Çocuklarda TV İzleme Alışkanlığı Hakkında Bilgi

Televizyon giderek günlük hayatımızda vazgeçilmez bir alışkanlık haline dönüşmeye başladı. 

Aileler işlerinden arta kalan zamanı büyük çoğunlukla televizyon başında geçiriyorlar. Televizyon izleme alışkanlığı neredeyse bir bağımlılık, esaret halini alıyor. Televizyon karşısında çok fazla zaman geçirmek hem yetişkin insanların hem de çocukların zihinsel gelişimini olumsuz yönde etkiliyor.

Önce genel anlamda televizyon esaretinin tehlikelerinden bahsedip sonra özel olarak televizyon ve çocuk ilişkisi üzerinde duralım. Televizyonun giderek aileleri esir alması, tüm dünyanın dikkatini televizyonun kişiler üzerindeki etkileriyle ilgili düşünmeye ve bu konuyla ilgili çalışmalar yapmaya yöneltti. Batıda televizyonun aile içinde bu denli etkili olmasının gelecek nesilleri nasıl etkileyeceği üzerine çok ciddi araştırmalar yapılıyor. Aile içi sorunların artmasında ve boşanmalarda televizyonun etkisinin olup olmadığını araştıran çalışmalar yürütülüyor. Hatta Alzheimer hastalığının ortaya çıkmasında televizyonun etkili olduğuna dair ciddi bulgular var.

Öyle görünüyor ki yakında sigara bağımlılığı gibi televizyon bağımlılığı da psikiyatri kitaplarına girecek. Aşırı derecede televizyon izlemek kişinin konsantrasyon becerisini bozmakta, beynini tembelleştirmekte ve pasifize etmektedir. Çünkü televizyon beyni yormadan bilgi verir. Halbuki beyni en çok geliştiren şey konuşmak ya da dinlemek değil, düşünmektir, yorum yapmaktır. Televizyon işte bu becerileri azaltmaktadır.

 Araştırmalar, insanların çoğunun günde ortalama 3-4 saati televizyona ayırdığını ama aslında bunun 2 saati geçmemesi gerektiğini göstermektedir. Günde 2 saatten fazla televizyon izleyenlerde bazı sorunlar ortaya çıkmaktadır.

Birincisi, televizyon kişilerde zihinsel tembellik yapar. Beynin yorumlama ve düşünme ilgili kısımlarının gelişmesini engeller. Kişinin yorum yapma, analitik düşünme, sentez yapma, zihinsel beceri yönüyle öğrenme gücünü azaltır. Bireysel yaratıcılığı köreltir. Bu durum, çocuklarda daha da belirgin bir biçimde gözlemlenmektedir.

Televizyonun ikinci olumsuz etkisi ise aile içi iletişime ve etkileşime zarar vermesi yönünde olmaktadır. Bu durum ailedeki sevgi, saygı ve güven bağını zayıflatmakta ve aile içinde psikolojik bir duvar örmektedir.

İlköğretim Çağındaki Çocukların Tv izleme Alışkanlıkları Hakkında Araştırma

Temel Bulgular

     İlköğretim çağındaki öğrencilerin boş zaman etkinliklerinin dağılımına bakıldığında “kitap okumak” % 64.9 ile birinci sırayı, “televizyon seyretmek” % 64.6 ile ikinci sırayı almıştır. Bu iki etkinliği % 37.9 ile “arkadaşlarımla oynamak/vakit geçirmek” takip etmektedir.

     Öğrenciler TV seyretmemiş olmamaları durumunda ilgilenecekleri boş zaman etkinliklerini ise yine % 63.3 ile kitap okumak, % 41.1 ile ders çalışmak, % 39.7 ile oyun oynamak şeklinde sıralamışlardır.

     Araştırmaya katılan öğrencilerin % 52.8’i evlerinde bilgisayar olmadığını belirtirken, katılımcıların % 47’si bilgisayar sahibi olduklarını beyan etmiştir. Bilgisayar sahibi olduklarını beyan edenlerin ise % 51.5’i internet bağlantısına sahip gözükmektedir.

     Bilgisayar kullanma amaçları incelendiğinde “oyun/eğlence” % 69.8, “derslerime yardımcı olması amacıyla” % 61.1, “internet/chat/e-mail” ise % 31.3 ile ilk üç sırayı almaktadır.

     Araştırma sonuçlarına göre katılımcıların % 43.6’sının evinde iki adet, % 39.8’inin evinde ise bir adet televizyon bulunmaktadır.  

     Katılımcı öğrencilerin % 58.4’ü “kendime ait bir odam var” derken, “hayır, kendime ait bir odam yok” diyenlerin oranı % 41.4’tür. “Kendime ait bir odam var” diyenlerin % 29.3’ü odalarında TV olduğu beyan etmiştir.

     İlköğretim çağındaki öğrencilerin hafta içi televizyonun izleme saatlerine bakıldığında % 46.7’lik bir kesimin 17:01-20:00 arasında, % 46.4’lük kesimin ise 20:01-22:00 arasında TV izlediği tespit edilmiştir. Genel olarak bakıldığında 17:01-22:00 diliminin ilköğretim çağındaki öğrencilerin en fazla TV izledikleri zaman dilimi olduğu görülebilir. Bu zaman dilimini % 29 ile 13:00-17:00 aralığı takip etmektedir.

