|
Çizelgede görüleceği gibi, Osmanlı İmparatorluğu'nun 1830'lardan başlayan toprak kaybı koronolojisinde, Yenipazarlı Mübadiller'in de geldikleri vilayet merkezi olan Manastır ve çevresi, 1912-1913 Balkan Savaşında Osmanlı İmparatorluğu'ndan koparılmıştır. Sonuç olarak, Yunanistan ile Türkiye arasında gerçekleşen mübadele sonucu Türkiye'ye gelen bütün mubadillerin 1913'den 1924'e kadar 11 yıllık bir Yunanistan'a bağlı olarak geçen süreçleri söz konusudur. Bu esaret dönemine ilişkin bütün hemşehrilerimizin 1. Kusak Mubadili olan büyüklerinden aktaracakları anıların olacağını düşünmekteyiz. Bu dönem de ayrıca incelenecektir.
|
| Yenipazar'ın İlk mubadillerinin 1924 Mübadelesi öncesi Rumeli'deki yerleşim bölgeleri Yenipazar'a mübadele ile gelen ve beldemizde çoğunluğu oluşturan, Arnavut kökenli hemşehrilerimizin (Kendilerinin tabiri ile Slivenyarlar) Rumeli'deki yerleşim bölgeleri, Osmanlı idari taksimatına göre Manastır Vilayetinin (Makedonya'daki bugünkü adı ileBitola) Görice Sancağının (Arnavutluk'taki bugünkü adı ile Korçe) Kostur / Kesriye (Yunanistan'daki bugünkü adı ile Kastoria) kazasına bağlı Sliveni (Yunanistan'daki bugünkü adı ile Koromilia) köyüdür.
Ek'teki haritalarda da görüleceği gibi günümüzde, Sliveni köyü, Koromili ismi ile YUNANİSTAN sınırları içerisinde, bağlı bulunduğu kaza olan Kostur / Kesriye, Kastoria ismi ile yine YUNANİSTAN sınırları içerisinde, bağlı bulunduğu sancak olan Görice, Korçeismi ile ARNAVUTLUK sınırları içerisinde, bağlı bulunduğu vilayet olan Manastır ise, Bitola ismi ile MAKEDONYA sınırları içerisinde bulunmaktadır.
Yine Yenipazar'a ilk gelen mübadillerden diğer bir gurubu oluşturan (Arnavut kökenli hemşehrilerimizin tabiri ile Kojenyarlar) hemşehrilerimizin Rumeli'deki yerleşim bölgeleri, Osmanlı idari taksimatına göre Manastır Vilayetinin (Makedonya'daki bugünkü adı ileBitola) Serfice Sancağının (Yunanistan'daki bugünkü adı ile Servia) Kozana (Yunanistan'daki bugünkü adı ile Kozani) kazasına bağlı Kurcuva (Yunanistan'daki bugünkü adı ile Livera) köyüdür.
Ek'teki haritalarda da görüleceği gibi günümüzde, Kurcuva köyü, Livera ismi ile YUNANİSTAN sınırları içerisinde, bağlı bulunduğu kaza olan Kozana, Kozani ismi ile yine YUNANİSTAN sınırları içerisinde, bağlı bulunduğu sancak olan Serfice, Servia ismi ileYUNANİSTAN sınırları içerisinde, bağlı bulunduğu vilayet olan Manastır ise, Bitola ismi ile MAKEDONYA sınırları içerisinde bulunmaktadır.
Neden Selanik Muhaciri ?
Osmanlı yönetimi dönemi idari taksimatı isimlerine göre, mübadeleye tabi diğer yerleşim bölgelerinden gelenlerin olduğu gibi, Manastır vilayetine bağlı olan Kozana, Kayalar, Florina, Grebene, Nasliç, Kesriye gibi yerleşim yerlerinden (köylerinin bağlı olduğu kazalar) gelen mübadillerin de büyük çoğunluğu kendilerini Selanikli olarak adlandırmaktadırlar. Bunu iki nedenle açıklamak mümkündür. Birinci neden; bu yerleşim yerlerinden gelen mübadillerin tümü Selanik limanından gemilere bindirilmişlerdir. Sevk için sıranın kendilerine gelmesi için haftalarca, kimileri aylarca Selanik limanında Türk Kızılayı (O dönemdeki adı ile * Hilal-i Ahmer Cemiyeti) ve Kızılhaç Teşkilatı tarafından kurulan çadırlarda bekletilmişlerdir. (Türkiye'ye geldiklerinde de bir süre Hilal'i Ahmer Cemiyeti tarafından kurulan çadırlarda bekletilmişlerdir) Selanik “memleket”lerine son kez “elveda doğduğum topraklar” denilen yerdir. ikinci ve en önemli neden ise, Atatürk ile hemşeriliğe vurgu yapılmasıdır. Atatürk ile hemşeri olmak onlar için yeni vatanlarında dışlanmalara ve haksız uygulamalara karşı koruyucu ve kollayıcı bir kalkan olmuştur. Kuşaktan kuşağa aktarımlarla bütün mübadillerin kendilerini Selanikli olarak adlandırmaları bu nedenlerden dolayı çok doğaldır. Genç hemşehrilerimiz ve gelecek kuşaklar, “Selanikli” olarak bildikleri aile büyüklerinin geldiği yerleşim yerinin günümüz Yunanistan'ında hangi ülke ve ilin sınırları içinde olduğunun ve yeni adlarının ne olduğunu bu kapsamlı çalışmadan öğrenebileceklerdir.
|
