Galvanizleme Nedir?

( Demirli Metallere Uygulanan Koruyucu Kaplama Hakkında )

      Galvanizleme, demir ve çelik parçalar üstüne ince bir çinko tabakası kaplama işlemine verilen genel bir addır. Boya dışında, demirli metallere en çok uygulanan koruyucu kaplamadır. Uygulama alanları arasında, yapılarda kullanılan çelik iskeletler, metal saç levhalar, cıvatalar, somunlar ve teller sayılabilir.
Çinko kaplama, demirli metallerin atmosferdeki oksijenin ve su buharının aşındırıcı (korozyon) etkisinden korunmasını iki yolla sağlar: Galvanizlenmiş parçadaki demirin havayla temas etmesini önler; kaplama, demir içeren metali ortaya çıkaracak biçimde çatladığında, kırığı çevreleyen çinko, demir için bir tür katot korunması sağlar. Kimyasal açıdan paslanma, metalin yüzeyinde karmaşık demir oksitlerinin oluşmasıdır. Bunlar temelde, dış kabuk ya da DEĞERLİK elektronlarının, demir atomlarından oksijen moleküllerine geçmesine yolaçan iyonlu bileşiklerdir. Ama çinko, demirden daha elektropozitiftir. Yani, başka bir elementle kimyasal tepkimeye girerek, kolayca değerlik elektronlarını yitirebilir. İçinde demir bulunan metalle elektriksel temasının sağlanması durumunda, çinko kaplama, atmosferdeki su ve oksijenin ilk hedefi olacaktır. Ayrıca, çatlak küçükse, çinkonun aşınma ürünleri bu yarıkları doldurur.
      Birçok arı metal gibi, çinko da havada yükselt-genir. Ancak, metalin yüzeyinde oluşan çinko oksit, dağınık toz halindeki demir pası biçiminde değildir. Tersine, «oksit tabakası Endüstri alanında galvanizleme, genellikle mcak
daldırmak işlemt>\e yapılmaktadır. Bu yöntemde, demir ya da çelikten yapılmış parça, 450 °C sıcaklıktaki erimiş çinko içine daldırılır. Yüzeyinin çok temiz olması gerektiğinden, parçanın üstündeki mazot ve yağ artıkları, bir alkali banyosunda temizlenir. Ardından parça, kabuksuzlaştırma işleminden geçirilir, yani yüzeyindeki oksit ya da karbonat, hidroklorik asitten ya da sülfürik asitten oluşan bir başka banyoda giderilir. Bundan sonra, akışkan bir çinko-amonyum klorür çözeltisi uygulanan parça, çinkoya daldırılır. Parçaya yapışan çinko kaplama, gerçekte üç tabakadan oluşur. Dıştaki arı çinko kaplamanın altında, iki de-mir-çinko alaşımı tabakası vardır: Demirin üstünde çok ince bir düşük çinko tabakası (FeZn3); onun üstünde de bir yüksek çinko tabakası (FeZn7). Çinko, haddeden çekilebilen bir metaldir; ama alaşım tabakaları kolayca kırılabilir ve dökülmelerini önlemek için, olabildiğince ince tutulmaları' gerekir. Daldırma işlemi tamamlandıktan sonra, parçalar hemen çıkarılır, fazla çinko akıtılır ve havayla ya da suyla soğutulur.
      Daha arı bir çinko kaplama istendiğinde, kaplamanın belirli bir kalınlıkta olması gerektiğinde.ya da erimiş çinko banyosunun yüksek sıcaklığının, işlem görecek parçayı ters yönde etkileme olasılığı bulunduğunda, çinko, elektrolizle kaplanır. «Elektrogalva-nizleme Demir ya da çelik parçalar üstüne çinko kaplaması uygulamanın öteki yöntemleri, çinko emdirme (Sherard süreci), püskürtme ve boya gibi sürmedir. Çinko emdirme işleminde, kaplanacak parça, çinko tozu ve kumu içeren bir silindirde, 350-400°C sıcaklıkta 3-10 saat kadar döndürülür. Püskürtmeli çinko kaplamaları, yüksek basınçlı bir püskürtme tabancasıyla uygulanır. Yüksek basınçlı sıcak gaz fıskiyesi, erimiş çinkoyu, bir aerosol püskürtücüde olduğu gibi, damlacıklar haline getirir. Bu yöntemin üstünlüğü, köprü gibi büyük yapıların, yerinde galvanizlen-mesini sağlamasıdır. Organik bir bazın içinde asıltı halinde çinko tozu içeren boyalar da, bazen çinko kaplama uygulanmasında kullanılır. Bu yöntem, alttaki demir ile çinko arasındaki bağın çok güçlü olmasını sağlamaz, ama kolaylığı nedeniyle bazı durumlarda yeğlenir.

kaynak: nuveforum.net