ANLAM DARALMASI
Bir sözcüğün zamanla karşıladığı kavramdan uzaklaşması ya da yeni bir kavramı yansıtması durumuna, anlam değişmesi denir.
ANLAM DARALMASI
Dilin eski dönemlerinde birden çok kavram ya da varlığı karşılayan sözcük, eskiden anlattığı kavram ya da nesnenin bir bölümünü, bir türünü anlatır duruma gelmişse, buna ANLAM DARALMASI denir
ÖRNEK
"Oğul" sözcüğü, Türkçenin ilk dönemlerinde hem kız, hem de erkek evlat anlamını taşırken, günümüzde yalnızca "erkek evlat" anlamındadır. Bu nedenle, "oğul" sözcüğü, anlam daralmasına uğramıştır.
ANLAM GENİŞLEMESİ
Bir sözcük, eskiden temel anlam olarak bir nesnenin, bir işin bir bölümünü, ya da bir türünü gösterirken, zamanla o nesnenin bütününü, bütün türlerini anlatır duruma gelmişse, buna anlam genişlemesi denir.
ÖRNEK
Türkçenin ilk dönemlerinde "armağan" anlamında pullanılan "ödül" sözcüğü, günümüzde birçok anlam kazanmıştır: Behçet Necatigil Şiir Ödülü, Ömer Seyfettin Öykü Ödülü, Altın Portakal Film Ödülü. Güzellik Yarışması Ödülü. Kırkpınar Altın Kemer Ödülü...
BAŞKA ANLAMA GEÇİŞ
Sözcüğün ilk dönemdeki anlamından tamamen ya da kısmen sıyrılarak yeni bir anlamı karşılamasına, başka anlama geçiş denir.
ÖRNEK
"Emek" sözcüğü ilk dönemde "acı, eziyet, zahmet" anlamındayken, bugün "bir işin yapılmasında harcanan beden ya da kafa gücü" anlamına geçmiştir.
Farsçadan Türkçeye geçen "ca anlam kötülemesine uğrayarak, bugün "korkunç yaratık, korkunç hayvan" anlamı almıştır.
"Üzmek" sözcüğü, ilk dönemde "kırmak, kesmek" anlamındayken, bugün "üzüntü vermek" anlamına geçmiştir. | 