Sekülerizm Nedir?

Toplum genelinde hakim olan tanrı ve ahiret ile ilgili kavramlar üzerinde düşünülmemesi gerektiğini savunan sekülerizm, bunun yerine dünya hayatının kendisine odaklanılmasının daha yararlı olduğunu savunan bir akımdır.

Siyasi, felsefi ve sosyolojik anlamları bulunan sekülerizm sahip olduğu düşünce yapısı nedeniyle “dünyacılık” olarak da anılmıştır. Ruhani konularla ilgilenmek yerine dünyevi konuların araştırılması gerektiğini savunan sekülerizm, dünya yaşamında birçok farklı ve birbiri ile etkileşim halinde olan bilim dalı olduğundan oldukça geniş bir alanı kapsamaktadır. Türkçede “laiklik” kavramı ile eşanlamlı olarak da kullanılan sekülerizm kelimesi, din ile devlet işlerinin birbirinden ayrılmasıyla ilgilenir. Felsefe bilimindeki kullanımı açısından sekülerizm kavramı incelendiğinde, dünyacılığın bilimsel esaslara dayanan yani deney ve gözlemler ile tutarlı sonuçlar elde edilen somut temellere dayandığı söylenebilir. Siyasi anlamda kullanılan sekülerizm, teokrasi yönetiminin tamamen zıttı olarak devlet yönetiminin din odağından uzak bir şekilde yapılması gerektiğini savunur. Toplumu ilgilendiren kamusal konulara dinin karıştırılmaması gerektiğini söyleyen seküler düşünce, din ile bütünleşen kamusal uygulamaların tamamını reddeder. Avrupa’nın karanlık uykusundan uyanmasını sağlayan “Aydınlanma Hareketi” esnasında şekillenmeye başlayan bir kavram olan sekülerizm, dogmatik inançları tanımaz. Nedensellik ve deneyciliğin ön planda tutulduğu sekülerizmde doğaüstü olayların nedenlerinin din ve tanrı ile bağdaştırılmasının dünya yaşamına herhangi bir katkı sağlamayacağı görüşü hakimdir. Günlük yaşamın bir parçası olmayan din ve dinin ilgilendiği doğaüstü kavramların insanoğluna herhangi bir yönden katkı sağlamayacağını söyleyen sekülerizm, hayatın anlamı ya da işleyiş mekaniği için bu tür konuların temel alınamayacağını düşünür..

Genel olarak bir felsefi akım olmasa da sosyal bir ideoloji olarak tanımlanabilen sekülerizm, dünyayı anlamak için dini bilgilerin hiç bir işe yaramayacağını savunur. Hukuki konularda, toplumu ilgilendiren sosyal kararlarda ve siyaset biliminin işleyişinde din merkezli bir görüşlerin tamamı reddeden sekülerizm, “sekülerlik” adı verilen kendi terminolojisini yaratmaya da çalışmıştır. Felsefi, siyasi ya da sosyolojiyi ilgilendiren birçok konuyu seküler form olarak tanımlayan bir düşünce sistemi, birçok insan için “ateizm” ile aynı şey demektir. Genel olarak seküler insanların oldukça büyük bir bölümü ateist olmadığını iddia eder ve kendilerine göre ya da diğer insanlar gibi belirli bir dini inancı olduğunu söyler. Seküler insanların büyük bölümü, tanrının varlığını sorgulamadığını yalnızca “dini otoritenin” günlük hayatı ilgilendiren konularda esas alınacak bir irade olmadığını ifade eder. Ancak felsefenin temelleri arasında yer alan “rasyonel düşünce” içinde bu fikir incelenirse, bu tarz bir önermenin tutarsız olduğu da görülür. Zira dini otoritenin bizzat Yaratıcı tarafından oluşturulduğu düşünülürse, Tanrı’yı kabul eden bir bireyin O’nun koyduğu hükümlerin dünya hayatına yarar sağlamayacağını düşünmesi tamamen irrasyonel bir düşüncedir.

Seküler Etik

Seküler sözcüğünün kullanımı sekülerizmin bir parçası veya sekülerizmin temellerine bağlı olarak tanımlanırsa, seküler etik kavramı, etik konusunun dinden ayrıştırılmış bir anlayışı olarak tanımlanabilir. Dinî temellere dayanmayan birçok etik anlayışı mevcuttur, bunların büyük çoğunluğu seküler etik başlığı altında incelenebilir. Bu da seküler etik teriminin fazlasıyla genişlemesi ve değişkenlik göstermesine yol açar. Örneğin hem dini veya tanrıyı reddeden etik kuramlar hem de dini veya tanrıyı kabul edip, sadece etiğin tek kaynağı görmeyen kuramlar seküler etik başlığı altında incelenebilir. Tüm bu çoğulluk da seküler etiğin tanımını güçleştirdiği gibi toplumsal boyutta algılanış biçimini de etkilemiştir.

