Titanyum Dioksit (E171) Hakkında Bilgi

Titanyum dioksit E171 koduyla bilinen bir gıda katkı maddesidir. Gıdalarda nem tutucu, renklendirici ve boyar madde olarak kullanılmaktadır. Titanyum Dioksit, atom altı çalışan nanoteknolojik bir yapıdır. Özellikle beyaz renkli gıdalarda renk ve parlaklığı artırır. Titanyum dioksit (TiO2) yeryüzünde doğal olarak bulunan, işlenmiş ve rafine edilmiş mineraldir. Diğer tüketici ürünlerine eklendiği gibi çeşitli gıdalara da eklenmiştir.

Titanyum Dioksit'in Kullanım Alanları:

E171’in yüksek oranda kullanıldığı ürünler şekerlemeler, hazır tatlılar, sakızlardır. Ayrıca, beyaz un, sofra tuzu, kabartma tozu gibi ürünlerde de kullanılır. Bu maddenin nem çekici özelliğinden yararlanılır, gıdanın raf ömrünü artırır. Ayrıca endüstride titanyum dioksit, diş macunları, güneş kremleri, nemlendiriciler, şampuanlar, deodorantlar ve tıraş kremleri gibi pek çok üründe kullanılır. Güneş pilleri, kendi kendini temizleyebilen boyalar, buğu tutmayan camlar ve çevresel arıtma gibi uygulama alanları da bulunur. Tıbbi ilaçlarda, nano boyalarda kullanılır.

Titanyum dioksitin gıdalarda birkaç farklı kullanımı vardır. En dikkat çekici özelliği ise gıdalarda kullanılabilir olan titanyum dioksit; süt ürünleri, şekerleme ve şekerli beyaz karışım gibi beyaz renkli gıdalarda rengini ve parlaklığını arttırmak için renklendirici olarak kullanılır. UV ışığa duyarlı olan gıdalarda ise titanyum dioksit, gıdanın raf ömrünü arttırmak ve bozulmayı önlemek için de kullanılabilir.

Titanyum dioksit gıda dışı ürünlerde de benzer kullanım amaçlarına sahiptir. Örneğin güneş kremlerinde, güneşten gelen UVA/UVB ışınlarına karşı vücut ile ışınlar arasında fiziksel bir bariyer kurarak bu şekilde bir koruma sağlar. Ayrıca ; boya, plastik, mürekkep, kauçuk ve kozmetik ürünlerinde beyazlatma amacıyla kullanılır.

Titanyum Dioksit nanoparçacıkları, kozmetik sektöründe de çok kullanılır. Mesela uzun süre kalıcı makjay ürünleri, su değdiğinde bozulmayan rujlar, ağlasanız da akmayan rimeller, nemlendirici kremler, sprey halindeki güneş kremleri gibi daha bir çok üründe kullanılmaktadır. Fakat spreyli ürünlerde Titanyum Dioksit (TiO2) nanoparçacıkları, derinin üzerinden içeriye giremez ama ağız yoluyla solunum esnasında alınabilir.

Titanyum Dioksit Zararlı mı?

Genel görüşe göre titanyum dioksit zararlı kabul edilmektedir. Ancak bir başka kanıya göre önemli bir zararı olmadığı görüşü vardır. Aslında Titanyum Dioksit (TiO2) minerali zararlı değildir. Fakat moleküler madde değişikliğine uğramış Titanyum Dioksit (TiO2) nanoparçacıkları çok tehlikelidir.

Gıda renklendiricisi olarak kullanılan titanyum dioksitin bir sağlık soruna yol açmadığı ve uygun şartlar ve miktarlarda kullanıldığında fazla zararı olmadığı yönünde görüşler vardır. Bu görüşe göre Titanyum dioksit minerallerinin kullanıldığı gıdalarda vücutta depo edilmeyip parçalanmadan vücuttan atıldığı belirtilmektedir. Yine bu yöndeki görüşlere bakılırsa; FDA‘nın belirlediği miktara göre gıdalardaki oran yüzde 1 olmalıdır.

Genel olarak uzmanların görüşüne göre; Titanyum dioksit zararlıdır. Nem tutma özelliğinin vücudun su dengesini bozduğu, uzun vadede vücutta biriktiği ve DNA tahribatına sebep olduğu yönünde görüş vardır. Titanyum dioksit  kalıcı olduğundan biyolojik bakımdan parçalanmaz. Vücut sağlığı için de oldukça zarar verici bir maddedir. Bu nedenle başta çocuklar olmak üzere yetişkinler de, içinde titanyum dioksit olan ürünleri kullanmamalıdır.

Diğer taraftan, sanayide kullanılan titanyum dioksit nanoparçacıkları moleküler madde değişikliğine uğramış haldedir. Nanoparçacıklar şeklinde vücuda giren titanyum dioksit, dokularda birikime sebep olur. Vücutta toksik ve dejeneratif etki yapar. Solunduğunda inflamasyon ve astım riskini artırır. Örneğin bu nedenle püskürtmeli güneş koruyucularının yasaklanması konuşuluyor.

Bazı çalışmalar, nano titanyum dioksidin bağışıklık, hücre hasarı gibi etkilere neden olabileceğini de göstermiştir. Genotoksik etkiye sahiptir; yani DNA'ya ve genlere toksik etki göstererek mutasyonlara ve kanserlere neden olan kimyasal maddeler sınıfındadır. Yapılan hayvan deneyleri neticesinde, Birleşmiş Milletler Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı bu kimyasalı, “insanlar için olası kanserojen” olarak sınıflandırmıştır. 

Titanyum dioksit yiyeceklerde, ilaçlarda, eşyalarda ve aklınıza gelen hemen her şeyde kullanılabilen bir katkı maddesidir. Ayrıca nano teknolojide kullanılan hammaddelerin üç tanesinden biridir. Eğer normal titanyum dioksit vücuda alınırsa depo edilmez. Ancak nano titanyum dioksit vücuda alındığında kalıcı olarak kalır. Vücut bunu parçalayamaz. Dolayısıyla vücutta organlarda birikir ve dolaşıma katılır. Bu zaman içinde kansere kadar gidebilecek bir süreci başlatır. Bu nedenle nano titanyum dioksit içeren ürünler kullanılmamalı ve tüketilmemelidir. Çünkü bu özellikteki titanyum dioksit vücuttan atılmıyor. En doğrusu bunlardan uzak durmaktır. Bunun için florur içermeyen suya limon suyu ekleyerek içmek gibi öneriler vardır. Ama bunların ne kadar etkili olduğu belli değildir.

Avrupa’da 1970’li yıllardan bu yana ve halen kullanılan E171’in kullanımının yasaklandığı ve yasaklanmasının tartışıldığı ülkeler vardır.

kaynaklar: dergipark.gov.tr/download/article-file/608012, gelgez.net, zararlar.com, gidabilgi.com