Vitaminler ve Vitaminlerin İnsan Sağlığına Faydaları
Vitamin eksikliği hangi hastalıklara neden olur?
İnsan vücudunun normal fonksiyonlarını devam ettirebilmesi için vitaminlere ihtiyacı vardır. Vitaminlerin çoğu yediğimiz besin maddelerinden elde edilir. Yani vitaminlerin asıl kaynağı hayvansal ve bitkisel ürünlerdir.
Bazı vitaminler yağda çözünür ve bu yüzden vücutta depolanabilir. Bazıları ise suda çözünür ve vücutta depolanamaz. Vücudumuz tarafından depolanamayan ve suda çözünen vitaminleri her gün yediğimiz besin maddeleri ile tamamlamak zorundayız.
Vitamin eksikliği sindirim, kalp ve damar, sinir, solunum sistemi vb. hastalıklarına neden olur. Aşağıda vitaminler hakkında özet bilgi verilmiştir.
A vitamini: Yağda çözünebilir. Vücudumuzda depolanabilir. Antioksidan vitamindir. Havuç, kayısı, ıspanak, süt, tereyağı, peynir, et gibi hayvansal ve bitkisel besinlerde bulunur. Karaciğerde depolanır. Göz retinasında bulunan pigmentleri üretir, iyi görmemizi sağlar. Bağışıklık sistemimizi kuvvetlendirerek, vücudumuzu enfeksiyon hastalıklarına karşı korur. Eksik olduğunda gece görüş yeteneğimizi azaltır. Çok fazla eksik olduğunda, gece körlüğüne veya tam körlüğe neden olur. Çocuklarda görülen körlüğün en büyük nedenlerinden birisi A vitamini noksanlığıdır. Deri ve saçlarımızın sağlığı için de önemlidir.
B vitamini kompleksi (B1, B2, B3, B6, B12): Suda çözünebilir. Vücutta depolanamaz. Her gün düzenli olarak alınmalıdır. Yeşil yapraklı bitkilerde ve hayvansal besinlerde bulunur. Vücudumuzun protein ve enerji kaynağıdır. B grubu vitaminler, hücre yenilenmesi sindirim ve sinir sistemi, enerji üretimi ve bağışıklık için önemlidir.
C vitamini: Suda çözünebilir. Vücutta depolanamaz. Her gün düzenli olarak alınmalıdır. Antioksidan vitaminlerdendir. Hücreleri serbest radikallerin zararlarından korur. Vücudumuz tarafından üretilemez. Bu yüzden dengeli beslenme ile yeteri kadar vitamin C almak önemlidir. Bütün meyve ve sebzelerde az veya çok vitamin C bulunur. Portakal, kivi, yeşil biber, kırmızı biber, mango, brokoli vb. de bulunur. Soğuk algınlığı ve gripte iyileşmeye yardımcı olur. Eksikliği cilt kuruluğuna, kırmızı kan hücresinin eksikliğine (anemi) neden olur.
D vitamini: Yağda çözünebilir. Vücudumuzda depolanabilir. “Güneş Işığı Vitamini” de denir. Güneş ışığından başka, yediğimiz besinlerde (deniz ürünleri, mantar, yumurta sarısı, süt gibi.) de D vitamini bulunur. Vücudumuzdaki yağlı dokularda depolanabilir. Haftada iki defa saat 10:00-15:00 saatleri arasında 30 dakika süreyle güneşte kalmak, vücudumuzun ihtiyacı olan D vitaminini almamızı sağlar. Güneş ışığında uzun süre kalmak, cilt kanserlerine neden olabilir. Eksikliği diş ve çocuklarda görülen raşitizm gibi kemik hastalıklarına, yumuşak kemik yapısına, kemik eğriliğine, iskelet sisteminde ve dişlerde gelişim bozukluklarına neden olur.
E vitamini: Yağda çözünebilir. C vitamini gibi, antioksidan vitaminlerdendir. Yeşil yapraklı sebzeler, kuruyemişler, yumurta ve sebzeden üretilen yağlarda bol miktarda bulunur. Örnek: Ispanak, soya fasulyesi, ayçiçeği, ayçiçeği yağı, mısır, mısır yağı, kivi, mango vb. Eksikliği sinirsel hastalıklar ile anemi (kırmızı kan hücresi eksikliği) hastalıklarına neden olur.
K vitamini kompleksi (K1, K2, K3): Yağda çözünebilir. Vücutta depolanabilir. Yeşil yapraklı sebzelerde, hayvansal ürünlerde ve tahılda az miktarlarda bulunur. Karaciğer tarafından gerektiğinde kanın pıhtılaşmasını sağlamak için kullanılır. |
