Halvet nedir?

Halvet, Arapça bir kelime olup tenhaya çekilme ve yalnız kalma anlamlarına gelir. Halvet etmek, istenilen tenha ve her şeyden boş bir mahalde, zihne takılan ve takılacak olan şeylerden kurtularak feragat köşesini her şeye tercih etmektir

Bir başka ifade ile büsbütün yalnız durmak, biri ile tenhaca konuşmak üzere yalnız kalıp kimseyi içeri almamaktır. Halvete girmek, ibadet, zikir, riyazet ve murakabe ile meşgul olmak üzere yalnız başına tenha bir odaya, tekkelerde halvethane denilen bir hücreye, kapanmaktır. Halvete çekilmek, tenha bir yerde yalnız başına oturmaktır.

Halk arasında kırk günlük halvet eğitimine çile de denir. Bilindiği gibi "Çile" sözü, Farsça'daki çihil (kırk) kelimesinden alınmıştır. Bu deyim zamanla zorluk ve ızdırabı göğüslemek anlamında "Çile doldurmak" ya da "Çile çekmek" şeklinde kullanılmış; tekkelerdeki halvethanelere çilehane de denilmiştir.

Tasavvufi bir ıstılah olarak halvet, Hak ile gizli konuşmak şeklinde tanımlanabilir. Sofiyyede halvet ise, şeyhin emir ve tensibi ile müridin karanlık ve dar bir hücreye çekilip ibadet, riyazet, murakabe, zikir ve fikirle vakit geçirmesi yerinde kullanılan bir tabirdir. Bununla birlikte tekkelerde halvet, genellikle kırk gün sürdüğü için buna "erbain çıkarmak" da denir.

Şartları şöyle sıralanır:

1. Devamlı abdestli olmak

2. Devamlı oruç tutmak ve akşam namazından önce iftar etmek.

3. Yemeği az yemek ve mîdenin 1/3 ünü boş bırakmak.

4. Allah Teâlâ’nın zikri dışında zarûret olmadıkça devamlı sükût etmek.

5. Devamlı zikir ve murâkabede bulunmak.

6. İstimdâd ve îtikâd ile kendi şeyhine kalbi rabt etmek.

7. Uzlet ve halvetten murad, gönül evini Allâh’ın (c.c) gayrından temizlemek ve Hakk’ın sayısız nîmetlerini düşünmek ve O’na şükretmektir (Tefekkür, tezekkür ve şükür). Bu hâlin meydana gelmesi, mâsivâdan perhiz ve nefsi tehzib ile mümkündür. Kısaca uzlet ve halvet, kalbi ağyardan temizlemek, yâri gönül (halvet) hânesine koymak, kesret ânında (halkla münâsebetlerde) bile vahdeti ihtiyâr etmek ve tabî Hakk’a müteveccih olmaktır. Şunu da belirtelim, halvet uzletten daha husûsîdir, özeldir denilir.

Halvetin faydaları:

1. Dilin âfetlerinden uzaklaştırır. Zîra kişi, halvette (ve uzlette) bulunduğu sürece Allah Teâlâ ile beraberdir, yanında konuşacak kimse yoktur.

2. Kalb, riyâ ve müdâhene gibi hastalıklardan korunmuş olur.

3. Dünyadan yüz çevime (zühd) ve kanâat meydana gelir.

4. Kötü kimselerle ülfet imkânı ortadan kalkar.

5. İbâdet ve zikrin çokluğu ile takvâ yolu aydınlanmış olur.

6. Halvet esnâsında beliren ibâdet zevki, kişinin güzel sıfatlarla süslenmesine medâr olur.

7. Kalp huzura kavuşur. Zîra dünyâya karşı duyulan aşırı rağbetin zayıflattığı ruh, bu tesirlerden uzaklaşmış olur.

8. Nefsi kin ve düşmanlık duygusundan korur.

9. Halvet sırasında devam eden tefekkür, kulu Allâh’a (c.c) yaklaştırır.

Sahih halvet nedir?

Eşlerin, sahih olan nikah aktinden sonra kapısı kapalı ev veya oda gibi başkalarının kendilerini görmeyeceklerinden emin olabilecekleri bir yerde beraber olmaları ve baş başa kalmalarıdır. Eğer beraber olma, bir caddede, yolda, mescitte, perdesi olmayan bir yerde, kapısı ve pencereleri açık bir evde olursa halvet gerçekleşmez. Ayrıca sahih halvetin gerçekleşmesi için şer’i, hissi ve tabii bir engelin de bulunmama şartı aranır.

