Bir “şey”in korunması o “şey”i tehdit eden unsurların varlığı ile geçerlidir. Bu saptama “tarihi çevre ve onun bileşenleri boyutuna indirgendiğinde, öncelikle bozulma nedenleri incelenmelidir. Kültürel varlıklar, doğal ya da insan kökenli bozulmalardan etkilenirler. Bu nedenler, uzun bir zaman sürecinde oluşabildiği gibi (yaşlanma), çok kısa zamanda

da gerçekleşebilir (deprem, yangın vb.): Bozulma nedenleri arasında yer alan “Yaşlanma (Eskime) “ uzun süreli bir olgudur ve genellikle yapı ya da alanın yeri ve topografik konumlanmasına bağlıdır. Mikro-klima, nem ve rüzgar, alandan alana büyük değişiklikler gösterir. Aynı şekilde, yağmur, rüzgar, güneş ve nemin ortaklaşa etkileri de or-

ganik elemanların oluşmasına ve bu elemanların yapı ya da alana zarar vermesine neden olurlar.

“Doğal Afetler “ ani bozulmalara neden olur. Özellikle deprem, yapı sanatında en çok irdelenen ve çözüm aranan bir afet türüdür.” İnsan Kökenli Bozulmalar” genellikle, politik kararlardan ya da yetersiz yönetimden kaynaklanırlar. Nedenler arasında, yerel, bölgesel ya da ulusal ölçekteki politikalar (ya da politikasızlıklar), ekonomideki değişmeler, üretim biçimindeki değişmeler, hatta modadaki değişmeler sayılabilir. “Ekonomik Kökenli Bozulma Nedenleri” arasında en önemlisi, o tarihi çevreyi yöneten ve yönlendiren ekonomik yapının bozulmasıdır. Belli bir üretim biçimi ve ekonomik ilişkilere göre şekillendirilmiş yerleşmeler, bu faktörlerin değişmesine ayak uyduramaz larsa, bakımsızlık, göçler vb. nedenlerle yapı ve altyapı bazında bozulmaya uğrayabilirler. Ekonomik değişmeler, tarihi kent merkezlerinin ticari, yönetsel ve diğer işlevlerle aşırı yüklenmesine de neden olabilirler. Bu yükleme, ölçeğin ve niteliğin bozulmasına, yapı ve alanların olumsuz yönde kimlik değiştirmesine yol açar. Aynı biçimde, yoğun trafik, bunun yarattığı değişik tür kirlenmeler de olumsuz faktörler arasındadır. Üretim biçimindeki değişmeler, tarihi alanlarda, geleneksel üretim teknikleri ve ürünleri yerine, fabrikaların, büyük ticari ve iş merkezlerinin gelmesine neden olacaktır. Son unsur olarak “Yönetim ve planlama kökenli bozulmalar” ele alınabilir. Doğal ve kültürel çevrenin yönetimi ve planlanması, toplumun, yeni yapılaşmanın kalitesinin sağlanması ve mevcut değerlerin bozulmasının önlenmesine yönelik olarak, değişmeleri kontrol altında tutabilmesinin en önemli araçlarıdır. Planlama ve yönetimin beceriksizce yapılması, gerek ölçek gerekse nitelik olarak uygun olmayan işlevlerin gelmesine ve tahribata neden olacaktır.