Halatlar Hakkında Bilgi ve Halat Çeşitleri

Halatlar gerek marinaya, iskeleye,şamandıraya bağlanmada, gerek acil bir durumda başka bir tekneye veya römorköre yedeklenmede gerek usturmaça, servis botu, can simidi  vs gibi ekipmanların netasını sağlamada kullanılırlar. Teknelerde kullanılan halatlar kalınlıklarına,  ham maddeye ve kullanılacakları işleve göre farklı çeşitlerde üretilirler.

Halatların Çeşitleri:

Doğal Halatlar: Bitkilerin liflerinden üretilen halatlardır. Kenevir bitkisi, Abaka bitkisi, Pamuk, Keten ve Hasır bitkisinden yapılırlar. Günümüzde pek fazla kullanılmasada eskiden sentetik halatlar henüz üretilemezken bitkilerden üretilen halatlar kullanılmaktaydı.

Sentetik Halatlar: Polyester polypropylen ,polyetilen maddeleri ile yapılan halatlara sentetik halatlar adı verilir. Gelişen teknoloji ile sentetik halatlar gerek çekme gücü yüksekliği, gerek dış etkenlere karşı daha dirençli olmaları sebebiyle denizcilikte doğal halatlar yerlerini sentetik halatlara bırakmışlardır.Sentetik halatlar aynı kalınlıktaki doğal halatlardan yaklaşık olarak 3 kat daha fazla çekme gücüne sahiptirler.
Polyester liflerden yapılan halatlar sudan ağır oldukları için batarlarken Polypropylen ve polyetilen liflerinden yapılan halatlar sudan hafif oldukları için batmazlar, piyasada yüzen halat olarak adlandırılırlar. 

Çelik Halatlar: Çelik liflerinin bir tarafa bükülmesi ile kollar, kolların ters tarafa bükülmesi ile çelik halatlar meydana gelir. Istralya ve çarmıh telleri gibi yerlerde çelik halatlar kullanılırlar.Tel halatlarda uzama ve esneme özelliği yok denecek kadar azdır.Kullanıldıkları yerde iyi sabitlenmelidirler zira kopması yada kurtulması durumunda ciddi yaralanmalara yol açabilirler.  

Halatların bölümleri:

Lif: Halatın örüldüğü malzemenin en ince parçasıdır.

Flasa: Liflerin bükülmesi ile elde edilen parçadır.

Kol: Flasaların bükülmesi ile elde edilen parçadır.

Halat: Kolların bükülerek örülmesi ile halat meydana gelir.

Halatların Ölçü Birimleri : Halatların çevresinin ölçümünde birim olarak  Burgata ve Pus kullanılır.
1 Burgata = 1 Pus = 2.54cm'dir.  Halatın çevresi 2.5cm yada çapı 8mm'den buyuk olmalıdır. Çapı 2.5cm az yada çapı 8mm'den küçük iplere el incesi adı verilir.
Halatların uzunluğu kulaç ile ölçülür. Bir kulaç 1.83cm'dir ve piyasada satılan roda edilmiş halatlar çoğunlukla 120 kulaçtır.

Kullanıldığı yerlere göre Halatlar:

Bağlanma halatları: Baglama halatlarında istenen en önemli özellik esniyebiliyor olmaları gerektiğidir.Unutmamak gereklidir ki halat satın alırken halatın kol sayısı ne kadar fazla ise esneme kabiliyeti okadar azdır.Bükümlü halatlar , paralel örgü halatlara oranla daha fazla esneyebilirken daha fazla gam yapmaya müsaittirler.Bağlama halatlarına ek yapmak gerektiğinde birbirlerine izbarço bağı kullanılarak birleştirilmelidirler bu sayede yük altında açılmazken, istendiğinde kolayça açılabilecektir.
Özellikle uzun koltuk halatı olarak kıyıya bağlanma gibi durumlarda suda yüzen halatlar tercih edilir. Ancak uzun koltuk halatlarını güvertede roda etmek zor olabildiği için kıç havuzlukta hazır makaralı sistemler kullanılması manevra esnasında rahatlık sağlarken halatınızı kolayca muhafaza etmenizede olanak vericektir.

Tonoz Halatları: Demir ve tonoz halatında esneyen ve suda batan sentetik halatların kullanılması uygundur.Tonoz halatları süürekli suyun içerisinde kaldığı için etrafı hızlıca kekomoz tutacaktır ve yıpranmaya müsait olucaktır.Tonoz halatlarını özellikle tonoza bağlı olduğu kısımları sık sık kontrol etmek gereklidir.

Usturmaca Halatları: Teknenin boyuna göre el incesi yada 8-10mm arası halatların kuallanılması uygundur.

Yelken Trim Halatları: Makara ve iskotalarda çift örgülü polyester halatlar kullanılması uygundur.Mandar ve pupa palangası gibi fazla esnemesi istenmeyen durumlarda paralel örgülü sentetik halatların kullanılması tercih edilmelidir.Karısışıklığı önlemek amacıyla her işlev için farklı renkte halat kullanmak daha uygun olucaktır.

  
Halat esneticileri: Tekne ile bağlandığınız esnada hava sakin olabilir ve siz teknenizden ayrılmış olabilirsiniz, ancak aniden havanın sertleşmesi yada olası bir fırtına durumunda halatlara binen yük ciddi miktarda arttacaktır. Halatlarınızda biraz eskimiş ise bağlı olduğu yerden koparak, teknenizin sürüklenmesi muhtemel olarak başınıza gelicektir. Bu tatsız olayı önlemek için halatların arasına kaucuk esneme lastikleri yada esneme yayları koyarak halatlarınızın ömrünü uzatarak istenmeyen durumlara maruz kalmanızı engelliyebilirsiniz.Esneme ekipmanları ile hem koçboynuzu ve babalarınıza binen ani yüklenmelerin önüne geçerken hemde halatlarınızı
daha uzun süre güvenle kullanabilirsiniz.

Halatlarınızı sık sık kontrol edip, eskiyen, kolları kopan halatları yenileri ile değiştirmelidir. Halatların sürtünme ile daha hızlı yıpranıcağını varsayarsak, halatlarınızın  belli kısımlarına deri yada plastik hortumların içinden geçirerek taşa, iskeleye temas ettikleri bölgelerde oluşacak sürtünme sonucu halatlarınızın yıpranmasını engelliyebilirsiniz.

kaynak: alestayacht.blogspot.com.tr