Marxsist sınıf teorisini Karl Marx oluşturmuştur.

Ayrıca Marx ve Sınıf (Tülin Öngen) Makalesini de inceleyebilirsiniz...

Marxist yaklasımda sınıf olgusu iki açıdan ele alınıp tanımlanmaya çalısılır : Bunlardan birincisi sınıf olgusunu, ortak konumlara sahip bireylerin olusturdugu toplumsal kategoriler olarak tanımlar. İkincisi ise sınıfları, kültürel ve siyasi özellikli toplumsal aktörler tanımlar. (Hindess, 1987: 21)

Sınıf, üretim iliskileri içinde ortak konumlara, ortak çıkar ve hedeflere sahip bireylerin olusturdugu sosyal gerçekliklerdir. (Arslan, 2006:366)

Marxist sınıf teorisinde sınıfı yaratan temel etken işbölümü olmakla birlikte sınıfları belirleyici unsur üretim ilişkileridir, sınıfların ortaya çıkaran öğe üretim araçlarının özel mülkiyetidir. İşbölümü ile meydna gelen üretim araçları üzerindeki özel mülkiyete sahip olmak ya da olmamak durumu, modern toplumda esas olarak iki sınıfı var eder: Burjuvazi ve Proleterya.

Bu sınıfların tarihsel kökenleri köleci toplumda efendi ve köleye, feodal toplumdaysa derebeyi ve serfe karşılık gelir.

Bu açıdan Marx, devleti burjuvazinin ya da hakim sınıfın ideolojik bir vasıtası olarak görür. İşlevi, burjuvazinin çıkarlarına hizmet etmesidir.

Gelir durumuna, daha doğrusu geliri elde ediş biçimine göre ise üç ana sınıf vardır: Kapitalistler, Toprak Sahipleri ve İşçi Sınıfı. Kapitalistler sermaye sahipleri ve gelirleri kârdır. Toprak sahipleri toprağı olan büyük çiftçilerdir ve gelirleri ranttır. İşçilerse çalışma gücünden başka bir şeyi olmayanlar olup gelirleri sattıkları emeğin karşılığı olan ücretleridir.

Marx ayrıca kapitalist gelişmeye bağlı olarak ara ve geçici bir takımların sınıfların da bulunabileceğini belirtir. Literatürde orta sınıflar olarak anılan bu sınıflar, Marx’ın öngörüsüne göre sermayenin gücü karşısında yok olup proleterleşeceklerdir. Marx orta sınıflar olarak; küçük tüccarlar, esnaf, el san’atçıları ve köylüleri sayar.

Marksist sınıf teorisinin iki yorumu mevcuttur:

1. Sosyolojik Marksist Sınıf Analizi (Ralph Miliband)
2. Yapısalcı Marksist Sınıf Analizi (Nicos Poulantzas)

Kaynakça:

Hindess, Barry (1987), Politics and Class Analysis, Oxford: Basil Blackwell.

Arslan, D. Ali (2006), Sınıf Teorilerinin Açmazları ve Bir Alternatif Olarak Elit Teorisi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 16, Sayı: 1 Sayfa: 363-382, Elazığ