Mason Sembolleri

Anglosakson masonluğu, evrenin ulu mimarı diye bilinen Tanrı’nın varlığına inanmayı zorunlu kılar. Evrenin ulu mimarı kavramı çeşitli dinlerdeki tanrı inançlarından daha geniştir.

Masonik inanışa göre yedi maden yani altın, gümüş, demir, civa, kalay, bakır, kurşun; yedi büyük günah olan kibir, tembellik, hiddet, haset, oburluk, lüks ve cimriliği temsil eder.

Masonlukta sembol, bütün itibariyle sabit ve örtülüdür. Ancak, sembollerin derinine inmekle eski ve antik ritler anlaşılabilir.

Bu iki alet, masonik sembolizmde hep beraber görülür. Aralarındaki ilişki aktif ile pasifin oluşturduğu dengeyi sembolize eder. Gönye, yatay ile dikeyin birleşmesinden oluşur. İnsanın madde ve kendi üstündeki eylemini temsil eder. Madde ile ilgili olarak pasiftir. Buna karşılık pergel, ruhu tanımlar ve aktif bir özellik taşır. Pergel izafiyetin sembolüdür. Kolları maksium şekilde açıldığında insan dehasının erişebileceği alanı gösterir. Bu, bilinen alandır. Bunun ötesinde ise bilinmeyen alan var.

“Üstadı Muhterem”in eşarbında da bir gönye sembolü vardır. Bu gönyenin kolları eşit değildir. Gönyenin bir kolu diğerinin dörte üçü oranındadır. Uzun kolu sağdadır. Bu, aktifin (sağ taraf) pasif (sol taraf) üzerindeki üstünlüğünü simgeler. Bu iki sembol, mihrabın üstüne masonun derecesine göre yerleştirilir.

Ham taşı yontmaya yarayan bu iki alet, özellikle çırak derecesine aittir. Çekiç ve kalem, tıpkı pergel ve gönye gibi aktif ile pasifi temsil eder. Çalışma ve maddi gücün sembolü çekiç, zorlukları ve engelleri aşmaya yardım eder. Kalem ise mimarinin ve güzel sanatların temsilcisidir. Ancak, kalemin çekiçsiz pek kıymeti yoktur. Kalem sol elle tutulur ve pasif taraftır. Çekiç ise aktif taraftır. Çekiç, çırağın aktif iradesini sembolize eder. Fakat birey maddeye doğrudan doğruya etki edemeyeceği için kalem ona yardım eder. Kalemi sık sık bilemek gerekir. Bu, bilgilerin gözden geçirilmesi anlamına gelir.

Bu iki alet, dikey ve yatay hatları verir ve onlar da aktif ile pasifi sembolize eder. Tesviye, sosyal eşitliğin temsilidir. Şakül de muhakeme doğruluğun. Çırak, kalfa olduğu zaman şakülden tesviyeye geçtiği söylenir. Çünkü bilginin unsurlarını yeterince derinleştirmiş, dünya ve evren ile ilişkisine dikkat edebilecek seviyeye gelmiştir.

Mala, toplayıcı, kaynaştırıcı ve birleştirici özelliğe sahiptir. Aynı zamanda masonun hayırsever duygularının, evrensel kardeşliğinin ve geniş hoşgörüsünün en önemli sembolüdür. Bütün masonları birleştiren kardeşçe sevginin de sembolüdür. Buna göre “mala geçmek” terimi, kötülükleri ve haksızlıkları unutmak anlamına da gelir.

AKTİF	PASİF
Pergel	Gönye
Çekiç	Kalem
Şakül	Tesviye
Cetvel	Manivela

Pergel	Araştırmada ölçü
Gönye	Eylemde doğruluk
Çekiç	Uygulamada irade
Kalem	Araştırmada irade
Şakül	Gözlemde derinlik
Tesviye	Bilgilerin doğru kullanılması
Cetvel	Yürütmede açıklık
Manivela	İradenin gücü
Mala	Herkese hayırseverlik

Üstadı muhterem	Gönye	Çekiç
Usta	Pergel gönyenin üstünde
Kalfa	Gönye pergel ile çapraz
Çırak	Gönye pergelin üstünde
Birinci nazır	Tesviye	Çekiç
İkinci nazır	Şakül	Çekiç
Muhakkik	cetvel

Kılıç, tarih boyunca, adalet, doğruluk ve eşitlik aracı olmuştur. Bu nedenle birçok büyük etkinlikte kullanılmıştır. Masonlar da kılıcı çeşitli törenlerde kullanarak sembolik önemini vurgulamışlardır. Kimi zaman kılıcın üzerindeki ek semboller bu önemi daha da artırmıştır.