     İlköğretim çağındaki öğrencilerin hafta sonu televizyonun izleme saatlerine bakıldığında ise ilköğretim çağındaki öğrencilerin en fazla TV izledikleri zaman dilimi olarak karşımıza yine 17:01-22:00 aralığı çıkmaktadır. Katılımcıların % 41.1’inin 17:01-20:00 arasında, % 46.2’lik kısmının ise 20:01-22:00 arasında TV izlediği tespit edilmiştir.

     Hafta içi televizyon izleme sürelerine bakıldığında katılımcıların % 27.4’ünün 2 saat, % 19.5’inin 1 saat, % 19.1’inin 3 saat televizyon izlediğini görülmektedir. Bununla birlikte hafta sonu televizyon izleme süreleri değerlendirildiğinde bu durum farklılık arz etmektedir. Buna göre katılımcı öğrencilerimizin % 28.4’ü 5 saat ve üstü, % 20.8’i 2 saat ve  % 18.1’i ise 3 saat televizyon izlediğini beyan etmektedir. Yani bir anlamda katılımcılarımızın hafta sonu televizyon izleme süresi hafta içi televizyon izleme süresinin ortalama 2.5 - 3 katıdır.

     İlköğretim çağındaki öğrencilerin televizyon izleme sebeplerine bakıldığında % 66’lık bir kesimin “televizyon izlemeyi sevdiğim için”, % 21.4’lük bir kısmının “hayal dünyamı geliştirdiği için” ve % 21.2’lik bölümünün ise “yapacak başka bir şeyim olmadığı için”  nedenlerini sıraladığını görmekteyiz.

     Araştırma sonuçlarına göre ilköğretim çağındaki öğrenciler arasında en çok izlenen program türleri şöyle sıralanmıştır: Çizgi film (% 72.1), yerli diziler (% 70.1), yarışma programları (49.3), filmler (% 45.8) ve çocuk programları (% 44.6).

     Araştırma sonuçlarına göre ilköğretim çağındaki öğrencilerin televizyonda izlemekten en rahatsız olduğu görüntüler “açık saçık ve çıplaklık içeren görüntüler” (% 82.7), “kavga-şiddet görüntüleri” (% 71.1) ile “insanların üzüldüğünü ağladığını gösteren görüntüler” (% 69.3) olarak sıralanmaktadır.

     İlköğretim çağındaki öğrenciler televizyon izlemenin faydaları konusunda ağırlıklı olarak “bilgilendiriyor” (% 59.9) yanıtını vermişlerdir. TV izlemenin faydaları sorusuna verilen diğer yanıtlara bakıldığında % 13.6 ile “eğlendiriyor” ve % 6.7 ile “hayal dünyamı geliştiriyor” cevapları özellikle dikkat çekicidir. Öğrencilerin % 9.1’lik bir kesimi ise TV izlemenin bir faydası olmadığını düşünmektedir.

     Araştırmanın çarpıcı sonuçlarından birisi de televizyon izleme alışkanlığının olası etkilerine ilişkin yapılan değerlendirmelerde ortaya çıkmıştır. Buna göre ilköğretim çağındaki öğrenciler TV izleme alışkanlığının genel olarak kendilerini olumsuz yönde etkilemediğini düşünmektedir. İlköğretim çağındaki öğrencilerin büyük bir kısmı “Televizyon izlediğim için yeterince ders çalışamıyorum”, “Televizyon izlediğim için geç uyuyorum”, “Televizyon izlediğim için yeterince kitap okuyamıyorum”, “Televizyon izlediğimde çevreme olan ilgim azalıyor”, “Televizyonda gördüğüm vurdulu-kırdılı şeyleri yapmak istiyorum” ve “Annem-babamla daha az vakit geçiriyorum” gibi ifadelere katılmadıklarını ve bu ifadelerin kendileri için geçerli olmadığını ifade etmişlerdir.

     Bununla birlikte “Televizyonda gördüğüm acıklı şeylere üzülüyorum” ve “Başka işler yaparken dikkatim dağılıyor” ifadelerinin öğrenciler tarafından onaylanması, yani kendileri için bu ifadelerin geçerli olduğunun belirtilmesi dikkat çekicidir.

     İlköğretim çağındaki öğrencilerin çoğunluğu (% 65.5) daha önce RTÜK-Radyo Televizyon Üst Kurulu adını hiç duymadıklarını beyan etmişlerdir. RTÜK-Radyo Televizyon Üst Kurulu adını daha önce duyduğunu ifade edenlerin oranı % 34.5’tir.

     RTÜK-Radyo Televizyon Üst Kurulu adını daha önce duyduğunu ifade edenlerin % 27’si RTÜK’ün “TV programlarını denetlediğini”, % 8.3’ü “kötü ve zararlı görüntüleri engellediğini ve kaldırdığını” ve % 6.9’u ise “TV kanallarını cezalandırdığını”  belirterek RTÜK’ün görev tanımını bu şekilde yapmışlardır.

kaynak: rtuk.org.tr, e-psikiyatri.com