GÜREŞ TERİMLERİ

GÜREŞ - TEMEL TERİMLER - HAREKET VE OYUNLARIN DEĞERLENDİRMESİ
GÜREŞ LÜGATI VE TERİMLERİ

A) GÜREŞ

Rakibe vurmadan ,kollar ,bacaklar ve gövdeyi kullanarak,onu alt etmeye dayanan spor dalıdır. (Tepeden tırnağa tüm organizma çalışır.)
Güreş'in tarihi ilk çağlara kadar dayanır.Yaşamını sürdürebilmek için
Gücünü diğer insanlara göstermek zorunda olan ilk insan ,kolları,bacakları,ve gövdesinin yardımıyla rakiplerini alt etmeyi kendiliğinden öğrenmişti.M.Ö.5000
Yılına ait olduğu söylenen duvar resimlerinde güreşen insan figürlerinin görülmesi ,Bu sporun ne kadar eskilere dayandığının en önemli göstergesidir.
Ortaçağ da güreş,yöresel festivallerin ve dinsel kutlamalrın en renkli unsurlarından biriydi..Müsabakalar büyük kitleler tarafından izlenir.kazananlara kahraman muamelesi yapılırdı.
İki sporcunun karşılıklı mücadelesinden ibaret olduğu bilinmekle beraber;Dünyanın değişik ülkelerinde farklı olarak geleneksel biçimde uygulanır.
Bu gün uluslar arası yarışmaların FILA tarafından düzenlenmesine karşılık,Japonya'da SUMO,Rusya'da SAMBO,İranda KUŞTİ,Ülkemizde YAĞLI-ŞALVAR-ABA-Karakucak olarak yapılmaktadır.dahada çeşitleri mevcuttur.
1896 yılından itibaren olimpiyatlarda yer almaya başlamıştır. Serbest,Greko-Romen ve son yıllarda Bayan güreş stilleri olarak yapılmaktadır.
TÜRKİYE'DE GELİŞİM ; Türkler ,Ortaasyada yaşadıkları yıllarda bile tutkunu oldukları güreşi ,göçleri ile birlikte batı'ya yadılar.Atalarımızın yaydığı Karakucak ,önce Akdeniz kıyılarına ,sonra Rumeli'ye geçti.Yağlı Güreş'te Rumeli'ye Türk akıncıları tarafından götürüldü. 19.Yüzyılın 2.yarısından itibaren Osmanlı topraklarında Güreş'e gösterilen ilgi arttı.Sultan Abdülaziz 'in özel ilgisi sayesinde güçlü güreşçilerin sayısının artmasına neden oldu.ve yeni kaynakların ortaya çıkmasın neden oldu.
Özellikle Koca Yusuf-Kel Aliço-Adalı Halil-Filibeli KaraAhmet-Çolak Mümin-Filiz Nurullah-Ömer Pehlivan-Kazıkçı Karabekir-Pomah hasan-Makarnacı Hüseyin-Katrancı Mehmet-Kızılcıklı Mahmut-Hergeleci İbrahim- ve son yıllarda Sabri Aacar -Ahmet Taşçı-Cengiz Elbiya-Bandırmalı -Vedat v.s. Türk Güreşi Parlak bir dönem yaşadı ünü dünyaya yayıldı.
Cumhuriyet döneminde ise Beşiktaş-Kumkapı(Şimdiki İst.Güreş İhtisas)-Fenerbahçe-Kasımpaşa-Anadolu üsküdar -Kurtuluş ve diğer kulüpler ile örgütlendiler.Güreş fedarasyonunun başına Ahmet Fetgeri getirildi.İlk başarılarıda
Seyfi Cenap-Ali Sami-Dürrü-Latif ve Hayri beyler 1924 Paris olimpiyatlarında Tayyar Yalaz 4. oldu.1927'de Avrupa şampiyonasında Seyfi cenap-Çoban ehmet-Hilmi -Burhan ve Muhsin bey'ler 'den kurulu milli takımımız ilk galibiyetlerini aldılar.1931 'de takımımız Balkan Şampiyonu oldu.1936 Berlin olimpiyatlarında Yaşar Erkan birinci oldu. Türkiye Güreş Federasyonu 1922 yılında Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı bünyesinde kuruldu ve 1923 yılında FILA'ya üye oldu.(Federasyon-Uluslar arası-Güreş Amatör )Kuruluşu 1912 'dir Ülkemizden Vehbi Emre -Kemal Oktay ve
Ahmet Ayık Fila üyeliği yaptılar Başkan Milan Ercegan idi ancak 2002 'de yapılan seçimle Raphael Martinetti seçildi. Daha önce ise değişik kurullara İsmail nizamoğlu-Oktay Kurtböke-Adnan Bağrıaçık-Ramazan Savranbaşı gibi isimler seçildi.

