Gümrüklerde Yaþanan Sorunlar
Zeki Gündüz
Türkiye, Avrupa Birliði (AB) ile yapmýþ olduðu Gümrük Birliði (GB) Antlaþmasý çerçevesinde dýþ ticaret ve özellikle gümrük mevzuatýný Avrupa Topluluðu mevzuatý ile uyumlaþtýrarak yeniden düzenlemiþtir ve 1996 yýlý baþýnda yeni düzenlemeler uygulamaya konulmuþtur. AB ile mevzuat uyumu çalýþmalarý çerçevesinde, Türkiye güncel olmayan gümrük kanununu yenilemiþtir. Bu çalýþmalar neticesinde 27/10/1999 tarihinde yayýmlanan 4458 sayýlý Gümrük Kanunu ve bu kanuna dayanýlarak hazýrlanan Gümrük Yönetmeliði ve ilgili kararlar, tebliðler, genelgeler ve tasarruflu yazýlar çerçevesinde gümrük iþlemleri düzenlenmektedir.
Gümrük iþlemlerinde yaþanan problemler, öneriler ve uyarýlar
Gümrük iþlemlerinde muhtemel temel problemler aþaðýda þu þekilde belirtilebilmektedir:
• Ýthalat iþlemlerinde kýymet beyanlarýnda yaþanýlan problemler (Örnek: Kýymeti oluþturan unsurlarýn tam olarak belirlenememesi, ithalatta KDV matrahýnýn doðru beyan edilmemesi)
• Gümrük iþlemlerinde ithal veya ihraç edilen eþyanýn Gümrük Tarife Ýstatistik Pozisyonu’nun belirlenmesinde karþýlaþýlan problemler,
• Gümrük iþlemlerinde kullanýlan faturada yer alan bilgilerin beyannameye aktarýlmasý esnasýnda yaþanabilecek problemler (Örnek: Faturada belirtilen kap adedinin, kýymetin, gönderici firma adýnýn yanlýþ aktarýlmasý),
• Kullanýlmýþ eþyanýn Türkiye’ye ithalinde yaþanan problemler (Örnek: Kullanýlmýþ eþyanýn izin alýnmadan ithal edilmeye çalýþýlmasý),
• Gümrük iþlemlerinde gerekli kontrol ve lisanslar ile ilgili yaþanýlan problemler (Örnek: Garanti Belgesi, Saðlýk Bakanlýðý Kontrol Belgesi gerektiði halde bu belgeler olmadan eþyanýn ithalat iþlemlerinin gerçekleþtirilmeye çalýþýlmasý),
• Kambiyo uygulamalarý konusunda yaþanýlan problemler, (Örnek: Ýhracat bedellerinin süresi içinde kambiyo mevzuatýna uygun olarak Türkiye’ye getirilmemesi, peþin ithalatlarda belge kapamasýnýn unutulmasý, transit ticarette sürelere dikkat edilmemesi),
• Ekonomik etkili gümrük rejimlerinin uygulanmasý aþamasýnda mevzuattaki gerekliliklerin yapýlmasý konusunda yaþanýlan problemler (Örnek: Dahilde Ýþleme Belgesi’nin süresinde kapatýlmamasý, antrepodan rejimine aykýrý hareket edilmesi, geçici ithalatta sürelerin takip edilmemesi),
Yukarýda yer alan problemli konular gümrük iþlemlerinde en sýk rastlanan problemler arasýndan seçilmiþtir. Söz konusu problemlerin ana sebebi firmalarýn gerçekleþtirdikleri iþlemler konusunda yeterli kontrolü saðlayamamasýdýr.
Gümrük mevzuatýnda da belirtildiði üzere gümrük iþlemlerinde beyan esastýr ve baðlayýcýdýr. Çok kýsýtlý konular dýþýnda gümrük iþlemlerinde bir düzeltme mekanizmasý bulunmamaktadýr.
Firmalarýn muhtemel problemler ile karþýlaþmamak için dikkat etmesi gereken en önemli husus gümrük iþlemleri ile ilgili olarak kontrol mekanizmasýný kurmaktýr. Bu kapsamda amaç, hatalarý tespit etmek deðil muhtemel hatalarý önlemek olmalýdýr. Gümrükte yapýlan beyanlarýn baðlayýcý olduðu dikkate alýnarak, gümrük iþlemlerinde özen gösterilmesi gerekmektedir.
| 