Çeşitli vesilelerle şeref misafirlerine uygulanan bir özel tören. Masonlar, iki paralel sıra oluşturup misafirin altından geçeceği bir tak kurmak üzere sol elde tuttukları kılıçlarının uçlarını birleştirirler.

Mason adayı tekris sırasında üç seyahat yapar ve bu esnada dört öğe ile temizlenir. Önce topraktan çıkar, sonra sırayla su, hava ve toprakla temizlenir.

Masonların kendilerine özgü alfabesi gönyelerden ve noktalardan oluşur. En çok İngiliz ve Fransız alfabe sistemleri kullanılmaktadır.

Tamam bir loca 10 görevliden meydana gelir: Üstadı muhterem, birinci nazır, ikinci nazır, hatip, katip, muhakkik, tören üstadı, hazine emini, koruyucu,?.

Bir locada bütün görevliler usta derecesine sahiptir. Masonların toplandığı mabedin dikdörtgen bir şekli vardır. Bu şekil hem pratik bakımdan hem de sembolik yönden uygun bulunup tercih edilmiştir. Bu şekil, batıdan doğuya giden yolu temsil eder. Mabedin tavanı ise kubbe şeklindedir ve yıldızlarla süslüdür. Anlamı da “ayrım yapmadan bütün insanları barındıran gök”tür. Mabet sembolik olarak alevlerle aydınlatılır. Çırak derecesinde yedi şamdan bulunur. Celse açılmadan önce, sadece üstadı muhteremin şamdanı yanar. Sonra iki nazıra verdiği ateşle birlikte diğer şamdanlar yanmaya başlar.

Masonluk, birbirinden bazı ayrıntılar ile farklılık gösteren birkaç rite bölünmüştür. Rit, Latince ritus kelimesinden gelir. Bazı törenlerin bir tertip ve nizama bağlanmasını ifade eder. Obediyans ve masonik güç bir localar konfederasyonudur. Grand orient, çeşitli ritleri toplayan bir federasyondur. Büyük loca, aynı ritte çalışan localar federasyonudur. Bir mason, bağlı bulunduğu rit ne olursa olsun, gerekli usulde tekris edilmişse muntazamdır. Beşi usta olan yeid mason herhangi bir obediyansa bağlanmadan bağımsız bir loca kurabilir.

[Değişik zamanlarda ve değişik loncalar arasında farklılık gösterebilir]

Aday, tekrisinden evvel Tefekkür hücresine alınır. Burası duvarları siyah boyalı, kemikler, bir insan kafatası, küçük bir masa, bir tabure ve bir yazı takımı bulunan hücredir.

Masanın üstünde bir parça ekmek, bir su testisi, birinde tuz diğerinde kükürt bulunan iki küçük kap vardır. Hücre, bir meşale veya gece lambası ile aydınlatılır. Aday, sorulara burada yazılı cevap verecek, vasiyetnamesini burada yazacaktır.

Duvarlarda bazı cümleler yazılıdır: “Seni buraya merak getirdiyse, çekil git!”, “Sebat edersen, öğelerle temizlenecek, karanlıkların uçurumundan çıkacak, nuru ziyaya kavuşacaksın.”

Adayın üzerindeki metal eşyalar ve silahlar alındıktan sonra elbiselerinden bir kısmı çıkarılır. Böylece sol kol ve sol göğüs açık, sol bacak ve sol diz çıplak; sol ayak ayakkabısızdır. Samimiyet ve doğru sözlülüğün işareti olarak kalp açık bırakılır.

