Deve Hakkında Bilgi ve Develerin Özellikleri

Develer bir çöl hayvanıdır. Bacakları ve boynu Vücuduna göre çok uzundur. Ayakları iki parmaklıdır, tabanı yassı ve yumuşaktır. Devenin yumuşak yayvan iki toynaklı ayakları kumda ya da karda yürümesini kolaylaştırır.

Hecin devesi denen cinsi tek, Asya devesi ise çift hörgüçlüdür. Türkiye'de de az sayıda deve bulunur. Midesi 3 gözlüdür, (Kırkbayır yoktur). Devenin sırtındaki hörgüç onun uzun müddet bir şey yemeden kalabilmesini sağlar. Hörgüç aslında bir yag deposudur. Hayvan besinlerden elde ettiği yağı hörgücünde depo eder. Develerin aç kaldığı uzun çöl yolculuklarında hörgüçlerin küçüldüğü görülür. Aynı şekilde suyu da önceden midesindeki boşluklarda depo eder. Böylece 5-6 gün hiç su içmeden ve 200-300 kiloluk yükle yolculuk eder. Deve birçok özellikleri için beslenir. En büyük vasfı bir taşıt aracı olmasıdır. Özellikle kurak yerlerde bu vasfından çok yararlanılır .Ayrıca, eti, sütü ve yününden de yararlanılır.

Devenin iki türü Hindistan, Pakistan, Afganistan, Mısır, İran, Suriye, Arabistan gibi Güney Asya ülkeleri ile Afrika"da yetiştirilen tek hörgüçlü deve ve Orta Asya"da yetiştirilen çift hörgüçlü deve'dir.

İyi bakıldığında ve eğitildiğinde deve aslında uysal hayvanlardır; ama çiftleşme (aşım) mevsiminde hırçınlaşır ve kızdırıldığında tükürür, tehlikeli biçimde ısırır ya da tekme atar. Ayrıca tek hörgüçlü türün erkeği kızdığı zaman ağzının yanından yumruk büyüklüğünde kırmızı renkli ve içi hava dolu sümüksü bir kese (kızgınlık kesesi) çıkarır. Deve, diğer memelilerde olduğu gibi doğurarak çoğalır.

Devenin Özellikleri Nelerdir?

Uzun bacaklı, tüylü bir kürke sahip olan devenin bu kürkü ısı yalıtımına sahiptir. Gündüzleri aşırı sıcaklara maruz kalan deve, geceleri de tehlikeli soğuklarla mücadele etmek zorundadır. Bu uç noktalardaki sıcaklık dengesine ise kürkü ile adapteolabilmektedir.

Çapraz şekilde dizilmiş olan kirpikleri kapandığında göze tek bir toz tanesinin dahi kaçamayacağı şekilde yaratılmıştır. Bu birbirine girme özellikleri ile deve kumlu arazide rahatlıkla dolaşabilmektedir. Aynı şekilde burun yapısı da toz ve kum nedeniyle kapanabilecek şekildedir. Uzun boyunları sayesinde uzun dallara rahatlıkla yetişebilen develer, ot ile beslenirler. Göründüklerinin iki katına kadar uzayabilen boyun yapıları vardır.

Develer Açlık ve Susuzluğa Nasıl Dayanır?

Yediklerinin bir miktarını sindiren develer, kalan kısmını hörgüçlerinde biriktirmektedir. Aç kaldıklarında ya da kıtlık sıkıntısı olduğunda develer de biriktirdikleri yağlarla hayatta kalmaktadırlar. Aynı şekilde 1 aya yakın susuz kalabildikleri görülmüştür. Bu süre içinde vücut ağırlıklarının 20 ile 25 kilogramını kaybeden develer, su oranlarının da %45’ini kaybedebilirler.

İnsan vücudu su oranının %12’sini kaybettiğinde ölürken develer %50’ye kadar dayanabilme özelliğine sahiptirler.  Su kaynağı keşfeden deve, tek seferde 90 litreye kadar su içebilmektedir. Ayrıca tek öğünde 55 kilogram yeşillik tüketebilir.

Çöl sıcaklarıyla uyum sağlayan vücudu mekanın sıcaklığı ile orantılı olarak kendi ısını da artırmaktadır. Gündüzleri vücut ısılarını 42 dereceye kadar çıkaran develer, bu sayede su kaybını rahatlıkla önlerler. Geceleri ise vücut ısıları 30 dereceye kadar düşer.

Develerin Üremeleri Nasıldır?

Uysal ve evcil bir hayvan olarak bilinen develer, çiftleşme dönemlerinde tehlikeli bir hal almaktadır. Aşım dönemi adı verilen bu süreçte sahibini dahi umursamayan develer, ısırma ve tekme atma gibi huylar edinirler. Bununla beraber devamlı tükürdükleri de gözlemlenmiştir. Tek hörgüçlü deve türünde aşım sürecinde, yanağında kırmızı kese ortaya çıktığı gözlemlenmiştir.

Develerin Yaşam Tarzı

Çoğunlukla çift hörgüçlü develere denk gelinse de tek hörgüçlü deve sayısı da bir hayli fazladır. Yalnızca Afrika civarında tek hörgüçlü deve türü 20’den fazladır. Çoğunlukla iki türü melezleyerek daha güçlü ve sağlıklı türler ortaya çıkarılmaktadır. Kemik yapısı, kas düzeni ve daha dayanıklı olması nedeniyle melezler daha çok tercihedilmektedir.

Deve ticaretinin yoğun olduğu bölgelerde develerin bir arada büyütüldüğü, beraber bakıldığı görülmektedir. Evcil hayvanlar olan develer, yabani olarak neredeyse hiç kalmamıştır. Yabani türlerinden pek de farklı olmayan bu hayvanlar, asırlardır herhangi bir değişikliğe uğramadan varlıklarını devam ettirmektedir.

Türkiye’de Deve Bulunur mu?

Türkiye’de en çok tercih edilen deve, melez tülüdür. Tüylü olarak da bilinen bu tür, tek hörgüçlü ve uzun tüylüdür. Çoğunlukla Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da kullanılan tülü deve, ortamının aşırı sıcağına ve soğuğuna rahatlıkla adapte olabilmektedir. Bunun dışında Akdeniz ve Ege civarında Yörükler tarafından yetiştirilen Teke devesi de bulunmaktadır. Eskisi kadar kullanılmayan ve yetiştirilmeyen develer artık yalnızca ulaşımın zor olduğu yerlerde taşıma için kullanılmaktadır.

Dünyanın her yerinde görülebildiği gibi Türkiye’de de bulunan develer, Anadolu’da farklı amaçlarla kullanılmaktadır. Çoğunlukla fuar ya da geleneksel aktivitelerde süslenerek misafirleri kısa bir yolculuğa çıkarmak için tercih edilirler. Deve üzerinde geçirilen birkaç saat özellikle çocukları çokça eğlendirmektedir.