Toprak Bilgisi Ders Notu
TOPRAĞIN TANIMI
Toprak esas itibariyle kayaların ve organik materyallerin türlü çaptaki ayrışma ve
parçalanma ürünlerinden meydana gelen içerisinde geniş canlılar alemini barındıran ve
bitkilere durak ve besin kaynağı görevi gören maddedir.
2. TOPRAK BİLİMİNİN MAHİYETİ VE TARİHİ GELİŞİMİ
Toprak bilimi ilk defa 1878 yılında Dokuchaev tarafından PEDOLOGY olarak
isimlendirilmiştir ve bu isimlendirme içerisinde toprakların teşekkülü, orjini(meydana geldiği
kaynak) ve yeryüzündeki coğrafik dağılımı dikkate alınmıştır.
Bugünkü toprak bilimi ise 10 alt bölümden oluşmaktadır. Bunlar sırasıyla şunlardır:
1) Toprak Fiziği:Toprağın fiziksel özellikleri ile ilgilenen alt bilim dalı
2) Toprak Kimyası:Toprağın kimyasal özellikleri ile ilgilenen alt bilim dalı
3) Toprak Biyolojisi:Toprağın biyolojik özellikleri ile ilgilenen alt bilim dalı
4) Toprağın Genesisi:Sınıflandırılması ve haritalandırılması
5) Toprak verimliliği ve bitki beslenme
6) Toprak koruma ve muhafazası
7) Toprak ıslahı
8) Toprak amelejmanı (idaresi): Ne kadar kullanılacağı
9) Toprak teknolojisi (Tuğla,çanak,çömlek,seramik yapımı top. özelliklerinin bilinmesi)
10)Ormancılık ve tropik bölge ( mıntıka) toprakların problemleri
Toprak Bilgisi
Türkiye’nin yüzölçümü 78 milyon hektar. İşlenen toprak 27-28 milyon hektardır.
Toprak özellikleri ile iklim arasında yakın ilgi vardır. Örneğin Konya’da çay yetişmez.
1 da=1 000 m²
1 ha=10 000 m²
İnsanoğlunun zirai gaye ile toprağa yaptığı ilk müdahale sulamadır. Bu milattan 8000 yıl
öncesine dayanır. Sulama ve toprak işleme özellikle M.Ö. 4000 yılında Mısır, Çin,
Mezopotamya ve Hindistan’da zirai gaye ile geniş çaplı sulamanın yapıldığı bilinmektedir.
Daha sonra yapılan müdahale toprağın teraslanması olmuş ve bunu gübreleme takip
etmiştir. Gübreleme işlemi içerisinde öncelikle hayvansal gübre ve daha sonra gübre tatbikatı
yapılmıştır. Gübrelemeyi takiben insanoğlunun toprağa uyguladığı en önemli muamele
münavebeli ekim sistemi olmuştur. Münavebe ekim sistemi her yıl aynı bitkinin değil her yıl
farklı bitkilerin toprağa ekilmesi olarak tanımlanır. Buradaki esas bitkilerin topraktan farklı
besin elementlerini kaldırması esasını teşkil eder.
3. TOPRAKLARIN OLUŞMASI
Arz kabuğunun soğumasını takiben arz kabuğu üzerinde oluşmuş organik kaynaklı
bitkisel artıklar ile arz kabuğunun esasını meydana getiren ana kayanın çeşitli jeolojik devirler
boyunca fiziksel, kimyasal ve biyolojik faktörlerin etkisi ile toprak oluşur.
| 