B) TEMEL GÜREŞ TERİMLERİ

START:BAŞLAMA:Karşılıklı köşelerinde ayakta duran güreşçilerin yürüyerek ortaya gelmelerine ve el sıkışmalarını saglayan davettir.
CONTACT:TEMAS:Hakem yer güreşinde,güreşçiden her iki elini alttaki rakibini sırtına koymasını ister güreşçiler ayakta iken vücut temas halinde olmalıdır.
OPEN:AÇIL:Güreşçiler posizyonlarını degiştirmeli ve daha acık posizyonda güreş takkikerini degiş tirmelidir.
DAWAL:ÇALIŞ:Hakem güreşçileri daha aktif güreş için aktif eder.
ATTENTION:DİKKAT:Hakem yerde doğru başlama pozisyonu almayı reddden güreşçişi ihtar uygulamasındaN önce ikaz eder.
ACTION:HAREKET:Güreşçi başladığı oyun geliştirmelir.
HEAD UP:KAFANI KALDIR:Güreşçi kafasını kaldırmalıdır.Bu ikaz hakem tarafından bir pasiflik içinde,atak olan rakibini devamlı olarak kafası ile ittren güreşçiye yapılır.
JAMBE:AYAK:Güreşçi ayak tası yapmıştır.(Greko romen güreşte)
POSITION:POZİSYON:Hakem düdügü çalmadan önce güreşçiden yerde başlangıç pozisyonu almalı.
DANGER:TEHLİKE: Tehlikeli pozisyon.
PASSIF:PASİF:Kırmızı pasif;mavi pasif;pasif güreşçinin uyarılmasıhatalı güreşçi mayosunun rengindeki kol kaldırma belirtilir.
STOP:DUR
ZONE:ZON:Bu kelime pasifite bölgesine giren ğüreşçilere yüksek sesle söylenir.
CENTRE:MERKEZ:Müsabakaya devam etmek için güreşçiler bulundkları yerden minderin ortasına dönmelidir.
UP:AYAKTA:Müsabaka yeniden ayakta devam eder.
TOUCHE:TUŞ:Bu kelime güreşçinin müsabakayı tuşla kazandıgını belirtmek için kullanılır.Tuş için orta hakem içinden TOMBE(TUŞ)der.Müsabakaaldıktan sonra eliyle mindere vurur ve düdügünü çalar müsabakanın bittiğini ilan eder.
DISQUALIFCATION:DISKALİFİYE:Sportmenlik dışı veya kasıtlı sertlik sebebiyle diskalifiye edilir.
FIN:SON:Müsabakanın sonu.
JURY:HEYET:Hakem heyeti (belirli bir maksat için oluşturulur)
ARBITRE:ORTA HAKEM:Minder üzerinde müsabakayı idare eden hakem.
JUGE:SAYI HAKEMİ:Orta hakeme yardımcı olan hakemdir ve müsabaka esnasında güreşçinin puanlarını verir. Müsabaka esnasında yapılan tüm hareketlerini degerlerinin bültenineişler.
CILİNCH:BAGLANMA
AVERTISSAMENT: İHTAR:Kural dışı davranan bir güreşçi için hakem tarafından verilen cezadır