En yalın ve kaba tanımla, seküler etik, dini, doğaüstü veya ilahi temeller yerine pozitif, bilimsel ve rasyonel temellere dayanan etik anlayışları için kullanılan bir terimdir.

Seküler Toplum

Din bilimleri açısında yapılan incelemelerde Batı toplumları genellikle seküler olarak tanımlanmaktadır. Genel olarak Batı toplumlarında resmi din dayatması mevcut değildir ve din özgürlüğü, yani bireyin istediği dine inanma veya herhangi bir dine inanmama özgürlüğü, mevcuttur. Her ne kadar bazı Batı ülkelerinde,din kaynaklı geleneksel ahlaki perspektifler tartışmalı konularda rol oynasa da,politik anlamda dinin karar verme mekanizmasında herhangi bir rolü yoktur . Çoğu ülkede dinin bu tür karar mekanizma ve durumlarında kaynak veya delil gösterilmesi de mümkün değildir. Tarihi bakımdan da, bugünün toplumları gerek günlük hayatta gerekse hayat görüşü açısından dinin emir ve yasaklarına ve dinî etiğe eskiden olduğu kadar bağlı değildir. Ayrıca din merkezli toplumsal ve bireysel yaşamın genel anlamda yaygın olduğu söylenemez, özellikle de Batı ülkelerinde.

Genel kanıya göre Aydınlanma hareketinin en büyük sonucu, dinî ve doğaüstü değer, kaynak ve delillerden çok bilimsel ve akılcı değer, kaynak ve delillerin önemsenmesi, temel alınmasıdır. Bu doğrultuda, Aydınlanma döneminin sonlarındaki ve Aydınlanma dönemi sonrası yaşamış sekülerizm savunucuları ve düşünürleri dinin sadece siyasi alandan değil, toplumsal alandan da en azından bir yargı, etik ve değerler kaynağı olarak ayrılması gerektiğini öne sürmüşlerdir. Her ne kadar bu tartışmalı bir konu olsa da, genel kanı bu tür bir değişimin geçen yüzyılda yaşandığı, en azından Batı ülkeleri temelinde yaşandığı yönündedir. Bu tür bir toplumsal yapının var olduğu ülkelere bazıları 'seküler' ülkeler ismini vermiştir.

Modern sosyoloji sekülerizm, seküler otorite ve sekülerizasyonu sosyolojik ve tarihi süreç ve kavramlar olarak incelemektedir. Bu konuda katkıda bulunmuş bazı önemli isimler şunlardır: Max Weber, Carl L. Becker, Karl Löwith, Hans Blumenberg, M.H. Abrams, Peter L. Berger ve Paul Bénichou.

Seküler Devlet

Seküler devlet tanımı, sekülerizmin siyasi boyutuyla ilgilidir ve seküler esaslara dayalı devleti tanımlar. Devlet biçimi olarak Sekülerizm, teokrasi yerine seküler bir devlet biçiminin tercih edilmesi, savunulmasıdır. Aslında dinlerin büyük bir kısmının, devlet kavramı açısından siyasi nitelikleri yoktur. Yine büyük bir kısmı ise, siyasi nitelikleri, devlet kavramı açısından olsun olmasın, seküler ve demokratik devlet ve toplum anlayışları ile uzlaşmış durumdadırlar. Birçok din ise temelde seküler bir devlet idaresini (idareten) onaylamakta ve tarihsel süreçte bunun örneklerini göstermektedir. Her ne kadar teokratiklik olarak tanımlanamasa da sekülerizminden, yasa ve hukuk konularında ayrılan çeşitli dinî inanç ve mezhepler bulunmaktadır. Bunlar devlet idaresinin sekülerliğini benimserken, yargısal ve hukuki temeller açısından dinin de bir kaynak teşkil etmesini savunurlar. Yani bir çeşit yarı-dini toplum biçimi modelidir de.

Toplumsal ve bireysel bazda incelendiğinde, dindar toplum ve bireyler de dahil olmak üzere çoğunluk dinî anlamda seküler bir idarenin mümkün ve meşru olacağını savunmaktadır. Hatta bazı dinlerin temelde bunu savunduğu veya bu tür bir devlet tanım ve idaresine dair destekleyici unsurlar içerdiği ortaya konmuştur. Örnek vermek gerekirse, Hristiyanların çoğunluğu seküler bir devlet anlayışını benimsemekte ve bu fikrin Hristiyan kaynaklarında da mevcut olduğunu öne sürmektedirler.

kaynak: tr.wikipedia.org, merakname.com