Sosyal Hizmetlerin Gelişimi

Sosyal yardım hizmetleri, kamu kuruluşlarının ya da özel kuruluşların yardıma gereksinimi olan yoksullara, işsizlere, hasta ve özürlülere ya da yaşlılara sağladığı hizmetlerdir. Bu gibi hizmetler birçok ülkede 20. yüzyılda gelişmiştir.

Sosyal Hizmetlerin Gelişimi
Ortaçağ Avrupa'sında, yoksullara yardım edebilecek başlıca kuruluş kiliseydi. Kilise daha çok manastırlar kanalıyla, özellikle eğitim, yoksulların ve hastalann bakımı gibi, bugün sosyal yardım adını verdiğimiz hizmet-
lerin çoğunu sağlıyordu. Loncalar da bu konuda hizmet verirdi (bak. Lonca).
Bu sistem bazı Avrupa ülkelerinde ve İngiltere'de 16. yüzyılda etkisini yitirdi. 1601'de, Kraliçe İ. Elizabeth döneminde İngiliz Parlamentosu, Yoksullara Yardım Yasası'nı çıkardı. Bu yasanın amacı yaşlılara, yetimlere, işsizlere yardımda bulunmaktı. Ne var ki, insanların yoksulluklarından kendilerinin sorumlu olduğunun düşünüldüğü bu dönemde yardımlar gönülsüzce yapılır ve yetkililer yoksullara kötü davranırdı. Ayrıca yaşayabilmek için para yardımı almak da utanılacak bir şey sayılırdı. Sosyal yardım hizmetleri ancak 19. yüzyılın sonlarında, o da ancak sayılı bazı ülkelerde yaygınlaştı.
18. yüzyılda birey haklan önem kazanmaya başlamıştı. İngiltere'de Sanayi Devrimi'nin yol açtığı kötü yaşam koşullan yüzünden insanlar sosyal reformların geciktirilmeden uygulanması gerektiği düşüncesindeydi (bak. SANAYİ DEVRİMİ). Elizabeth Fry (1780-1845) ve Lord Shaftesbury (1801-85) başta olmak üzere, İngiltere'de sağlık sisteminin geliştirilmesi, hapishanelerin yaşanır duruma getirilmesi, kimsesiz çocuklann eğitilmesi gibi konularla ilgilenen birçok önemli sosyal reformcu vardı. Başanlı bir işadamı olan Charles Booth (1840-1916) aynı zamanda toplumsal sorunlara da ilgi duyuyordu. İnsanlann nasıl yaşadığını, beklentilerinin neler olduğunu ve bunla-nn nasıl karşılanabileceğini anlamak amacıyla yaptığı araştırma şaşırtıcı bazı olgulan ortaya çıkardı. Life and Labour of the People in London (1889-91, 1892-97, 1902, 17 cilt; "Londra'da Halkın Yaşamı ve Çalışması") adlı bu büyük araştırmayı yaparken kendi gözlemlerinin yanı sıra bölgedeki din adamla-nnın, okullann ve hayır kuruluşlannm belgelerinden yararlandı. Booth'un araştırmasına göre, Londra'da yaşayan ailelerin yüzde 30'undan çoğu umutsuz bir yoksulluk içindeydi. Yoksulluklannın nedeni ise suç işleme, içki ya da tembellik değildi, yani o günlerde birçok insanın düşündüğü gibi yoksulluklarına kendileri neden olmamışlardı. Çalışacak iş bulamamak, kocanın ya da ailenin geçimini sağlayan kişinin ölmesi, iflas, yaşlılık ve hastalık yüzünden yoksul düşmüşlerdi. Booth'un araştırması, o sırada koşullan iyileştirmek amacıyla yeni yeni kurulmaya başlayan çeşitli sosyal yardım örgütlerinin gereksindiği bilgilerin çoğunu sağladı.
Yoksullar da birbirlerine yardım için kurdukları bazı dernekler ve kurumlarda bir araya geldiler. Bu tür kuruluşlardan biri sendikalardı. Asıl amaçları daha iyi ücret ve çalışma koşulları sağlamak olsa da, sendikalar üyelerine çeşitli sosyal yardımlarda bulundular {bak. SENDİKA).
Londra'da olduğu gibi, ABD'de Boston ve New York'ta da özel yardım girişimlerini örgütlemek için çaba gösterildi. Hızla gelişen bu kurumların yararlı işlevlerinden biri de sosyal yardım ve hizmet alanında çalışmak isteyen gönüllüleri eğitmek oldu. Bu çabaların doğrudan sonucu olarak ilk sosyal hizmet okulları kuruldu. Sosyal hizmette bulunmak, sosyal koşulları düzeltmeye ve kötü durumdakilerin yararına bazı sosyal değişiklikler getirmeye yönelik bir meslek ortaya çıktı. Yavaş yavaş dünyanın çeşitli ülkelerinde devlet kuruluşları bu gibi hizmetlerin sorumluluğunu üstlendi.
Günümüzde sosyal hizmet alanında rahşan ve belli bir konuda yardım için gerekli oeceri ve anlayışa sahip kimseye sosyal hizmet ya da sosyal çalışma uzmanı denir. Bazı acil durumlarda gönüllülerden de yardım istenebilir.