İNCE MEMED

Konusu

Anadolu halkının geri kalmışlığı, cahil bırakılmışlığı ve köy hayatının sefaleti.

Özeti

Toroslar'dan Akdeniz'e uzanan Dikenlidüzü'nin beş köyünden Değirmenoluk köyün insanları köyünün dışına çıkmazlar. Onun için buranın kendine has kanun ve töreleriyle yaşamaktadır. Abdi Ağa bu kanun ve törelerini koyar ve uygular. Dışarıdan kimse gelmez ve karışmaz.

Köyün yağız delikanlısı Memed, günlerdir Abdi Ağa'nın tarlasını sürmekte, Abdi Ağa annesini ve kendisini dövmekteydi. Memed artık dayanamayacağını anlayınca her şeyi bırakıp çakırdikenliklerinin arasında çıplak ayakla geçerek Kesme Köyü'ne gider ve Süleyman'a sığınır. Memed'in yaptığı bu eylem aslında bütün köy ahalisinin hayalidir. Memed kışın Kesme Köyü'nde geçirir. Orada çobanlık yapar. Anasını ve köyünü özlemiş olmasına rağmen dönmemekte kararlıdır. Bir gün köyden bir tanıdık onu görür ve bu haberi Memed'in annesi Döne'ye iletir. Ancak haber, köyde ağızdan ağıza yayılır ve Abdi Ağa durumu öğrenir. Daha sonra Abdi Ağa Süleyman'ın kapısına dikilir ve Memed’i alıp köye götürür. O yaz Memed hasadı yapar ve Abdi Ağa'nın topraklarını sürer. Abdi Ağa ise ceza olarak ona hasadın dörtte birini verir. O kış Memed ve anası çok zorluk çekerler.

Memed, arkadaşı Mustafa ile birlikte ilk defa kasabaya gider. Yolda, iyi ve mert bir eşkıya olan ve hayranlık duydukları Kara Ahmet'le karşılaşırlar. Kasabadaki yaşam Memed'i çok etkiler. Ağaların olmadığı, herkesin hür olduğu bu hayat Memed’i cezbeder. Memed sevgilisi Hatçe'yi kaçırmak için köye döner ve beraber kaçarlar. Abdi Ağa'nın yeğeninin nişanlısı olan Hatçe ile Memed'in kaçmalarının ardından Ağa'nın adamları ve yeğeni onları yakalamak için izlerini sürerler ve bulurlar. Aralarında çatışma çıkar. Abdi Ağa'nın yeğeni ölür, Memed yaralanır ve kaçar. Hatçe ise yakalanır. Memed'in sığınacak bir yeri olmadığı için Deli Durdu denilen bir eşkıyanın çetesine sığınır. Çetenin yaptığı haksızlıkları gören Memed Deli Durdu'dan nefret eder.

Bu sırada Abdi Ağa Hatçe'yi cezalandırmak için ona bir tuzak kurar. Yeğenini Hatçe'nin öldürdüğüne jandarmaları ikna eder ve Hatçe hapishaneye düşer.

Eşkıyalığa iyice alışan Memed zulmetmeye dayanamaz. Çeteden ayrılıp yeni dostlar bulur ve onlarla gezmeye başlar. Bir gece köye geldiğinde anasının öldüğünü duyar ve Hatçe'nin başına gelenleri öğrenir. Ardından Abdi Ağa'nın izini sürmeye başlar. Bu arada Abdi Ağa Memed'i ortadan kaldırmak için bir tuzak kurar. Memed ise kasabada Hatçe'yi bulur ve bir yolunu bulup onu ve arkadaşını hapishaneden kaçırmayı başarır. Köylüleri de Abdi Ağa'ya karşı gelmeleri konusunda yüreklendirir. O kış köylüler Abdi Ağa'ya hasatlarından bir buğday tanesi bile vermezler.

Abdi Ağa Ankara'ya telgraf çeker ve Memed'in gizlendiği yeri ihbar eder. Jandarmalar Memed'i kıstırırlar. Aralarında çatışma çıkar. Tam bu sırada Hatçe doğum yapar. Memed eşi ve çocuğu için teslim olur fakat bu esnada Hatçe vurulur. Memed'in dünyası yıkılır. O sırada çıkan afla serbest kalır. Doğan çocuğunu Hatçe'nin hapishane arkadaşı alır ve Gaziantep'in bir köyüne götürür.

Olaylardan Abdi Ağa'yı sorumlu tutan Memed köye gelir ve Abdi Ağa'yı vurur. Bu duruma sevinen köylü bayram eder. Memed ise atını dağlara doğru sürer ve o günden sonra Memed'den haber alınmaz.

O gün bu gündür Dikenlidüzü Köylüleri, çift koşmadan önce çakırdikenleri ateşe verirler. İşte tam o günlerde Alidağ’ın doruğunda bir top ışık patlar, üç gün üç gece yanar durur.

Ana fikri

Zavallı ve kendi halinde görünse de Çukurova köylüsü ve tabii her ezilen, baskıya maruz kalan, 'mecbur bırakılan' birey öfkesini haykıracak anı bekler ve efsaneler , ağıtlar ve 'kutsal' değerler de arka planlarında böyle öğeler taşırlar.Hiç bir kötülük karşılıksız kalmaz.

Kitaptaki olayların ve şahısların değerlendirilmesi

İnce Memed

ince memed aslında hikayede göz önünde bulunan karakteri ağalık sistemine baş kaldıran bi eşkiyadır. ama işin gerçek boyutu halkın ince memed'lik fikri. ince memedlik yoksul yardımcısı ağalığın zulmün baş gösterdiği yerlerde bir "yeter" çağrısıdır. halk ince memed'i gözünde böyle yaşatmış, kan can vermiş ve içindeki kurdu canlandırma kapısı olarak görmüş. içindeki hür kurdu, içindeki güçlü ve kafa tutan kurdu, içindeki korkusuz kurdu açığa çıkarma kapısı...

Abdi Ağa

Dikenlidüzü'nde bulunan beş köyün sahibi, merhametsiz, bencil ve zengin bir köy ağası.