B) HAREKET VE OYUNLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ

1 PUAN: Yerde rakibinin arkasına geçerek,bastıran ve rakibini kontrol eden güreşçiye(iki el bir diz -iki diz bir el- veya iki diz iki el - ve kafayı oluşturan 5
noktadan 3 nokta mindere değdiğinde )
-Ayakta veya yerde nizami bir oyun yapan ancak rakibini tehlikeli duruma getiremiyen güreşçiye ,
-Bir veya iki eli üzerinde bulunan rakibini bloke edip,sırtını mindere doğru yönelten güreşçiye,
-Oyunu rakibi tarafından kural dışı bir oyun ile engellenmeye çalışılan fakat buna rağmen oyununu gerçekleştiren güreşçiye,
-Rakibi minder dışına kaçan veya oyundan kaçan,yerde başlama şartlarını yerine getirmeyen faüllü ve kural dışı oyun yapan atak güreşçiye veya zorunlu bağlamayı bozan güreşçiye
-Rakibini 5 saniye ve daha fazla tehlikeli durumda tutan güreşçiye
-Yerde rakibinin kontrolü altında olup üstteki güreşçinin kontrol ve hakimiyetinden mücadele ile kurtulup yüzü rakibine dönük olarak,ayağa kalkabilen ve kontak yapabilen güreşçiye,
- Büyük çaba ve teknik gerektiren ,seyre yönelik oyunları arttırmak amacıyla hakemler,rakibin yerle bütün temasını kesen hareketlerde bulunan atak güreşçiye fazladan 1 puan verilir.
-Bu durumda öncelikle 5 veya 3 puan alınması gerekir.Hakem önce 3 veya 5 puanı sonrada ilave puanı işaret edecektir.

2 PUAN
-Yer güreşinde nizami oyun yapan ve rakibini tehlikeli duruma getiren ,veya enstentane tuş durumuna getiren güreşçiye
-Rakibini omuzları üzerine yuvarlıyarak,çeviren atak güreşçiye
-Rakibi, tehlikeli durumda iken minder dışına atlıyarak kaçan güreşçiye ,
-Başladığı oyunu tamamalaması kural dışı ile engellenen atak güreşçiye
-Atak olan güreşçi bir oyun sırasında enstentane tuş olursa veya omuzları üzerinde yuvarlanırsa ,rakibine
-Ayakta oyun yapan atak ggüreşçiyi yerde tehlikeli durumda bloke eden güreşçiye verilir.
-Zorunlu bağlamayı reddeden güreşçinin rakibine

3 PUAN
-Rakibine ayakta oyun yaparak doğrudan doğruya ve büyük olmıyan teknikle tehlikeli duruma getiren güreşçiye ,
-Rakibini yerden söküp kaldırarak,doğrudan tehlikeli dururma getiren güreşçiye bir veya iki diz yerde olsa bile
-Grand teknik oyun yapan ve rakibini doğrudanhemen tehlikeli duruma düşüremeyen güreşçiye verilir.

5 PUAN
-Ayakta ,rakibini grand teknik bir oyunla doğrudan ve hemen tehlikeli duruma getiren güreşçiye ,
-Rakibini yerden keserek ve grand teknik bir oyunla doğrudan hemen tehlikeli duruma getiren güreşçiye verilir.