Sol bacağın çıplak kalması, tevazu işaretidir. Aday, boynuna kalın bir ip takılarak hazırlanır. Ayrıca, gözü bir bağ ile örtülür. Bu bağ ancak aday nuru ziyaya kavuştuğunda açılır.

Adaya üç soru sorulur: “Vatana karşı ödevin nedir?”, “Kendine karşı ödevin nedir?”, “Hemcinslerine karşı görevin nedir?” Eskiden vatana karşı ödev yerine, tanrıya karşı ödev sorusu sorulurdu. Aday sorulara samimiyetle cevap vermelidir. Adaylığına en çok değer kazandıracak, en önemli koşul belki de budur.

Aday, masonluğa girince önceki hayatına veda edecektir. Bu sebeple ondan vasiyetnamesini yazması talep edilir. Bu bir felsefi vasiyetnamedir. Aday kişi, dünya görüşünü ve yaşamdaki amaçlarını anlatır ve yemin eder. Yeminden sonra vasiyetname yakılır. Burada kağıt toprağı, mürekkep suyu, yüksek sesle okuma havayı ve de yanma, ateşi temsil eder.

Mason her derece atlayışında yemin eder. Ama yeminlerin en önemlisi çıraklığa kabul töreninde ettiği yemindir. Masonluk yemininde önce Evrenin Ulu Mimarı’na yakarılır, sonra masonik geleneklerin açıklanmayacağına söz verilir ve en nihayet verilen cezazların kabul edileceği konusuyla yemin biter.

Masonluğun amacı, ideal mabedi inşa etmektir. Bu mabet, önce insandır, sonra toplum. Harici, nuru ziyaya kavuşarak önce “çırak” olur. Asıl görevi ham taşı yontmaktır.

Bu amacı yerine getirmek için araçları da çekiç ve kalemdir. Bu görevi yerine getirdiğinde “kalfa” olacak ve yeni aletleri kullanmasını öğrenecektir. Daha sonra ustalığa geçecektir.

Bunun için de mason adayı tekris (initiaition) merasiminden geçer. Aday kişi, aşağı kabul edilen bir halden yüksek bir hale geçecektir. Mason olmayan bir kişinin tekrisliye dönüşmesi, sembolik birtakım hareketlerle, fiziksel ve moral sınavlarla, ona adeta yeniden doğmuş duygusu vermektedir.

Aday kişi böylece daha mükemmel bir ruh haline girmelidir. Fakat kişi kendi kendine tekris olamaz. Dışarıdan yardımla bilgi yoluna getirilmesi lazımdır. Bu amaçla ritler ve ritüeller bireyin şuur altında derin bir iz bırakmaya ve bir güç vererek hareketsiz olanakları şartlamaya yönelmiştir. Tekris ritleri, bireyin ruhsal durumuna etki etmeye yönelik fiziksel ve ahlaki sınavlardır. Bu ritler bazen açık bazen kapalı olarak yapılır.

Tekris üç safhada gerçekleşir: İlk aşama, bireyin sahip olduğu istidat ve eğilimdir. Sonraki aşama şuur altının tesiri, son aşama da ferdin tamamlaması gereken gerçekleştirme çabasıdır. Tekrisli, bu ritlerin derin anlamlarını araştırarak bilgi yolunda ilerler. Bu bilgi yavaş yavaş kazanılır.

24 Haziran 1717′de Londra’daki dört aktif mason locası birleşmeye karar verdi. Bu amaçla tarihi mason localarının gelenekleri tek tek araştırılarak yeniden masonluk yasaları ve ilkeleri oluşturuldu. Bu döneme ait en eski belge, ilk baskısı 1723′te yapılan “Masonun Yükümlülükleri”dir. Bu belgenin bir diğer ismi de “Anderson Yasası”dır. Bu tarihten beri de masonluk kapısı kadınlara kapanmıştır. Üç bölümü vardır: Tarihçe, kaideler, usul ve adet; şarkılar. Bu yükümlülükler, 1815′e kadar hiç değiştirilmemiştir.

MASONLARIN SEMBOLLERİ