Okullarda Uyuşturucu Kullanımı Hakkında

Polis Akademisi tarafından 'Ceza Algısının Uyuşturucu Kullanımı Üzerindeki Caydırıcı Etkisi' konulu araştırmada dikkat çekici sonuçlar çıktı. Öğrencileri uyuşturucu madde kullanmaktan uzaklaştıran en önemli faktör cezalar değil, okul yönetiminin bu durumdan haberdar olması.

Araştırma, kız öğrencilerin erkek öğrencilerden daha az uyuşturucu kullanma olasılığının olduğunu da ortaya koydu. Ayrıca, disiplinsiz davranışların, suç ve şiddet olaylarının yüksek olduğu okullarda bulunan öğrencilerin de diğer okullarda bulunan öğrencilere göre uyuşturucu kullanma oranının daha yüksek olduğunu ortaya koydu.

Araştırma, Polis Akademisi Güvenlik Yönetimi Araştırma Merkezi Müdürü Doç. Dr. Serdar Kenan Gül, Polis Akademisi Suç Önleme Araştırma Merkezi'nden Yrd. Doç. Dr. Osman Dolu ile Malatya Emniyet Müdürlüğü'nden Dr. Yavuz Özcan tarafından yapıldı. Bursa'da lise öğrenimine devam eden toplam 4 okuldan 500 öğrenci üzerinde bir anket uygulandı. Okullar, içinde bulunduğu muhitin suç ve sorunlu olma durumu dikkate alınarak dört farklı muhitten seçildi. Anket, her okuldan 9, 10, 11 ve 12. sınıflar arasından rastgele seçilen birer şubeye rehberlik hocalarının nezaretinde uygulandı. Ankete katılan toplam 500 öğrencinin yaş ortalaması 16,4. En küçük yaş 14, en büyük yaş ise 21. Araştırmaya katılan öğrencilerin yüzde 56,5'i (278) bayan, yüzde 43,5'i ise erkek. Yüksek riskli okullarda okuyan öğrenciler toplam öğrencilerin yüzde 20'sini oluşturdu.

UYUŞTURUCU KULLANIMI

"Liseye başladığınızdan beri uyuşturucu kullandınız mı?" şeklindeki soruya öğrencilerin yüzde 6,3'ü evet, yüzde 93,7'si hayır cevabını verdi. Okul idaresinin uyuşturucu kullanımını fark etme ihtimali ise şu soru ile tespit edildi. "Bu olayın (uyuşturucu) arkadaşların tarafından okul idaresine bildirilme olasılığı ne kadardır?"

Bu soruya öğrencilerin yüzde 17,5'i "Kesinlikle böyle bir olasılık yok" şeklinde cevap verirken; yüzde 45,42'si "Çok küçük bir olasılık" cevabını verdi. "Yüksek bir olasılık" diyenlerin oranı da yüzde 26,6 iken "kesinlikle şikâyet edilirim" diyenlerin oranı ise yüzde 10,5.

"Okul idaresinin olaydan haberdar olması halinde size ceza verme ihtimali ne kadardır?" sorusuna katılımcıların yüzde 32,7'si (159 öğrenci) okul idaresinin uyuşturucu kullanan öğrencilere ceza verme olasılığını yüksek ihtimal seçeneğini işaretlerken; yüzde 7,6'sı "en düşük ihtimal" dedi.

Cezanın miktarı konusunda ise "Çok ağır bir ceza (yüzde 21,4); ağır bir ceza (46,1); çok da kötü olmayan bir ceza (yüzde 21,4); önemsenmeyecek bir ceza (yüzde 5,7) ve hiçbir ceza (5,3)" cevapları verildi.

"Uyuşturucu kullanan kişinin polis tarafından yakalanmış olması halinde cezaevine girme ihtimali sizce ne kadardır?" sorusuna deneklerin yüzde 18,5'i "en düşük ihtimal" seçeneğini, yüzde 10,8'i ise "en yüksek

ihtimal" seçeneğini işaretledi.

"Bu kişinin alacağı ceza sizce ne kadar ağır olur?" sorusuna ankete katılan öğrencilerin vermiş oldukları cevaplar sırasıyla şöyle: Çok ağır bir ceza (yüzde 10,2), Ağır bir ceza (41,4), Çok da kötü olmayan bir ceza (yüzde 31,6), Önemsenmeyecek bir ceza (yüzde 10,4) ve Hiçbir ceza (yüzde 6,3).

ADALET SİSTEMİNİN İŞLEYİŞ HIZI

"Sizce bu tür bir suçu işleyen suçlunun adalet önüne çıkarılması ne kadar zaman alır?" sorusu ile öğrencilerin bu tür bir suçu işlemeleri durumunda kendilerini ne kadar sürede adalet önünde bulacaklarını tahmin ettikleri de soruldu. Öğrencilerin yüzde 7,6'sı "çok kısa bir süre", yüzde 29,2'si kısa bir süre, yüzde 30,9'u uzun sayılamayacak bir süre, yüzde 20'si uzun bir süre ve yüzde 12,3'ü çok uzun bir süre şeklinde cevap verdi.

