Antioksidanların çoğu, meyve ve sebzelerde doğal olarak bulunur. Bunların birçoğu, soğan ile elmadaki kuersetin ve çaydaki epigallokateşin gibi flavonoidlerdir. Bu antioksidanların sağlık faydaları konusunda pek çok bilimsel çalışma yürütülmektedir. Oksidasyon, DNA’ya, kansere yol açacak şekilde zarar verebilir ve çoklu doymamış yağ asitlerini kalp krizi ve felçlere neden olacak forma dönüştürebilir. Antioksidan tüketiminin arttırılması, kansere ve kalp hastalığına karşı koruyucu bir etki gösterebilmektedir.

Serbest radikallerin neden olduğu hücre hasarının, yaşlanma sürecinde ve hastalıkların ilerlemesinde merkezi bir rol oynadığı düşünülmektedir. Antioksidanlar, serbest radikal hasarına karşı ilk savunma hattımızdır ve sağlığın korunması açısından kritiktir. Antioksidan ihtiyacı, serbest radikallere maruz kalma oranı arttıkça çok daha kritik hâle gelmektedir. Kirlilik, sigara kullanımı, ilaçlar, hastalık ve stres, serbest radikallere maruz kalma oranını arttırabilmektedir. Oksidatif streste pek çok faktör etkili olduğu için duyarlılığın bireysel olarak değerlendirilmesi önemlidir.

Hücreleri ve organ sistemlerini reaktif oksijen türlerine karşı korumak için insanlarda son derece ileri ve karmaşık bir antioksidan koruma sistemi gelişmiştir.  Bu sistem, serbest radikalleri etkisiz hâle getirmek için karşılıklı ve sinerjik olarak çalışan iç ve dış kaynaklı çeşitli bileşenler içerir. Bu bileşenler arasında askorbik asit (C vitamini), tokoferol ve tokotrienoller (E vitamini), karotenoidler ve düşük molekül ağırlıklı bileşikler (glutatyon ve lioik asit vb.) gibi besin ögesi kaynaklı antioksidanlar da yer almaktadır.

DNA’nın, proteinlerin ve diğer makromoleküllerinoksidatif hasara uğraması, kalp hastalığı ve kanser gibi çeşitli hastalıkların oluşumunu işaret etmektedir. Araştırmalar, antioksidanların kalp hastalığının ve bazı kanser türlerinin önlenmesinde ya da ilerlemesinin yavaşlatılmasında çok önemli bir rol oynayabileceğini göstermektedir.

Antioksidanların LDL oksidasyonunu önlediği ve damar sertliğinin ilerlemesini geciktirdiği gösterilmiştir. Bazı çalışmalar; ilave E vitamininin LDL’deki E vitamini düzeyini yükselttiğini, LDL oksidasyonuna karşı direnci arttırdığını ve LDL oksidasyonu oranını azalttığını ortaya koymuştur.

Epidemiyolojik kanıtlar, düşük antioksidan alımı veya kanda düşük antioksidan seviyeleri ile artan kanser riskini ilişkilendirmektedir.Antioksidanların DNA oksidasyonunu ve hücre bölünmesindeki anormal artışları azaltarak kansere karşı koruyucu bir etki gösterdiği düşünülmektedir.

Solunum sistemi, büyük yüzey alanından dolayı serbest radikal hasarının ana hedeflerinden biridir. C ve E vitamini ve beta karoten takviyesi, iyileşen akciğer fonksiyonlarıyla ilişkilendirilmektedir.

Serbest radikallerin rol oynadığı diğer önemli hastalıklar, nörolojik bozuklukları ve kataraktı kapsar. Katarakt oluşumunun, göz merceği proteininde merceğin şeffaflığını yitirmesine neden olan serbest radikal hasarı oluşmasını kapsadığı düşünülmektedir. Bazı kanıtlar, kataraktın ilerlemesinin, baştaE ve C vitamini ile karotenoid olmak üzere düzenli ilave antioksidantüketimiyle yavaşlatılabileceğini göstermektedir.

Antioksidan İçeren Bitkiler ve Yiyecekler

Birçok bitki, antioksidan özelliğiyle bizi serbest radikallerden ve bunların zararlarından korur.

