Muhacir Komisyonu Maruzatı’na Göre (1877-78) 93 Harbi Sonrası Muhacir iskanı
Makale
Yrd. Doç .Dr. Derya Derin Paşaoğlu
Karadeniz Teknik Üniversitesi-Trabzon
Muhacir Komisyonu
1859-1862 yılları arasındaki büyük göç dalgasıyla, yüz binlerce muhacir Osmanlı sınırına dayanınca, muhacir işlerini yapmak üzere 5 Ocak 1860’da Muhacir Komisyonu kurulmuştur. Ticaret Nezareti’ne bağlı iken Temmuz 1861’de bağımsız hale getirilen komisyonun görevlerinin bir bölümü, 1865’ten sonra muhacirlerin azalması ve tasarruf amacıyla Zaptiye Nezareti’ne bırakılmış, bir bölümü de Meclis-i Vâlâ’ya bağlı bir komisyon tarafından yürütülmüştür. Ancak 93 Harbi ile başlayan büyük göç, teşkilâtın aktif hale gelmesini gerekli kılmıştır. Gelmiş ve gelmekte olan muhacirlerin idaresinden sorumlu İdâre-i Umumiyye-i Muhâcirîn Komisyonu kurulmuştur. Bu komisyona bağlı olmak üzere İdâre-i Umûr-ı Hesâbiyye ve İdâre-i Umûr-ı İskâniyye şu’belerinin yanı sıra belediye daireleri Muhacir Komisyonu 1859-1862 yılları arasındaki büyük göç dalgasıyla, yüz binlerce muhacir Osmanlı sınırına dayanınca, muhacir işlerini yapmak üzere 5 Ocak 1860’da Muhacir Komisyonu kurulmuştur. Ticaret Nezareti’ne bağlı iken Temmuz 1861’de bağımsız hale getirilen komisyonun görevlerinin bir bölümü, 1865’ten sonra muhacirlerin azalması ve tasarruf amacıyla Zaptiye Nezareti’ne bırakılmış, bir bölümü de Meclis-i Vâlâ’ya bağlı bir komisyon tarafından yürütülmüştür. Ancak 93 Harbi ile başlayan büyük göç, teşkilâtın aktif hale gelmesini gerekli kılmıştır. Gelmiş ve gelmekte olan muhacirlerin idaresinden sorumlu İdâre-i Umumiyye-i Muhâcirîn Komisyonu kurulmuştur. Bu komisyona bağlı olmak üzere İdâre-i Umûr-ı Hesâbiyye ve İdâre-i Umûr-ı İskâniyye şu’belerinin yanı sıra belediye daireleri yardım ve destekleri ile ayakta kalabilecekleri düşünülmüştür.
Muhacirlerin İstanbul’a alınıp, kayıtlarının tutulması politikası yerine, muhacirlerin nerede olursa olsun en kısa yoldan bir an evvel daimi iskân mahallerine sevk edilip, iskân edilmeleri politikası benimsenmiştir. Karadeniz sahillerine ulaşabilen muhacirler doğrudan Anadolu’nun iç bölgelerinde tespit edilen boş yerlere iskân edilmek üzere gönderilmişlerdir. Bu durumda kayıt işleri muhacirlerin iskân edildiği yerlerdeki idari birimlerin sorumluluğuna bırakılmıştır.
Dokümanın Tamamı için tıklayınız… | 