Araştırmanın sonuç bölümünde ise "Genel olarak bakıldığında, ceza değişkeni uyuşturucu kullanımı değişkeniyle ikili olarak analiz edildiğinde cezaların caydırıcı bir etki yaptığı yönünde bulgular ortaya koymuşsa da gerek okul idaresi gerekse de adalet mekanizması tarafından cezalandırılmanın öğrencilerin uyuşturucu kullanma davranışı üzerinde diğer faktörlerden bağımsız bir etkisinin olmadığı görülmüştür. Dolayısıyla, salt ceza yaklaşımının uyuşturucu madde kullanımı üzerinde herhangi bir etkiye sahip olmadığı tespit edilmiştir. Bu durum, analize katılan güçlü bir değişkenin varlığıyla oluşmuştur." deniyor.

OKUL İDARESİNİN HABERDAR OLMASI DİĞER BÜTÜN CAYDIRICI FAKTÖRLERİ BASTIRIYOR

Okul idaresinin bu tür davranışları fark etme olasılığının, diğer bütün caydırıcı faktörleri bastıran bir etki gücüne sahip olduğunun görüldüğünün belirtildiği değerlendirmede, "Bu durum, caydırıcı tedbirlerin önemli olmadığı anlamına gelmekten öte, asıl önemli olan şeyin, öğrencilerin suç işledikten sonra başlarına neler gelebileceğini düşünmeden önce, bu tür davranışlarda bulunmayı daha en baştan hiç düşünmemeye itecek sosyal mekanizmaların kurulmasının ne denli önemli olduğuna işaret etmektedir. Okul idaresinin okulda olup bitenlerden haberdar olma kapasitesindeki artışın öğrenciler arasında uyuşturucu kullanımı üzerinde negatif bir etki yaptığını göstermektedir. Öğrencilerin okul idaresinin böyle bir davranışta bulunulması durumunda hemen haberdar olabileceğini düşünmesi öğrencileri daha sosyal davranışlarda bulunmaya yönlendirmektedir. Bu durum, araştırma bulguları arasında en önemli sonuçlardan birisidir." ifadeleri kullanılıyor.

UYUŞTURUCUYLA MÜCADELEDE ERKEK ÖĞRENCİLERE YÖNELİK İLAVE TEDBİRLER ALINMALI

Araştırma ile ortaya konulan bir diğer sonuç ise uyuşturucu kullanma noktasında cinsiyetin önemli bir faktör olduğu. Kız öğrencilerin uyuşturucu kullanma olasılığı erkek öğrencilerden çok daha düşük. Araştırmada, okullarda yürütülecek uyuşturucuyla mücadele faaliyetlerinde erkek öğrencilere yönelik ilave tedbirler alınmasının yerinde olacağı belirtiliyor.

Yüksek riskli okullarda bulunan öğrencilerin, diğer bütün faktörlerin etkisi kontrol edildikten sonra bile, diğer okullarda bulunan öğrencilerden daha yüksek bir olasılıkla uyuşturucu kullandıkları tespit edildi. Bu bulgunun, uyuşturucu ve diğer zararlı alışkanlıklarla mücadele programlarında yüksek riskli okullara ayrıca önem verilmesi gerektiği şeklinde yorumlamanın yerinde olacağı ifade ediliyor.

"Bu okulların içinde bulundukları kötü ortam da bu okullara devam eden öğrencilerin kötü alışkanlıklar edinmesine ve suça sürüklenmesine en uygun ortamı hazırlamaktadır." denilen değerlendirmede, bu itibarla bu tür okullara ve okul çevrelerine özel programların geliştirilerek buralarda gözlemlenen olumsuz şartları ortadan kaldırmanın veya iyileştirmenin yollarının araştırılması istendi.

VİCDANİ TEPKİLERİN DAHA YÜKSEK CAYDIRICILIĞI VAR

Pek çok araştırmada, resmi cezalar kadar sosyal etkilerin de birey üzerinde suç önleyici bir etki yaptığını gösterdiğinin ifade edildiği sonuç değerlendirmesinde, "Sosyal tepkilerle kanunî cezalar karşılaştırıldığında sosyal tepkilerin, sosyal tepkilerle vicdani tepkiler karşılaştırıldığında ise vicdani tepkilerin daha yüksek bir caydırıcı etki yapacağını bildirmektedir. Ceza adalet sistemi ile gerçekleştirilmeye çalışan caydırıcı etki, sosyal kontrol mekanizmalarıyla oluşturulan caydırıcı etkinin çok gerisinde gerçekleşecektir. Dolayısıyla, suç, şiddet ve uyuşturucu madde kullanımı gibi sorunlarla baş etmede yalnızca ceza eksenli suç önleme ve mücadele stratejilerinin beklenen önleyici etkiyi gerçekleştirmede yetersiz kalacağı bilinmelidir." deniyor.

kaynak: ogretmenlersitesi.com