Dörtlü Tarama Testi Hakkında Bilgi

Dörtlü tarama testi (dörtlü test) hamileliğin 16. ve 21. haftaları arasında yapılan bir kan testidir. Bu test ile kandaki dört ayrı hormonun ölçümü yapılmaktadır. Aslında dörtlü test, tarama hassasiyetini artırmak amacıyla üçlü test incelemesinde yapılan üç maddeye İnhibin A adı verilen maddenin eklenmesiye oluşturulmuş bir testtir.

Dörtlü test (Quadruple test)  üçlü test ile tamamen aynı amaçla yapılan bir testtir ancak üçlü teste göre başarısı daha yüksektir. Dörtlü testte down sendromlu bebek tespit etme oranı %80'dir. Üçlü testte anneden alınan kanda değerlendirilen  B-hCG ve serbest estriol (uE3) ve AFP düzeylerine ek olarak dörtlü testte İnhibin-A düzeyinin de formüle katılması testin başarısını yükseltmektedir. Bu dört maddenin anne kanında ölçülmesinden dolayı adı dörtlü testtir, aynen ikili ve üçlü testte olduğu gibi. Anneden aynen normal kan tahlillerinde olduğu gibi az miktarda kan alınarak dörtlü tarama testi değerlendirmesi yapılır. Bu testte de aynen üçlü testte olduğu gibi, dört hormon ölçümünün sonuçları, anne adayının yaşı, kilosu, sigara kullanıp kullanmadığı gibi değişkenler ve gebelik haftası özel bir bilgisayar programına girilerek işleme tabi tutulur. Bu işlem neticesinde anne adayının bebeğinde Trisomi 21 (Down sendromu), Trisomi 18 ve nöral tüp defekti (NTD, bebekte omurgada açıklık)) varolma olasılığı belirlenir. Hazırlanan dörtlü test raporunda bu anormal durumlar için risk ayrı ayrı belirtilir.

Trizomi 21 ve 18 zeka geriliği, kalp anomalileri ve diğer organ anomalileri olan hastalıklardır. Bu testlere zeka testi denmesinin nedeni de budur, dörtlü test bebeğin zeka düzeyini ölçen bir test değildir.

İlk trimesterde 11-14 haftalar arasında tarama testlerini yani ikili test, kombine test ve NT ölçümlerini yaptırmayanlar, zamanını kaçıranlar için sonradan önerilebilecek en iyi test dörtlü testtir.

Dörtlü Tarama Testi Sonucuna Göre Risk Durumu Değerlendirme

Dörtlü testte aynen üçlü testte olduğu gibi Down sednromu (trizomi 21), Edwards sendromu (trizomi 18) ve nöral tüp defekti anomalilerinin risk araştırması yapılır. Detaylı bilgi için üçlü test yazısına bakabilirsiniz. Tek farkı burada tespit etme başarısı daha yüksektir. Aynen ikili test ve üçlü test gibi dörtlü test de bebekte kesin olarak hastalık varlığını göstermez, sadece bebekte bu kromozomal anomalilerin bulunma riskinin normalden yüksek olduğunu gösterir ancak bu yüksek riske rağmen bebeğin tamamen normal olma ihtimali de vardır. Bu nedenle kesin tanı için CVS ve amniosentez gibi yöntemler uygulanır.
35 yaş üzerindeki gebelere risk fazla olduğu için "genellikle" dörtlü test yapılmasına gerek duyulmadan direkt olarak amniosentez önerilir.

Dörtlü Tarama Testi Sonucu Kesin midir?

Üçlü testin tespit hassasiyeti %60 olarak kabul edilmektedir. İnhibin A adı verilen madde de ölçüme eklendiğinde yani kısacası dörtlü tarama uygulandığında hassasiyet oldukça yükselir ve %80'lere çıkar.

Dörtlü testte anne kanında beta-hcg, alfa-feto protein (AFP), serbest estriol (uE3) ve İnhibin-A adı verilen maddelere bakılır ve değerler o gebelik haftasında bulunan bir anne adayının ortalamasıyla karşılaştırılarak normalden sapma olup olmadığına, sapma var ise sapmanın derecesi belirlenir. Sapmanın derecesine göre ortaya risk, yani olasılık hesapları çıkar.

Ülkemizde ve dünyada dörtlü test, üçlü tarama testine göre daha hassas ve güvenilir bir test olduğundan dörtlü test tercih edilmektedir. Bazı doktorlar anne adaylarına hem 11-14 testi (İkili Test) ve dörtlü testi beraberce yaparken, bazı doktorlar sadece ikili test, bazı doktorlar da sadece dörtlü test yaparlar. Her doktor kişisel tecrübelerine göre hareket eder ve hangi yaklaşımın daha iyi olduğu net olarak belli değildir.

Dörtlü testte risk derecesinin yüksek çıkması kesin olarak bebekte sorun olduğubu göstermez. Ancak kromozom anomalili bebek doğurma olasılığı istatistiksel olarak yüksek çıkmış olmasından dolayı amniyosentez veya fetal DNA testi yapılması gerekmektedir.