Ancak bir madde yarar sağlayabiliyorsa, zarar da verebilir. Bu yüzden mutlaka doktor gözetiminde kullanılmaları gerekir.

Serbest radikaller ve bunların zararlarından bizleri koruyan antioksidanlardan sık sık bahsediyoruz. C veE vitamini, beta karoten ilk akla gelenler. Bunlara ilaveten coenzym Q-10 gibi antioksidanlar da çok tanınıyor. Bu tip görevleri üstlenebilen çok çeşitli bitkiler de var.  Ancak unutulmaması gereken, her bitkisel maddenin zararsız olmadığıdır. Bazı durumlarda, tıpkı ilaç etkileşimi gibi, yan etkilere de neden olabilirler. Antioksidan özelliği olan bu bitkilere bazı örnekler şunlardır:

Ginkgo Biloba: Hafızayı ve konsantrasyon yeteneğini güçlendirmeye yardımcı olur. Yorgunluğu, baş dönmesini ve kulak çınlamasını azaltır.    

Sarımsak: Antioksidan olan   organosülfür bileşikleri, gallik asit içerir. Virüs ve bakteri enfeksiyonlarından korur, hazımsızlığı önler. Üst solunum yolu hastalıklarında akciğerlerdeki ve bronşlardaki mukusu inceltir. İdrar söktürücüdür. Tansiyonu dengeler. Total kolesterolü düşürür. Kan pıhtılaşmasını azaltıcı özellik taşır. Her gün 1-2 diş sarımsak bağışıklığı güçlendirmeye yardımcı olabilir.

Ginseng: Uyarıcı etkisi vardır. Afrodizyak olarak kullanılabilir, zihinsel ve fiziksel iyi hali artırabilir. Menopoz şikayetlerine iyi gelir.  

Üzüm çekirdeği ekstresi: Damar sertliğini, serbest radikallerin zararlarını önler, kan dolaşımını artırır. İltihap giderici etkisi vardır. Yara iyileşmesini hızlandırır.

Soya fasulyesi: İçinde genistein, daidzein denilen güçlü antioksidan olan isoflavonlar vardır. Fasulyesi, filizi, sütü, unu, eti ve kıyması vardır. Soya fasulyesindeki fitoöstrojenler, menopoz sıkıntılarının ve semptomlarının hafifletilmesinde yardımcı olabilir.  

Çay: İçerisinde kateşinler ve    kuarsetin adı verilen çok güçlü antioksidanlar vardır. Bir bardak yeşil çayda 375 miligram, bir bardak siyah çayda 210 miligram kateşin bulunur. Çayın konsantrasyonu artırıcı etkisi vardır. Kalp ve damar sistemi hastalıklarını önlemede yararları bulunmaktadır.

Soğan, kereviz, pırasa, lahanagiller: Bunlarda da çeşitli antioksidan polifenoller bulunur. Kansere karşı koruyucu etkileri vardır. Kanserojen nitrozaminlerin oluşumunu engellerler.

Yaban mersini, çilek,  ahududu, böğürtlen:?Güçlü bir antioksidan olan antosiyanin ve flavonoidleri içerirler. İnflamasyonlara karşı koruyucu olup, lutein içerikleriyle katarakt ve retinopati gibi gözle ilgili hastalıkların tedavisinde yardımcı olarak kullanılırlar.  
Domates, kayısı, greyfut, karpuz: Çok güçlü bir antioksidan olan likopen bakımından zengindirler. Likopen meme, prostat kanseri gibi bazı kanser türlerinin riskini     azaltır. Kalp-damar sistemi hastalıklarına karşı koruyucudur.

Turunçgiller: Limonen, fenolik asid gibi antioksidanları içerirler. Deri, meme ve akciğer kanserleri başta olmak üzere kanser riskini azaltırlar. C vitamini kaynağı olduklarından cildin elastikiyetini korurlar. Vücutta, demir gibi bazı besin öğelerinin emilimini artırırlar. 

Yabani enginar: Silmarin denilen bir kimyasal bileşik içerir. Karaciğer hücrelerini hasardan korur. Safra üretimini ve bunun bağırsağa akışını artırır. Kronik inflamatuar hepatitlerde (karaciğer iltihabı) ve karaciğer yağlanmasında tedaviye yardımcı olarak kullanılabilir.