Laboratuvar Araç-Gereçleri Nelerdir?

• Cam Eşyalar

• Isıl Sistemler (Benmari, Etüv, Otoklav v.s.)

CAM EŞYALAR

Laboratuvarlarda kullanılan eşyaların çoğunluğu camdan yapılır ve genellikle imalatta ısıya dayanıklı sert camlar kullanılır. (Pyrex, Jena, Supremax v.s.) Cam eşyalar içinde en çok kullanlanlar ise;

Deney Tüpleri

Isıya dayanıklı silindir şeklide ince bir kaptır. Alt kısmı kullanım amacına göre, düz, yuvarlak veya konik olabilir. Konik olanlar genellikle santrifüjler için üretilir ve bazılarının üzerinde ölçü çizgileri bulunur.

Şişeler

Çözeltilerin veya katı maddelerin ya da besi yeri stoklarının saklanmasında kullanılabilir. Renkli olanları vardır. Bunlar ışıktan zarar gören maddeler için kullanılır. Ayrıca şişelerin de üzerlerinde ölçü çizgileri bulunabilir. Isıya dayanıklı kapaklı şişeler, besi yeri otoklavlamada kullanılabilir.

Balon ve Balon Jojeler

Cam kapaklı veya kapaksız olabilir. Çözelti hazırlamada kullanlırlar. Ölçülü ve ölçüsüz tipleri vardır. Ölçülü olanları genellikle % 1 doğruluk derecesine sahiptir.

Mezür (Ölçü silindiri)

Silindir şeklinde hacim ölçmede kullanılan cam kaplardır. Çeşitli boylarda üretilirler. 10 ml'den 1 litreye kadar hacimde olanları vardır. Ölçüm yaparken, içine konan sıvının üst çizgisi aşağı doğru bir bombe yapar, bu bombenin alt kenarı esas alınır. Civa için bunun tam tersidir. Civa üste doğru bombe yapğar ve üst kenar esas alınır.

Beher

Silindir şeklinde cam kaplardır. 10 ml'likten 2 litreliğe kadar değişik hacimde olanları vardır.

Erlenmayer (Erlen)

Ağız kısmına doğru daralan cam kaplardır. Çözelti ve besi yeri hazırlamada kullanılırlar. Bunların da değişik hacimde olan çeşitleri vardır.

Pipetler

% 0.1 doğruluk derecesiyle hacim ölçmede kullanılan gereçlerdir. 0.5 ml'lik olanlardan 10 ml'ye kadar olanları sık kullanılır. Bazı tiplerinde orta kısım bombeli yapılarak hacmi arttırılmıştır. 100 ml'ye kadar hacimli olanları vardır.

Otomatik pipetler ise nisbeten daha küçük hacimleri ölçmede ve seri çalışmalarda büyük kolaylık sağlar. Bir çok değişik marka ve modelleri vardır.

Büret

Ucunda musluğu olan, pipete benzeyen taksimatlı cam borudur. Büret muslukları cam olduğu için, sıvı kaçırmasını engellemek amacıyla yağlanması gerekir. Musluk kısmı plastikten yapılmış olanlar yağlama gerektirmez.

Cam Huni

Dar ağızlı kaplara sıvı aktarmak ve herhangi bir sıvı materyali süzmek için kullanlır.

Baget

Camdan yapılmış çubuklardır. Çeşitli sıvıları karıştırma işlemlerinde kullanılabilir.

Desikatör

Katı bileşiklerin kurutulması için, bazı maddelerin neminin alınması için ve laboratuvarda, CO₂ gerektiren mikrobiyolojik çalışmalarda, uygun etüv yoksa CO₂ li ortamı sağlamak için kullanılır. İçinde nem alıcı madde olarak önce derişik H₂SO₄, susuz CaCl₂, P₂O₅ veya silika jel maddesi yerleştirilir, sonra kurutulacak bileşik içine yerleştirilerek kapağı özenle kapatılır ve havası alınır. (Vakum uygulanır.)

Piset

Cam veya plastikten yapılmış, ucunda borusu bulunan ve basit yıkama işlemlerinde kullanılabilecek kaplardır.

 

Porselen Eşyalar

Laboratuvarda bazı maddeleri toz hale getirmek için porselen havanlar kullanılır. Ayrıca porselen bagetler ve cam hunilerin kullanılamayacağı durumlarda kullanılmak için porselen huniler mevcuttur.

 

ISIL SİSTEMLER VE GEREÇLERİ

Laboratuvarlarda çeşitli ısıtıcı ve soğutucu araçlar kullanılır.

Bekler

Laboratuvarda kullanılan en basit ısıtma cihazları Bunsen veya Teklu bekleridir. Her ikisi de L.P.G. veya havagazını yakarak ısı elde etmeye yarar. Bekler için kabaca alevin üst noktasındaki sıcaklığın 1500 ^oC, alevin ortasındaki sıcaklığın ise 300-500 ^oC olduğunu söyleyebiliriz.

