis denilir. Bu gürgen ağacının boyu ise 5 ya da 6 metre kadar uzar.

Amerikan Gürgeni: Bu gürgen ağacına Carpinus Americana denilmektedir. Amerikan gürgeni, Avrupa gürgeninden hem daha büyük hem de daha güzeldir. Bu gürgen ağacı tohumla ya da Avrupa gürgen ağacından aşılanarak üretilmektedir. Amerikan gürgeni’nin odunu oldukça kullanışlıdır. Kuzey Amerika’da yetişen bu gürgen ağacı, Kanada’da altın ağaç diye isimlendirilmektedir.

Türkiye’de gürgen ağacı iki türe ayrılır: 

Adi Gürgen: Bu gürgen ağacının boyu yaklaşık 20 metre civarına kadar uzayabilmektedir.
Doğu Gürgeni: Doğu gürgeni ancak 5-6 metre uzunluğa erişebilmektedir. Türkiye’de Doğu gürgeni ve bilhassa Avrupa gürgeni; Karadeniz’in kıyı ormanlarında, meşe, kestane ve diğer düz yapraklı olan ağaçlarla beraber yetiştirilmektedir.

Çoruh vadisinde, Bolu ve Kastamonu ormanlarında, Amanos Dağları’nda küçük küçük topluluklar halinde yetiştirilebilmektedir.
Türkiye’de Gürgen ağacının yetiştirilmesi Trakya Bölgesi, Ege Bölgesi, Marmara Bölgesi, Kuzey Anadolu ve Doğu Anadolu Bölgelerinde yayılış gösterir.
Gürgen ağacının kerestesi çok sağlam olduğu için mobilya üretimine oldukca uygundur ve Türkiye’de genelde mobilya üretiminde kullanılmaktadır.

Kaynakça: Büyük Ansiklopedi