Zeki Faik İzer (1905)-(1988)
1905 İstanbul’da doğdu. İköğrenimini Beykoz Ahmet Mithat Efendi Mektebi’nde tamamladı. İlk resim eğitimini ilkokul sıralarında Agah Efendi’den aldı. 13 yaşında şiir yazmaya başladı. Şiirleri İnsan ve Akbaba dergilerinde yayımlandı. 1923 yılında Sanayi-i Nefise Mektebi Alisi’ne girdi. Önce Hikmet Onat ve ardından İbrahim Çallı’nın öğrencisi oldu. 1928 yılında okulu birincilikle bitirerek gittiği Paris’te Andre Lhoteve Othon Friesz’in atölyelerinde gördüğü eğitimin yanı sıra, genel sanat ortamı, müzeler, sergiler ve sanat içerikli yayınları takip ederek ufkunu açtı. Paris’te geçen üç yılın ardından 1932’de yurda dönen sanatçı, Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü (Gazi Muallim mektebi ve Terbiye Enstitüsü)’ne resim öğretmeni olarak atandı. Bu dönemde kendisi gibi yurtdışından eğitimlerini bitirip dönen genç sanatçı arkadaşlarıyla sanatlarını toplumla paylaşmak dürtüsüyle İstanbul Cihangir’deki o zaman adı Yavuz Apartmanı olan binanın beşinci katındaki evinde Nurullah Berk, Elif Naci, Cemal Tollu, Abidin Dino ve heykeltraş Zühtü Müridoğlu ile D Grubu’nun temelini attı.
1934-1936 arası yeniden Paris’e giden sanatçı, fotoğraf rötuşları ve kitap resimleri yaparak hayatını kazandı. 1937’de Devlet Güzel Sanatlar Akademisi fotoğraf atölyesine, 1940’ta afiş atölyesine, 1955’te de resim atölyesine öğretmen olarak atandı.
1947’de Ankara Operası Cumhurbaşkanlığı locasının duvarlarına yaptığı resimler, yapay. ışığın dağılımı ve kompozisyonun düzeni açısından Degas’nın Balerinler dizisine çok benziyordu. 1942’ye kadar yaptığı Perçemli Kadın, Bereli Kadın dizilerinde ve üçlü nü’lerinde dönemin ortak zevki olan Lhote etkisi açıkça görülür. 1947’den sonra Matisse resimlerini inceleyen sanatçı, çiğ renkler ve bol ışıklı kontrastlarla yarı fovist, yarı izlenimci bir resim dili geliştirir ve büyük boyutlu soyut kompozisyonlara yönelir. 1942-1961 arası yurtiçi ve yurtdışı sergilerde çeşitli ödüller alan İzer, 1970’ başladığı kolaj çalışmalar da renk, plan ve motif anlayışıyla Matisse hayranlığını dile getirir. Büyük tuvallerdeki çok renkli soyut anlatımlar Zeki Faik resminin temelidir. Bu dönem canlı ve tek renkli, pürüzsüz düz yüzeylerle tezat yaratan çizgisel bölümlerin dinamizmiyle hareketlenmiş kolajlar üretir.
1968’de Akademi’den emekli olan ve 1971-1984 arası Fransa’da yaşayan İzer’in bu 14 yıllık üretim dönemi, çok renkli soyut çalışmalarının ritmik bir dinamizmle özgün bir yoruma ulaştığı yıllardır. Dört yıl boyunca gerçekçi doğa manzaraları yaptıktan ve Alman gravürlerini inceledikten sonra, Paris’e dönünce yeniden soyut bir çizgiye yönelir. 1982 yılında yaptığı altı halı, sanatçının desen, renk, biçim ve ritim ilişkilerini nasıl çözümlediğini ve özgün bir anlatıma nasıl ulaştığını göstermesi açısından ilgi çekicidir. Selçuklu Kartalı, Kelebek ve Rüzgâr, Samotras Limanında Gemi, Touen houang adıyla ürettiği bu halılar, Türk sanatının geleneksel kaynaklarını, Uzakdoğu sanatının esinleri ve Batı’nın soyut resim anlayışıyla sentezlemeyi amaçlayan bir estetik arayışının ürünleridir. Osman Hamdi Bey onur ödülünü 1983 yılında Akademi’nin 100. kuruluş yılı nedeniyle alan sanatçı, 1988 yılında öldü.