Su Banyosu (Benmari - Bain Marie)

Genellikle metalden yapılmış ve genel olarak içindeki suyu ısıtarak termostatı yardımıyla belirli bir sıcaklıkta tutmaya yarayan cihazlardır. Çeşitli amaçlarla kullanılabilirler. Örneğin, kan serumlarının inaktive edilmesi için (Bazı işlemler öncesi kullanılacak maddenin belrli bir sıcaklığa gelmesi gerekir.), açık otoklavlama için, besi yeri hazırlığında eritme işlemi için v.s. Kullanımında içindeki suyun eksilmemesine ve bu suyun sürekli saf su ile tamamlanmasına dikkat edilmelidir. Saf su kullanılmaması zamanla kireçlenmeye yol açar. Su yerine yağ veya gliserinin kullanılmasını gerektiren durumlar vardır. Bu durumda 250 ^oC'ye kadar sıcaklık elde edilebilir. Sıcaklık ölçümünde genellikle Santigrad birimi kullanlır. Fahrenhayt biriminin kullanıldığı durumlar da vardır. İkisi arasında dönüşüm formüllerini öğrenmek ve On-line olarak dönüşüm hesaplamak için On-Line Hesaplamalar sayfasını ziyaret edin.

Distilasyon Sistemi

Kaynama noktaları farklı iki sıvının ayrılmasında kullanılan sistemlerdir. Temel ilkesi sıvılardan birinin kaynama noktasına kadar ısıtılan çözeltiden ayrılan sıvının bir soğutma sisteminde yoğunlaştırılarak ayrı bir kapta toplanmasıdır. Bu yöntemle saf su (distile su) elde etmek mümkündür.

Liyofilizatör

Isıya dayanıksız maddelerin suyundan kurtarılması amacıyla dondurularak kurutulması işlemidir.  Liyofilize edilecek madde liyofilizatöre konduktan sonra, -20 ile -70 oC arasında dondurulur ve sistemdeki vakum ile işlem başlar. Düşük basınçta (0.001 mmHg) su sıvı hale geçmeden buharlaştırılır. Kan plazması, vitaminler, aşı ve serum gibi maddelerin kurutulması ve bazı antibiyotiklerin hazırlanmasında kullanılır.

Etüv

Özellikle mikrobiyoloji laboratuvarlarının vazgeçilmez cihazı olan etüvler, kabaca, fırına benzer. Amaç, etüvün içinde belirli sabit bir sıcaklık oluşturmaktır. Bu cihazın üzerindeki termostat sayesinde olur. Etüvler, mikroorganizmaların üretilmesi, kuru sterilizasyon, kurutma, yüksek sıcaklık gerektiren kimyasal reaksiyonların gerçekleştirilmesi gibi işlerde kullanılır. Etüvler inkübatör ve sterilizatör olarak kullanılmak için ayrı üretilir. sterilizatör olarak kullanılacak etüvlerin termostatları daha yüksek sıcaklıklara ayarlanabilir ve inkübatör olarak kullanılan etüvlerin termostatlarına göre daha az hassastır.

Ayrıca, inkübasyon işlerinde kullanımak üzere anaerob ortamların oluşturulduğu etüvler de vardır. Bunlar bir CO₂ tüpüne bağlı olarak çalışırlar.

Mikrobiyoloji laboratuvarlarında kulanılan etüvlerin iç kısımlarının düzenli aralıklarla dezenfekte edilmesi ve kullanılırken kontamine olmaması için materyallerin iç çepere temas etmemesine dikkat edilmesi gerekir.

Otoklav

Basınçlı buhar ile nemli sterilizasyon işlemi için kullanılır. Otoklavın yapısal olarak düdüklü tencereden hiç bir farkı yoktur. Her ikisinde de, içlerinde kaynayan suyun buharının dışarı kaçması önlenerek sıcaklık yükseltilir ve basınçlı buhar sağlanır. Otoklav kullanılırken, önce su düzeyi kontrol edilir ve eksikse saf su ile tamamlanır. Kullanımı ve uygulanan sterilizasyon yöntemleri için Sterilizasyon ve Dezenfeksiyon sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.

 

SANTRİFÜJLER

Laboratuvarlarda, çeşitli çöktürme ve ayırma işlerinde kullanılan cihazlardır. Çok değişik özellikte olan modeller vardır. Normal bir santrifüj 3000 - 5000 devirde çalışabilir. Bazı işlemler yüksek devir gerektirir. Bu durumda daha özel yapılı ve 100,000 devir/dakika hıza çıkabilen cihazlar kullanılır. Ayrıca, santrifüj işlemi sırasında maddede biraz ısı meydana gelir. Bunu sakıncalı olduğu durumlarda kullanılmak üzere hazneyi istenen sıcaklıkta tutabilen soğutmalı santrifüjler geliştirilmiştir.

Santrifüjler kullanılırken dikkat edilmesi gereken nokta, maddelerin dengeli konulmasıdır. Her zaman karşılıklı eşit ağırlığı sağlayacak şekilde maddeler yerleştirilir.

Laboratuvar Malzemeleri (Laboratuvar Araç - Gereçleri) Hakkında Daha Ayrıntılı Bilgi için Tıklayınız...