ATOM BOMBASI NEDİR

 Çekirdek bölümlerinde maddenin enerjiye değişmesinden hasıl olan enerjinin çok kısa bir zamanda ve pek yoğun bir halde serbest hale gelmesi esasına dayanan bir bomba. Atom bombası fikri ilk olarak 1939 yılında Amerika’da bulunan Avrupacı bilginler tarafından ortaya atılmıştır. Dört yıl süren araştırmalar ve 2 milyar dolar masraf sonucu meydana getirilen ilk atom bombası 16 Temmuz 1945 te tecrübe edilmiş ve ilk olarak 6 Ağustos 1945 te Japon şehirlerinden Hiroşima’ya atılmıştır. Bu bomba yaklaşık olarak 20 bin ton trinitrotoluen kadar tahrip kudretinde bulunuyordu ve 6.000 insanın ölümüne sebep olmuştur.

Atom bombası, bölünebilen maddelerin bir nötron yakalayarak iki çekirdeğe bölünmesi esasına göre yapılmıştır. Bu bölümlerden yeni nötronlar çıkar ve bunlar geri kalan çekirdekler tarafından yakalanır; böylece bölünebilen çekirdeklerin sayısı mütemadiyen artar çok kısa bir zamanda sınırlı bir bölgede çok büyük miktarda bir enerji serbest hale geçer. Atom bombası bu yüzden çok müthiş tahrip edici bir kudrettir.

Atom bombası, patlamanın kontolsüz çekirdek tepkimesi yoluyla sağlandığı bomba modelidir. Çekirdek tepkimesi zincirleme ve çok hızlı gerçekleştiğinden ortaya devasa bir enerji açığa çıkar ve bu da patlama ve beraberinde şok dalgası yaratır.

İlkesi

Fizyon tipi çekirdek tepkimesine dayalı atom bombalarında yüksek zenginlikte (saflıkta) Uranyum (235U) veya Plütonyumdur (239Pu) kullanılılır. Günümüzde üretilen bombalar daha çok plütonyum içeriklidir. Bu yüksek zenginlikte malzeme, zenginleştirme tesislerinden ya da nükleer reaktörlerden elde edilmektedir.

Zincirleme çekirdek tepkimesinin gerçekleşmesi için, ortamın kritik adı verilen seviyede ya da üstünde olması gerekmektedir. Bunun sağlanması için gereken belli miktarda kütle ve bu kütlenin de belli bir hacimde olmasıdır. Bu gereken en az kütleye kritik kütle, hacime de kritik hacim denir. Atom bombalarına kritik kütle sağlanacak miktarda malzeme konur fakat bu malzeme öyle bir dağınık yerleştirilir ki, kritik hacim şartı sağlanamaz ve bu sayede bomba beklerken ya da taşınırken tamamen güvenli bir şekilde durur.

Atom bombasında patlamanın gerçekleşmesi için nükleer malzeme dışında iki ayrı önemli bölüm daha vardır. Bunlardan biri tetiklemeyi yapacak olan fünye diyebileceğimiz parçadır. Genelde dinamit kullanılır. Bombanın patlaması için bu az miktardaki dinamit ilk olarak patlar ve patlamanın etkisi ile dağınık nükleer malzeme bir ayara gelerek kritik hacme ulaşır. İkincisi ise nötron kaynağıdır. Artık kritik kütlede ve hacimde olan malzemede zincirleme çekirdek tepkimesini bu nötron kaynağından çıkan nötronlar başlatır ve bundan sonrası kontrolsüz bir biçimde devam eder ve patlama gerçekleşir.

Tarihi

İkinci Dünya Savaşı sırasında, Manhattan Projesi adıyla, ilk çalışmalar başladı. 1942 yılında ABD’nin New Mexico eyaletindeki Los Alamos bölgesinde gizlice bir grup ünlü bilimadamı toplandı. Robert J. Oppenheimer öncülüğünde 3 yıl çalıştıktan sonra ilk bombayı yapmaya başardılar. Aynı esnada Tennessee eyaletinin Oak Ridge kasabasında gizli bir üs daha kuruldu. Burada da patlayacak zengin malzemenin üretimi çalışmaları başladı.

İlk atom bombasının denemesi 16 Temmuz 1945 günü Meksika sınırına yakın Alamogordo çölünde gerçekleştirildi. “Trinity” kod adlı bu denemede patlamanın şiddeti inanılmazdı. Hesaplana patlama 16bin ton dinamitin patlamasına eşdeğerdi ve o güne kadarki bombalardan çok daha şiddetliydi. Bu başarının üzerine atom bombasının Japonya’nın iki önemli şehrinde kullanılması kararlaştırıldı.

6 Ağustos 1945 sabahı ilk atom bombası Enola Gay isimli bir bombardıman uçağı ile Hiroşima’ya atıldı. 3 gün sonra, 9 Ağustos 1945 günü ise ikinci atom bombası, Bockscar isimli uçaktan Nagasaki‘ye atıldı. Bu iki bomba, patlama, ısı, radyasyon gibi etkileri ile, 100 bin üzerinde insanı öldürdü. Amerika bombalamaya devam edeceğini açıklayınca, 15 Ağutos’ta Japonya teslim oldu.

Bu tarihten sonra çeşitli ülkeler de atom bombası yapmaya başladılar.

Bu yazi vikipedia’dan alınmıştır