KİŞİSEL SERGİLER
1945 Oygar Galerisi, Beyoğlu, İstanbul
1948 Fransız Konsolosluğu, Beyoğlu, İstanbul
1985 İstanbul Fransız Sefaret Sarayı
1986 "Yeşilköy Sanat Merkezi Sanat Galerisi", İstanbul
1987 Retrospektif, İstanbul Üniversitesi, Güzel Sanatlar Bölümü, İstanbul
1987 Beymen Bedeten, Ankara
1988 Soyak Sanat Galerisi, İstanbul
1990 Halkbank Sanat Galerisi, Ankara
1991 Mine Sanat Galerisi, İstanbul
1994 Yapı Kredi Kazım Taşkent Sanat Galerisi, Beyoğlu
1994 Yapı Kredi Kemal Satır Sanat Galerisi, İstanbul
GRUP SERGİLERİ
1930 "Sonbahar Sergisi" Grand Palais, Paris
1933 "D Grubu Sergisi", İstanbul
1942 "D Grubu Sergisi", İstanbul
1946 UNESCO Sergisi "Palais de Chaillot’d", Paris
1947 "Türk Resmi Sergisi", Londra
1955 "Devlet Resim ve Heykel Sergisi", Ankara
1958 "50 Ans d’art Modeme" Sergisi, Brüksel Dünya Fuarı, Belçika
1958 Uluslararası "Sao Paolo Sergisi" - Brezilya
1961 "Guggenheim Müzesi Vakfı" Sergisi,New York - ABD
1963 "Türk Resmi Sergisi", Viyana - Avusturya
1966 V. Tahran Bienali
1968 "Türk Resmi Sergisi", Viyana - Avusturya
1968 "Son On Yıl Çalışmalarından Örnekler" İstanbul
1983 "Türk Resmi Sergisi" Fransa Büyükelçiliği, Ankara,
1983 "Avrupa Konseyi 18. Avrupa Sanat Sergisi", İstanbul
1983 "Çağdaş Türk Resmi Sergisi" , İstanbul
1984 "Resim ve Halı Sergisi" Garanti Bankası Galerisi, İstanbul
1986 "Çağdaş Türk Plastik Sanatlar Sergisi", Ankara
1986 "Yüzyılın İkinci Yarısında Türk Resmi", Galeri Baraz Organizasyonu, Yıldız Sarayı, İstanbul
1987 "İstanbul Koleksiyonlarında Çağdaş Türk Resmi", Resim Heykel Müzesi, İstanbul
1987 "Türk Resminde Modernleşme Süreci", Galeri Baraz Organizasyonu, AKM, İstanbul
1987 "Güncel Boyutlarıyla Resim Sanatımız", Galeri Baraz Organizasyonu, AKM, İstanbul
1988 "Çağdaş Türk Resminden I", Yahşi Baraz Koleksiyonu, Yıldız Üniversitesi, İstanbul
1989 "Büyük Sergi: Çağdaş Türk Ressamları", Galeri Baraz Organizasyonu, Atatürk Kültür Merkezi, Ankara
1989 "Büyük Sergi: Çağdaş Türk Ressamları", Eskişehir Üniversitesi Sergi Salonu, Eskişehir
1994 "1950-2000", Merkez Bankası Çağdaş Türk Sanatı Koleksiyonu Sergisi, Atatürk Kültür Merkezi, Ankara
1998 Türkiye İş Bankası Koleksiyonu, Tophane-i Amire Binası, İstanbul
1998 "Türk Resminde Soyut Eğilimler", Galeri Baraz Organizasyonu, AKM, İstanbul
Sanatçının Eserlerinin Yer Aldığı Müzeler
Philidelphia Güzel Sanatlar Müzesi, ABD
Modern Sanatlar Müzesi, NewYork, ABD
Linz Müzesi, Avusturya
İstanbul Resim ve Heykel Müzesi
Ankara Resim ve Heykel Müzesi
İzmir Resim ve Heykel Müzesi |