Sahih halvet engelleri üç tanedir:

a) Tabiî engel: Eşlerin yanında, yedi yaşlarından büyük ve temyiz gücüne sahip üçüncü bir şahıs bulunması cinsel birleşme ve dolayısı ile halvet için bir engeldir. Bu şahsın gözlerinin görmemesi veya uykuda bulunması yahut mümeyyiz küçük (7 yaş-büluğ arası) olması yahut da kadın olması durumu değiştirmez. Ancak üçüncü şahıs gayr-i mümeyyiz, yani yedi yaşından küçük, akıl hastası veya baygın olursa, halvet gerçekleşir ve hukuki sonuçlarını doğurur.

b) Hissi engel: Eşlerden birisinin cinsel birleşme olmayacak derecede sakat, özürlü ve hasta olması.

c) Şer'î engel: Cinsel birleşmeyi şer'an haram kılan haller şer'î engel sayılır. Ramazanda oruçlu olmak, hac veya umre için ihramda bulunmak, itikâfta olmak, hayız ve nifaslı bulunmak, farı namaza girmek ve mescid'te bulunmak gibi. Yukarıdaki durumlarda cezalar ağır olduğu için başbaşa kalsalar bile, eşleri birleşmeyecekleri İslâm hukukunda prensip olarak kabul edilmiştir. Fakat nâfile, kaza, adak ve keffâret oruçları konusunda İslâm hukukçularının iki görüşü vardır. Daha kuvvetli görüşe göre, bunlar sahih halvete engel teşkil etmez. Çünkü bu çeşit ibadetlerin cinsel birleşmeyle bozulması keffâreti gerektirmez. Bu yüzdende cezanın caydırıcılık gücü zayıftır.

Yukarıdaki şartlar tam olarak bulunmazsa, fâsit halvet söz konusu olacak. Meselâ; evliliğin fâsit olması, halvetin başkalarının serbestçe girebileceği bir yerde olması veya cinsel birleşme engellerinden birisinin bulunması gibi. Kısaca, kendisinde yukarıdaki üç engelden birisi veya eşlerin yanında temyiz gücüne sahip üçüncü bir kimse bulunan, herkese açık yerde yahut fâsit nikâhla meydana gelen her halvet (başbaşa kalma) fâsit halvet sayılır (el-Kâsânî, Bedâyiu's-Sanâyi, Beyrut 1974, ll, 272, 273; İbn Âbidîn, Reddü'l-Muhtâr, Mısır, (ty),11, 454, 465-472. İbn Kudâme, el-Muğnî, VI, 455, vd.; ez-Zühaylî, el-Fıkhu'l-İslâmî ve Edilletühu, Dimaşk 1985, VII, 321, 322; el-Cezîrî, el-Fıkhû ale'l-Mezâhibi'l-Erbaa, Kahire 1392, IV, 110 vd.).

Hanefi ve Hanbelîlere göre, cinsel birleşme hükmünde olan sahih halvetin sonuçları şunlardır:

1. Tam mehre hak kazanma. Koca, karısını sahih halvetten sonra boşarsa, kadın daha önce belirlenmiş olan mehrin tamamına hak kazanır. Eğer mehr-i müsemma yoksa mehr-i misil verilir (bkz. Mehir mad).

2. Doğacak çocuğun nesep hakkı. Kadın, sahih halvetten sonra boşanmış olur ve halvetten altı aydan daha fazla zaman sonra çocuk dünyaya gelmiş bulunursa, çocuğun nesebi bu babaya bağlanır.

3. İddet. Kadın, sahih veya fâsit halvetten sonra boşanmışsa, boşanma iddeti bekler (bkz. el-Bakara, 2/228).

4. İddet nafakası. Boşayan kocanın iddet süresince, kadının mâişet, giyim ve mesken ihtiyacını karşılaması gerekir.

5. İddet süresince. Bu kadının mahremi olan başka bir kadınla veya beşinci bir eşle evlenmesi caiz olmaz (bkz. en-Nisa, 4/3, 23; Buhârı, Nikâh, 27).