BİR MÜSABAKADAN SONRA VERİLEN KLASMAN PUANLARI

-POZİTİF PUANLAR:
a)Kazanan güreşçi 4 Kaybeden güreşçinin 0 puan aldığı durum; -Tuşla galibiyet (kaybedenin teknik puanı olsun olmasın ) -Teknik üstünlük(10 puan fark) mağlup olanın puanı yoksa , ve sakatlanma/Terk/Mindere çıkmama/Diskalifiye
b)Kazanan güreşçinin 4 ,kaybeden güreşçinin 1 puan aldığı durumlar ;-Teknik üstünlük ile galibiyet (10 puan fark) mağlup olanın teknik puanı varsa ,
c) Kazanan güreşçinin 3, kaybeden güreşçinin 0 puan aldığı durumlar ;-Müsabaka normal şüre içersinde veya uzatma süresinde en az 3 teknik puan alınmıi olması şartıyla ,puanlı galibiyet ile bitmişse ve mağlup olanın puanı yoksa /
d) Kazanan güreşçinin 3, kaybeden güreşçinin 1 puan aldığı durumlar ;-Müsabaka normal süre içersinde veya uzatma süresinde ,en az 3 teknik puan alınmış olması şartı ile ,puanlı galibiyet ile bitmişse ve mağlup olnında teknik puanı varsa ,/ Eğer galibiyette , 3 puan alınarak değil ,her iki güreşçinin de puanı varken hakem karaı ile ulaşılmış ise veya uzatma süresinin sonunda puanlı beraberlik sürüyorsa.
TUŞ
e) Eğer desansif güreşçi rakibi tarafından iki omuzu mindere değiyor olarak orta hakemin tuşu tam kontrol edebileceği kadar tutabiliyorsa ,tuş olarak değerlendirilir.
C) GÜREŞ LÜGATI ve Terimler
BASTIRMA:Tek veya çift dalarak rakibi alta almak
BAŞ: Yağlı Güreş'te pehlivanların sıralandıkları derecelerin en büyüğü (Boy)
BOYUNDURUK:Güreş'te hasmın başını koltuk altına alıp ,boynuna kol dolama oyunu
BUDAMA:Hasmın kollarını alttan,üstten vurarak açma ,dağıtma Cazgır:Güreşecek olan pehlivanları yüksek sesle halka tanıtma
ÇIRPMA:Greko-romen oyunlarıdandır. Serbest ve Karakucaktada uygulanır.Yerde Parter vaziyetindeki pozisyonla başlar belinden sıkıca tutulur ve Köprü ile çevrilerek 2 veya 1 puan alınır.
DALMA:Tek ve çift dalma olarak uygulanır. Rakibin ayaklarına doğru birden inerek paçasını veya topuğunu kapma oyunu
DESTE:Yağlı ve karakucakta sıralandıkların derecelerin en büyüğü
GREKO-ROMEN GÜREŞ:Belden yukarı yapılan güreş ayaklara dalmak ve tutmak yasaktır.
KAZIK:Güreşçinin Yağlı güreş'te elini rakibin kıspeti içine sokarak onu yere raptetmek
KEPÇE:Güreş'te rakibin arkasından bacakları arasına el sokma oyunu
KISPET:Yağlı güreşçilerin , dana derisinden yapılmış dar paçalı meşin pantolon.
KlE: Parter pozisyonunda elimizi rakibin kolunun altından geçirerek ensesinden kavrama
KÜNDE :Serbest ve Greko'da yapılır.Oturak,Şark ve bel kündeleri vardır.
MİNDER :9 metre çapındadır.Merkezi Güreş alanı 1 metre çapındadır.Güreş alanı ise 7 metre çapındadır Zon bölgesi ise 1 metre çapındadır(Kırmızı Bant ) ayrıca 2da Koruma bölgesi mevcuttur.(1.50 metre )
PAÇA : Kıspetin diz kapağı altına gelen kısmı
SALTO: Rakibin iki elini veya göğüs çaprazında üstten,koltukaltından dolayarak yana savurup devirme veya köprüye getirme çeşitleri Çift-Tek-Bel-saltoları olarak uygulanır.
SARMA : Güreşçinin kendi ayağını altta bulunan rakibin ayağının iç tarafına sokup dolaması
SUPLEK.Rakibin özellikle yerde çekiş veya arkaya dolanarak kendi köprüye gelerek rakibin sırtını mindere yapıştırmak.
TIRPAN:Güreş'te rakibin dengesisni bozmak ve sendeletmek için ayağın iç tarafı ile rakibin baldırına veya ayak bileğine ani bir hareket ile vurma veya çırpma
ZEMBİL:Güreşçilerin kıspetlerini koydukları sazdan yapılmış sepet.

AYAK KÜNDESİ : Sağ kolu arkadan,apış arasından geçirirken ,sol kol'da rakibin sol kalçası hizasından aşağı iner ,göbek üzerinde iki el birleşir.Bu durumda rakip kündeye düşmüş olur.
AYAK BRAVLESİ:Yerde,üstteki rakibin sağ kolunu sağ elle kavrayarak sağ diz üzerinde yürürken sağa doğru devrilip ,sol ayağın topuk kısmını ,rakibin sol ayak iç topuk kısmından havalandırarak üzerinde dönme (Celal Atik'in oyunu)
ÇİFT KLE:Her iki elle kleyi tatbik etme
DANABAĞI:Sağ elle rakibin sol pazusu dıştan tutulur.Kafa sol kolun altında bulunurken .sol elde rakibin sol budunu kavrar ve sola doğru abanarak rakibi yıkar.
GEMİCİ OYUNU: Alttaki rakip ,üstteki rakibin sol ayağına soldan sarma vurdurur..sonra üstteki rakibin kolunu omuz hizasından her iki elle kavrar ve sarmayı boşaltmadan rakibin üstüne döner.Üstteki rakip kapana düştüğünden ya köprüye gelir veya tuş olur. (Hasan gemicinin oyunudur.)
GÖĞÜS ÇAPRAZI: Serbest ve Greko'da uygulanır.
KAFA KOL:Rakibin kafa ve kolunu kapıp kalça oyunu ile yere indirme (Çemberleme,sırttan,ve kontra gibi çeşitleri vardır.)